ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΑΥΡΟ ΜΑΣ ΤΟΥ ΛΥΤΡΩΜΟΥ ΜΑΣ

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών & πάσης Ελλάδος

Το Θείο Πάθος

[Πλήρες κείμενο] Εκδόσεις «ΧΡΥΣΟΠΗΓΗ» ά,ε. ά.τ.


ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΤΟΥ ΛΥΤΡΩΜΟΥ ΜΑΣ

Η σημερινή Πέμπτη, δεν είναι σαν όλες τις άλλες. Είναι η Μ. Πέμπτη που μας φέρνει κοντά στο μαρτύριο και στο Πάθος του Κυρίου μας. Από σήμερα ξεχωρίζει καθαρά πια ο στημένος Σταυρός πάνω στον Γολγοθά, που θα κληθούμε απόψε στις εκκλησιές μας να προσκυνήσουμε με κατάνυξι και δάκρυα θερμά, Γι’ αυτό, ελάτε να σταθούμε ευλαβικά για λίγο κάτω από τον ματωμένο Σταυρό του Χριστού, για ν' ακούσουμε τον Εσταυρωμένο μεγαλομάρτυρα της σωτηρίας μας να προφέρει τις τελευταίες του λέξεις, πού έχουν ιδιαίτερη αξία για μας, τα παιδιά του.

Οι επτά λόγοι του Σταυρού

Απ' τη στιγμή που το άχραντο σώμα του λατρευτού μας Χρίστου ξαπλώθηκε πάνω στο Σταυρό, μέχρι τη στιγμή που η σταυρωμένη αγάπη παρέδωσε το πνεύμα, επτά λόγοι βγήκαν από το γλυκό και άκακο εκείνο στόμα του. Και είναι δικό μας καθήκον να ακούσουμε και σήμερα με ιερό δέος αυτούς τους λόγους, όχι μόνο γιατί είναι τα τελευταία λόγια του Κυρίου μας, που πρέπει να τα θυμόμαστε συχνά, αλλά και γιατί αποτελούν, θα έλεγε κανείς, την διαθήκη Του, την έκφρασι της μεγίστης Του δωρεάς προς την Εκκλησία και την ανακεφαλαίωσι όλης της διδασκαλίας Του.
*
Ο πρώτος λόγος ακούσθηκε τις πρώτες κιόλας στιγμές της σταυρώσεως. Κι ενώ πάνω σε κείνον τον λόφο αποκορυφώνεται η έσχατη κραιπάλη και μανία των ανθρώπων, που καρφώνουν, βρίζουν και βλασφημούν τον Αναμάρτητο, Εκείνος εκδηλώνει ανάμεσα απ' τους φρικτούς πόνους του σώματος και της ψυχής Του την υπέρτατη αγάπη Του για τους παραστρατημένους. «ΠΑΤΕΡ, ΑΦΕΣ ΑΥΤΟΙΣ, ΟΥ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ. Αυτή είναι η απάντησί Του στην ανθρώπινη κακία. Στην άβυσσο της ψυχικής πυρώσεως, αντιπαρατάσσεται το μεγαλείο της θείας συγγνώμης, που βρίσκει, στις τραγικές τούτες ώρες, λόγους αφέσεως και μεσιτείας για κείνους που, εκτροχιασμένοι από τη μέθη της έκδικήσεως και του φθόνου, είχαν αυτοκαταδικασθή στην ίδια την ταλαίπωρη συνείδησί τους, την βάναυσα κακοποιημένη. Ο πρώτος λόγος του Σταυρού είναι η έμπρακτη εφαρμογή και επικύρωσις του μοναδικού στον κόσμον όλο κηρύγματος που ακούσθηκε ποτέ στον πλανήτη μας. Του κηρύγματος της αφειδώλευτης και γνήσιας αγάπης προς όλους, και προς αυτούς ακόμη τους εχθρούς μας. Ήταν μια δέησι και ικεσία, με επίκλησι σαν ελαφρυντικού της αγνοίας, υπέρ των διωκτών και δημίων Του, έτσι για να αντηχεί έκτοτε σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης ο απόηχός της, εμπνέοντος τις μυριάδες των χριστιανών, που θα ήθελαν, μιμούμενοι τον αρχηγό Τους, να δείξουν πως μπορούν να νικούν το κακό με το καλό, τη μοχθηρία με την αγάπη, το συμφέρον με την ανιδιοτέλεια.

***
Ο δεύτερος λόγος του Σταυρού είναι απάντησις σε μια φωνή μετανοίας και πίστεως. Στη φωνή του ευγνώμονος ληστού, που ανοίγει τα μάτια του μπροστά στην υπέρτατη κένωσι του Θεού με τις πραγματικές της διαστάσεις την αιωνιότητα της Βασιλείας Του. «ΑΜΗΝ, ΛΕΓΩ ΣΟΙ, ΣΗΜΕΡΟΝ MET' ΕΜΟΥ ΕΣΗ ΕΝ ΤΩ ΠΑΡΑΔΕΙΣΩ». Ποια, άραγε, πιο αυθεντική μαρτυρία περιμένουν ν' ακούσουν ή να βρουν ποτέ, όσοι με δυσπιστία στέκονται μπροστά στη μεταθανάτια οντολογική πραγματικότητα; Και πόσους, αλήθεια, θα καταδικάση και η μετάνοια η έστω όψιμος και η πίστις του ληστού αυτού, από εκείνους που παρά τις κατακτήσεις του Ιησού μένουν ακόμη άπιστοι. Ω ναι. Όταν τις πύλες του Παραδείσου διασκελίζει πρώτος ένας μέγιστος αμαρτωλός ανανήψας εγκαίρως, ποιος από μας τους ταλαίπωρους αμαρτωλούς της ζωής θα βρει ποτέ δικαίωσι για την εμμονή του στον κόσμο της αμαρτίας και της πτώσεως; Γιατί το παράδειγμα του ληστού όχι μόνο βεβαιώνει την ύπαρξι της ουράνιας Βασιλείας, αλλά και πείθει πως όλοι, ανεξαιρέτως όλοι, έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην αιωνιότητα αρκεί να το θελήσουν και ανάλογα να πράξουν όσο είναι καιρός.

***

Καθώς τώρα για τρίτη φορά ανοίγει το στόμα Του ο Εσταυρωμένος αφήνει να ξεπηδήσουν λόγοι στοργής και προνοίας για τη μητέρα Του. «Ιησούς ουν ιδών την μητέρα και τον μαθητήν παρεστώτα, ον ηγάπα, λέγει τη μητρί αυτού: ΓΥΝΑΙ, ΙΔΟΥ Ο ΥΙΟΣ ΣΟΥ. Είτα λέγει τω μαθητή ΙΔΟΥ Η ΜΗΤΗΡ ΣΟΥ». Καμιά μητέρα στον κόσμο δεν έδειξε τόση στοργή για το παιδί της, και καμιά μητέρα δεν δέχθηκε τόση στοργή από το παιδί της, όσο η Παναγία. Κι έπρεπε στις τραγικές τούτες ώρες της μεγάλης Του οδύνης να μιλήσει τόσο εύγλωττα ο Ιησούς, για ν' αφήση σαν παρακαταθήκη σε όλους μας την ανάγκη για ισόβιο σέβας και φροντίδα για κείνους, που μας χάρισαν τη ζωή.
Ο τέταρτος λόγος του Χριστού απ' τον Σταυρό έχει μιαν ανείπωτη τραγικότητα και δυσθεώρητο βάθος και πλάτος. «ΘΕΕ ΜΟΥ, ΘΕΕ ΜΟΥ ΙΝΑ ΤΙ ΜΕ ΕΓΚΑΤΕΛΙΠΕΣ;». Αυτός είναι ο δυσκολότερος λόγος, που κρύβει μέσα του ωκεανό θεολογίας. Πολλοί τον εξήγησαν σαν ξέσπασμα απελπισμού. Άλλοι σαν γογγυσμό και άλλοι σαν απογνώσεως φωνή. Όχι. Ο Κύριος δεν εγόγγυσε όταν τον εγκατέλειψαν οι φίλοι, ούτε όταν τον κατεδίκασαν αδίκως, ούτε όταν τον εμαστίγωσαν. Παραπονείται τώρα για κάτι που του κοστίζει ακριβά. Κι αυτό είναι ο χωρισμός Του, έστω και πρόσκαιρος, από τον ουράνιο Πατέρα. Ένας χωρισμός που οφείλεται στην αμαρτία, που θεληματικά σηκώνει στους ώμους Του ο αναμάρτητος. Γι’ αυτό και ο απόστολος Παύλος σημειώνει σε μια του επιστολή πως ο Χριστός έγινε για χάρι μας κατάρα. Και η έκφρασις αυτής της κατάρας φάνηκε στους λόγους Του αυτούς, πού είναι ένα αυθόρμητο .ξέσπασμα ψυχικού πόνου για την εγκατάλειψι του Πατέρα, για το αβυσσαλέο χάσμα που ανοίγει ανάμεσα στον άνθρωπο και στον Θεό η αμαρτία. Και να σκεφθή κανείς με πόση ευκολία εμείς δουλεύουμε στην αμαρτία και αψηφούμε αυτή της την συνέπεια.

***

Μια και μόνη λέξις είναι ο πέμπτος κατά σειράν λόγος του Χριστού. Μικρή αλλά περιεκτική. «ΔΙΨΩ». Ήταν μια δίψα βασανιστική, σωματική δίψα, απότοκος της αιμορραγίας και του μαρτυρίου. Αλλά ήταν και μια άλλη ψυχική δίψα του Εσταυρωμένου. Η δίψα να ιδή τα αποστατήσαντα παιδιά Του να επιστρέφουν κοντά Του. Η δίψα για την σωτηρία των σταυρωτών Του, για την εξάπλωσι του Ευαγγελίου, για τον ορθό προσανατολισμό των ανθρώπων, για την αξιοποίησι των νέων, για την ανάδειξι εκλεκτών ποιμένων στην Εκκλησία Του, για την παγίωσι της ειρήνης στον κόσμο. Ήταν δίψα για πνευματικές κατακτήσεις, για την επιβολή της αγάπης παντού, για την στερέωσι της πραγματικής δικαιοσύνης στις διανθρώπινες και διεθνείς σχέσεις, για τη θεμελίωσι του πολιτισμού πάνω στην κρηπίδα της εν Χριστώ ελευθερίας, για την αναχαίτισι του βαρβαρισμού, για την επικράτησι της αλήθειας. Ηταν ακόμα δίψα για τη δικαίωσι των ανθρώπινων προσδοκιών, για την κατίσχυσι της αρετής, για τη λάμψι του φωτός στην οικουμένη. Κι είναι ώρα τώρα να διερωτηθούμε αν ύστερα από 2.000 χρόνια σήμερα μπορούμε να λέμε πως αυτή Του η δίψα έσβυσε, ή αν αντίθετα τα γεγονότα μας αναγκάζουν να παραδεχθούμε πως ο Ιησούς και σήμερα ακόμα διψάει...

***

«ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ». Είναι ο προτελευταίος λόγος της αγωνίας του Σταυρού. Όλα πια ετελείωσαν. Το φοβερό μαρτύριο, με τους εμπαιγμούς, τις ειρωνείες, το μαστίγωμα, την προδοσία, την εγκατάλειψι, τους πόνους, τη χολή. Το ποτήρι της πίκρας το ήπιε μέχρι τέλους. Όλα πια τέλειωσαν. Το γιγάντιο έργο της λυτρώσεως. Ο διάβολος νικήθηκε. Ο νόμος παρήλθεν, η χάρις εξέλαμψεν, όπως ψάλλει εττινίκια η Εκκλησία. Το αίμα του Χριστού μας εξηγόρασε από τη δουλεία της αμαρτίας. Όλα τώρα τέλειωσαν. Οι προφητείες εκπληρώθηκαν κατά γράμμα, το θέλημα του Πατέρα έγινε, ο κόσμος όλος σώθηκε. Και δεν μένει πια παρά ο τελευταίος λόγος.

***

«ΠΑΤΕΡ, ΕΙΣ ΧΕΙΡΑΣ ΣΟΥ ΠΑΡΑΤΙΘΕΜΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΜΟΥ». Αυτός ο λόγος είναι μια Φωνή θριάμβου. Με αυτήν ο Χριστός διακηρύσσει πως νίκησε την αμαρτία. Αποθνήσκει όχι γιατί το θέλουν οι εχθροί Του, αλλά γιατί το θέλησεν αυτός. Και τώρα παραδίδοντας το σώμα Του στον θάνατο, γίνεται ο ίδιος κυρίαρχος του θανάτου. Γι' αυτό του Κυρίου ο θάνατος γίνεται Ζωή, που διοχετεύεται στις αγωνιζόμενες ψυχές και χαρίζει τη δυνατότητα της νίκης στην κονίστρα της ζωής.