ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ - ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ Τον ταπεινό «υψώνει» και δοξάζει ό Θεός

Όπως ή χάρη του Θεού πλησιάζει τον ταπεινόφρονα, έτσι στον υπερήφανο έρχονται οδυνηρές περιστάσεις. Οι οφθαλμοί του Κυρίου είναι στους ταπεινόφρονες, για να τους κάνει να ευφραίνονται στους υπερήφανους όμως εναντιώνεται, για να τους ταπεινώσει. Ό ταπεινός δέχεται συνεχώς το έλεος του Θεού, ενώ ό σκληρόκαρδος και ολιγόπιστος βρίσκει στο δρόμο του συναπαντήματα φοβερά. Ταπείνωσε τον εαυτό σου για όλες τίς δωρεές πού δέχθηκες από το Θεό, μπροστά σε όλους τους ανθρώπους, και θα δοξαστείς πιο πολύ παρά οι άρχοντες αυτού του κόσμου. Να προλαβαίνεις και να χαιρετάς όλους τους ανθρώπους, και να υποκλίνεσαι μπροστά τους, και έτσι θα τιμηθείς πιο πολύ παρά αυτοί πού προσφέρουν ως δώρο χρυσάφι καθαρό.


Εξευτέλισε τον αμαρτωλό εαυτό σου, και θα δεις μέσα σου τη δόξα του Θεού. Γιατί όπου βλαστάνει ή ταπείνωση, εκεί αφθονεί ή δόξα του Θεού. Εάν αγωνισθείς να εξευτελιστείς φανερά από τους ανθρώπους, για να εξαλείψεις την υπερηφάνεια σου και τον εγωισμό σου, ό Θεός θα σε κάνει να δοξαστείς. Εάν όμως ταπεινώνεσαι μέσα στην καρδιά σου, χωρίς να σε βλέπουν οί άλλοι, τότε ό Θεός φανερώνει τη δόξα του στην καρδιά σου. Όταν έχεις μεγάλα αξιώματα ή χαρίσματα, να γίνεις ευκαταφρόνητος, για να μην υψηλοφρονήσεις και χάσεις τη χάρη του Θεού όταν πάλι βλέπεις ότι είσαι πολύ μικρός και αδύναμος πνευματικά, μη κάνεις τον σπουδαίο. Να δέχεσαι με προθυμία την καταφρόνια των ανθρώπων, και θα γεμίσεις από την τιμή του Θεού. Δε βλέπεις μέσα σου τα πολλαπλά τραύματα της αμαρτίας σου και ζητάς να σε τιμήσουν; Απόφυγε τίς τιμές των ανθρώπων, για να σε τιμήσει ό Θεός, και μην αγαπήσεις τίς τιμές, για να μην ατιμασθείς. Όποιος κυνηγάει την τιμή, αύτη φεύγει από μπροστά του, και όποιος την αποφεύγει, ή τιμή θα τον κυνηγήσει | και θα γίνει κήρυκας της ταπείνωσης του σε όλους τους ανθρώπους. Εάν καταφρονείς τον εαυτό σου ότι τίποτε δεν είσαι χωρίς τη χάρη του Θεού, για να μην τιμηθείς από τους ανθρώπους, θα σε φανερώσει για την ταπείνωση σου. Εάν από αληθινή ταπείνωση κατηγορήσεις τον εαυτό σου, θα επιτρέψει ό Θεός σε όλα τα κτίσματα του να σε επαινέσουν. Και θα ανοίξει μπροστά σου ή πόρτα της δόξας του Πλαστουργού σου, και θα σε επαινέσουν, διότι έγινες στην πραγματικότητα κατ' εικόνα και καθ' όμοίωσιν του Θεού.

Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος,ο Διάβολος και ο μοναχός

Ο Αββάς Μακάριος όταν κατοικούσε στην Πανέρημο ήταν ο μόνος αναχωρητής σε αυτή, ενώ παρακάτω ήταν άλλη έρημος με περισσοτέρους αδελφούς.
Παρατηρούσε ο γερών την οδό, και βλέπει το Σατανά με μορφή ανθρώπου να περνά δίπλα του καθώς ανέβαινε. Φαινόταν να φορά κεντητό χιτώνα από λίνο διάτρητο και από κάθε τρύπα κρεμόντουσαν φιαλίδια. Και του λέγει ο μεγάλος γέροντας.
-Που πηγαίνεις; Και του είπε.
-Πηγαίνω να υπενθυμίσω τους αδελφούς.
Ο δε γέρων του λέει.

-Και τι σου χρειάζονται αυτά τα φιαλίδια;
Και είπε.

-Φέρνω γεύματα στους αδελφούς.
Και είπε ο γέρων.

-Και όλα αυτά;
Αποκρίθηκε ο Σατανάς.
-Ναι. Εάν δεν αρέσει σε κάποιον το ένα, φέρω το άλλο, Εάν δε ούτε τούτο, του δίνω το άλλο.
Οπωσδήποτε από αυτό κάποιο θα του αρέσει.
Και αφού είπε αυτά έφυγε. Ο δε γέρων εξακολουθούσε να παρατηρεί τους δρόμους, μέχρι που επέστρεψε εκείνος. Και καθώς τον είδε ο γέρων του λέει.

-Να σωθείς.
Αυτός αποκρίθηκε.

-Που μπορώ να σωθώ; Του λέει ο γέρων.

-Γιατί; Αυτός του απαντά.
-Γιατί όλοι μου έγιναν άγριοι και κανένας δεν με ανέχεται.
Του λέει ο γέρων.

-Δεν έχεις λοιπόν εκεί κανένα φίλο;
Αυτός του λέει. Ναι, έχω ένα φίλο και αυτός τουλάχιστον με υπακούει και όταν με βλέπει στρέφεται σαν ανέμη.
Του λέει ο γέρων.

-Και πώς λέγετε ο αδελφός;
Αυτός του απαντά.

-Θεόπεμπτος.
Όταν είπε αυτά έφυγε. Και αφού σηκώθηκε ο αββάς Μακάριος, πηγαίνει στην παρακάτω έρημο.
Και μόλις έμαθαν οι αδελφοί, πήραν βάια και εξήλθαν να τον υποδεχτούν. Και μάλιστα ο καθένας ευπρεπιζόταν, νομίζοντας ότι ο γέρων επρόκειτο να καταλύσει σε αυτόν.
Αυτός όμως ζητούσε να μάθη ποιος ήταν στο όρος που ονομάζονταν Θεόπεμπτος. Και, όταν τον βρήκε, μπήκε στο κελί του. Ο Θεόπεμπτος τον υποδέχτηκε χαρούμενος. Όταν δε άρχισε να εξοικειώνεται μαζί του, λέει ο γέρων.
-Πώς πηγαίνουν τα προβλήματα σου αδελφέ;
Αυτός του είπε.

-Με τις ευχές σας καλά.
Είπε ο γέρων.

-Μήπως σε πολεμούν οι λογισμοί;
Αυτός είπε.

-Για την ώρα καλά είμαι. Γιατί φοβόταν να πει. Του λέει ο γέρων.
-Ιδού πόσα χρόνια είμαι ασκητής και τιμούμε από όλους, κι εμένα το γέροντα ενοχλεί το πνεύμα της πορνείας.
Αποκρίθηκε ο Θεόπεμπτός λέγοντας.

-Πράγματι κι εμένα Αββά.
Ο δε αββάς προφασιζόταν ότι και άλλοι λογισμοί τον πολεμούν, μέχρι να τον κάνει να ομολογήσει. Μετά του λέει.
-Πώς νηστεύεις;

-Μέχρι την ένατη ώρα του λέει.
Του λέει ο γέρων.
-Νήστευε έως το βράδυ, κάνε άσκηση και αποστήθιζε το Ευαγγέλιο και τις άλλες γραφές, και αν σου έλθει λογισμός, μην προσέξεις ποτέ κάτω, αλλά πάντοτε επάνω και αμέσως ο Κύριος θα σε βοηθήσει.
Και αφού σταύρωσε ο γέρων τον αδελφό, πήγε στην δική του έρημο. Και παρατηρώντας πάλι βλέπει τον δαίμονα και του λέει.
-Που πάλι πηγαίνεις; Να υπενθυμίσω τους αδελφούς του λέει. Και έφυγε.
Όταν επέστρεφε του λέει ο άγιος.
-Πως πηγαίνουν οι αδελφοί; Αυτός του λέει.

-Κακώς. Ο δε γέρων του λέει.

-Γιατί; Και απάντησε.

ΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΝ ΤΩΝ ΑΡΣΕΝΟΚΟΙΤΩΝ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΤΜΙΟΥ

Τίς Μακάριος οὗτος οὗ κλέος μέγα;

᾿Εν ὀρθοδόξοις καὶ σοφοῖς νήσου Πάτμου

῝Ος τήν δε βίβλον εὐφυῶς τάξεν φίλε;

Πάτμιος ἀνήρ· εὖγε τῆς εὐφυΐας.









Πρόλογος



῾Ο ἱεροδιάκονος Μακάριος Καλογερᾶς ὑπῆρξε γέννημα καὶ θρέμμα τῆς ἱερᾶς νήσου Πάτμου, στὴν ὁποία γεννήθηκε γύρω στὸ 1685 καὶ πέθανε τὸ 1737. Πληροφορίες γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του ἀντλοῦμε κυρίως ἀπὸ τὸν μαθητή του καὶ ἐκδότη ὡρισμένων ἔργων του ᾿Εφραὶμ τὸν ἐξ ᾿Αθηνῶν, ἀπὸ τὸν Δημήτριο Προκοπίου, λόγιο μοναχὸ καὶ ἰατρὸ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, καὶ ἀπὸ ἀναφορὲς τοῦ νεωτέρου βυζαντινολόγου Νικολάου Βέη.

῾Ο Μακάριος σπούδασε στὴν Κωνσταντινούπολι, ὅπου ἔλαβε εὐρύτατη μόρφωσι τόσο στὴν θεία ὅσο καὶ στὴν κατὰ κόσμο σοφία, καὶ ἀναδείχθηκε σὲ ἐπίσημο λόγιο τοῦ ἑλληνισμοῦ τῶν ἀρχῶν τοῦ 18ου αἰῶνος. Ἦταν ἐπίσης καλὸς γνώστης τῆς λατινικῆς γλώσσης. Μετὰ τὶς σπουδές του χειροτονήθηκε διάκονος, ἀλλὰ σύντομα ἐπέστρεψε στὴν γενέθλια νῆσο καὶ ἵδρυσε τὴν περίφημη Πατμιάδα ἑλληνικὴ σχολή, στὴν ὁποία διετέλεσε διδάσκαλος καὶ πρῶτος διευθυν­τής της μέχρι τὸν πρόωρο θάνατό του.

᾿Ανέδειξε πολλοὺς καὶ ἀξιόλογους μαθητές, οἱ ὁποῖοι διέδωσαν τὴν διδασκαλία του καὶ τὰ κηρύγματά του σὲ κάθε γωνιὰ τοῦ ἑλληνισμοῦ, ἐνῷ διακρίθηκε κατ᾿ ἐξοχὴν ὡς ἐκκλησιαστικὸς ῥήτωρ ξεπερνῶντας στὴν δεινότητα τοῦ λόγου καὶ στὴν φήμη ὅλους σχεδὸν τοὺς συγχρόνους του. Συνέγραψε διάφορα ἔργα, ἀνέκδοτα τὰ περισσότερα μέχρι σήμερα, συνέταξε περισσότε­ρους ἀπὸ 2000 ἐκκλησιαστικοὺς λόγους «εἰς ἁπλῆν φράσιν», μετέφρασε ἀπὸ τὴν λατινικὴ στὰ ἑλληνικὰ τὴν «Ἔκθεσιν κανόνων ῥητορικῶν» (ἐξεδόθη στὴν Βενετία τὸ 1755) καὶ ἄλλα κείμενα φιλολογικοῦ κυρίως χαρακτῆρος, ἐνῷ ἔχουν διασωθῆ κάπου 250 ἐπιστολές του. Στοὺς μαθητές του ἀνήκει ὁ προαναφερθεὶς ἱερομόναχος καὶ διδάσκαλος ἐν Κύπρῳ ᾿Εφραὶμ ὁ ᾿Αθηναῖος, ὁ ὁποῖος εἶχε ὑμνογραφικὸ τάλαντο καὶ φρόντισε γιὰ τὴν ἔκδοσι καὶ διάδοσι μερικῶν ἔργων τοῦ Μακαρίου, ἐνῷ τὸ 1766 ἀνεδείχθη πατριάρχης ᾿Ιεροσολύμων.

῾Ο Μακάριος ὑπῆρξε διάπυρος ζηλωτὴς καὶ γενναιότατος προασπιστὴς τῆς «πατρῴας εὐσεβείας», ἀλλὰ καὶ δοκιμώτατος ἐργάτης τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν. Χαρακτηρίστηκε σοφὸς καὶ πολυμαθὴς διδάσκαλος τοῦ γένους, ἐνῷ μελετοῦσε συνεχῶς τὴν ῾Αγία Γραφὴ καὶ τὰ κείμενα τῶν ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων καὶ πατέρων. Μὲ ἰδιαίτερη ἔμπνευσι καὶ ἐπιτυχία ὑπερασπί­στηκε προφορικῶς καὶ γραπτῶς τὴν ὀρθόδοξη πίστι ἔναντι τῶν παπικῶν καινοτομιῶν καὶ ἀλλοι­ώσεων, κάτι ποὺ ἐξώργισε τὴν δυτικὴ λογοκρισία, καθὼς ὁ λόγος τοῦ Μακαρίου ἦταν εὐπρόσ­δεκτος ἀπὸ τὸν λαό. ῾Ο ἴδιος ἔζησε στὴν Πάτμο καθ᾿ ὁλοκληρίαν ἀσκητικὸ βίο, μένοντας ἐπι­μελῶς ἔξω ἀπὸ τοὺς βιοτικοὺς θορύβους καὶ χωρὶς νὰ λάβῃ ποτὲ τὴν χειροτονία τοῦ δευτέρου βαθμοῦ τῆς ἱερωσύνης. Ἦταν ἄνθρωπος νηστείας, προσευχῆς, ταπεινοφροσύνης, ἀλλὰ καὶ φιλά­σθενος, καθὼς ὑπέφερε ἀπὸ ἀρθριτικὰ καὶ ποδαλγία. Στοὺς μαθητές του, ποὺ προσέρχονταν ἀπὸ ὅλες τὶς περιοχὲς τοῦ ἑλληνισμοῦ, δίδασκε συνεχῶς μαθήματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς καὶ τῆς θύραθεν παιδείας καὶ τοὺς μετέδιδε γνῶσι καὶ ἦθος μέχρι τὸ μακάριο τέλος του στὶς 17 ἰανουα­ρίου 1737.

῾Ο Μακάριος συνέτασσε τὶς ὁμιλίες του σὲ γλῶσσα ἁπλή, σαφή, «καθαρὰν» καὶ κατανοη­τὴ ἀπὸ τοὺς ἁπλοὺς πιστούς, ἀκολουθῶντας ἄλλωστε σχετικὲς ὁδηγίες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα­τριαρχείου. Σ᾿ αὐτὴν τὴν γλῶσσα ἑρμήνευε τὶς βιβλικὲς περικοπὲς καὶ δίδασκε στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ τὶς σωτηριώδεις ἀλήθειες καὶ τὰ ὀρθόδοξα δόγματα. Πρόκειται γιὰ τὴν λεγόμενη «δημώ­δη γλῶσσα» τῆς ἐποχῆς ἢ ἐκκλησιαστικὴ καθαρεύουσα, τὴν ὁποία ὑπηρέτησαν οἱ περισσότεροι ἐκκλησιαστικοὶ κήρυκες ἐπὶ τουρκοκρατίας καὶ βενετοκρατίας ὅπως ὁ Μελέτιος Πηγᾶς, ὁ Κύ­ριλλος Λούκαρις, ὁ ᾿Αγάπιος ὁ Κρής, ὁ Νικηφόρος Θεοτόκης, ὁ πατρο-Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς καὶ ἄλλοι.

ΑΓΙΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ Ο ΑΙΓΥΠΤΙΟΣ-Τύπος και παράδειγμα πνευματικού βίου

Σημερα πού πολλοί διεκδικούν το χαρακτηρισμό τού «πνευματικού» άνθρωπου, αξίζει να γνωρίσουμε από κοντά έναν πραγματικό πνευματικό άνθρωπο και καθοδηγητή ψυχών - τον άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο - ο όποιος συνδυασε κατά τον καλύτερο τρόπο την άσκητικότητα με την πνευματική ακτινοβολία. Εξαιτίας της υπάρξεως πολλών ασκητών με το όνομα «Μακάριος» για τον «εν λόγω» Μακάριο χρησιμοποιούμε τον πατριδωνυμικό του όρο «Αιγύπτιος», για να τον ξεχωρίζουμε από τους άλλους.

Στά ίχνη της ζωής του

Ό άγιος Μακάριος γεννήθηκε στην "Ανω Αίγυπτο γύρω οτό 300 μ.Χ. καί πέθανε το 390. Σοβαρός καθώς ήταν, από την παιδική του ακόμη ηλικία έδειχνε πώς θα ακολουθούσε το μοναχικό στάδιο. Έτσι σε ηλικία 30 ετών έγινε μοναχός στην έρημο της Σκήτεως. Εκεί στην «Ακαδημία της Έρημου», κατά τη φράση του Ζαμπέλιου, ό άγιος Μακάριος διακρίθηκε για τους πνευματικούς του αγώνες, τη σπουδή καί τη διατύπωση της χαριτωμένης θεογνωσίας καί άνθρωπογνωσίας του. Χειροτονήθηκε ιερέας καί άσκήτευσε στην έρημο για 60 περίπου χρόνια. Έκκλησιαστικώς έτιμάτο ως «άγιος μαθητής του Μ. Αντωνίου». Ή φήμη του ως θεραπευτή ασθενών καί προφήτη απλώθηκε πολύ πιο πέρα από τον τόπο της ασκήσεως του. Τη μνήμη του τιμάει ή Εκκλησία μας στις 19 Ιανουαρίου, υστέρα από τίς μνήμες Αντωνίου του Μεγάλου καί Αθανασίου καί Κυρίλλου πατριαρχών Αλεξανδρείας. Πολλοί ασκητικοί καί νηπτικοί πατέρες στις διάφορες φάσεις των πνευματικών τους αγώνων επικαλούνταν τίς ομιλίες καί διδαχές του άγ. Μακαρίου, για να κατοχυρώσουν τίς θέσεις τους. Το ίδιο έκαμε καί ό μέγας Γρηγόριος ό Παλαμάς το 14ο αιώνα, προκειμένου να «θεμελιώσει τίς κοινές μεταξύ των Αγίων εμπειρίες του»,κατέφυγε στον άγ. Μακάριο τον Αιγύπτιο, του οποίου το όνομα καί το έργο είχαν επικυρωθεί συνοδικά από την Εκκλησία.
 Ό άγ. Μακάριος άφού μελέτησε σε μέγιστο βαθμό τίς "Αγιες Γραφές,συνέγραψε 50 λόγους γεμάτους από ψυχική ωφέλεια καί θεία σοφία. Τους λόγους αυτούς μετέφρασε καί χώρισε σε 150 κεφάλαια ό επιφανής Συμεών ό Μεταφραστής κατά τον 9ο αιώνα. Τα συγγράμματα του αγίου Μακαρίου έγιναν αντικείμενο μελέτης καί θαυμασμού από τη μεγάλη χορεία των πατέρων της Εκκλησίας. Μάλιστα έθαυμάζονταν από τους Κολλυβάδες του Άγιου Όρους, τους νεότερους αγίους Στάρετς της Ρωσίας καί τους άλλους μελετητές της Όρθόδοξης Παράδοσης καί ζωής. 'Απ' αυτόν λοιπόν τον πνευματικό λειμώνα του αγίου Πατρός - Μακαρίου του Αιγυπτίου - θα δρέψουμε κάποια πνευματικά άνθη.

Ο άγιος Μακάριος για τη διάσπαση της  ανθρώπινης προσωπικότητας

Ό άγ. Μακάριος παρατηρεί ότι ύστερα από τη διάπραξη της αμαρτίας ό άνθρωπος αποσπάται από το Θεό, απομονώνεται καί «τη ίδία φύσει ζή». Μ' αυτό θέλεί να πει ότι έγινε μια μεταφορά του κέντρου της προσωπικότητας από το Θεό, στο γυμνό από αρετή άνθρωπο. Έτσι συνδέθηκε ή αμαρτία με την ψυχή,το νου καί τη βούληση του ανθρώπου καί επήλθε κατά κάποιον τρόπο ή διάσπαση της προσωπικότητας του. Ακολουθώντας τον απόστολο Παύλο ό όσιος Μακάριος ονομάζει την ψυχή «σώμα της αμαρτίας» καί «σώμα του θανάτου» (Ρωμ. 7, 24). Έτσι ή ψυχή σιγά - σιγά δέχεται όλες τίς ιδιότητες της αμαρτίας, αφομοιώνεται με το διάβολο καί γίνεται θα μας πει «κοινωνική καί αδελφή των δαιμόνων». Η συνάφεια αυτή της αμαρτίας με την ψυχή δεν έχει χαρακτήρα ουσιαστικής ένωσης αλλά απλής συμβίωσης. Αυτό έχει εξαιρετική σημασία για μας, γιατί έτσι έχει νόημα ό αγώνας μας εναντίον της αμαρτίας, ενώ διαφορετικά εάν ή ένωση της ψυχής με την αμαρτία ήταν ουσιαστική ό αγώνας μας δεν θα είχε νόημα καί σκοπό.
Ό όσιος Μακάριος βλέπει να επεκτείνεται ή διείσδυση της αμαρτίας καί στο «νου» του ανθρώπου, ό όποιος βαθμιαία γίνεται καί αυτός αμαρτωλός. Το νου του ανθρώπου τον βλέπει ό σοφός μελετητής να γίνεται έτσι «ναός του Σατανά». Τότε το βασιλικό αυτό μέρος της ψυχής, ό νους, με τον όποιο «καθοράται ή θεότητα», γίνεται ό κύριος στόχος της δραστηριότητας του Σατανά. Άλλα καί τη «βούληση» των ανθρώπων τη βλέπει ό όσιος να γίνεται υπεύθυνη για την αμαρτία. Με τη σειρά της τότε καί «ή βούληση περνάει άπ' όλες τίς βαθμίδες της αμαρτίας καί μολύνεται άπ' αυτήν», θα μας πει ό σοφός μελετητής των ανθρωπίνων πραγμάτων. Ύστερα λοιπόν από την είσοδο της αμαρτίας στον κόσμο, συμπληρώνει συμπερασματικά ό όσ. Μακάριος, ή ανθρώπινη προσωπικότητα φτάνει στη διάσπαση, την αποσύνθεση καί το θάνατο.

Πώς επιτυγχάνεται ή αποκατάσταση της ανθρώπινης προσωπικότητας

Ο όσιος Μακάριος δεν μένει στην αρνητική εικόνα της ανθρώπινης προσωπικότητας, αλλά προχωρεί στους πρακτικούς τρόπους καί τα μέσα με τα οποία κατορθώνεται ή αποκατάσταση αυτής. Τούτο επιτυγχάνεται - παρατηρεί ό όσιος Μακάριος - με την απελευθέρωση του ανθρώπου από την αμαρτία, πράγμα το όποιο αδυνατούσε να πράξει μόνος του ο άνθρωπος, προτού να έρθει ό Χριστός. Ή απελευθέρωση από την αμαρτία καί ή αποκατάσταση της ανθρώπινης προσωπικότητας έγινε πλέον εφικτή με τη συνεργασία του ανθρώπου καί της Άγιας Τριάδος. Μάλιστα «ή συμμετοχή ενός προσώπου της τρισυπόστατης θεότητας, του Σωτήρος Χρίστου, ήταν καί είναι πολυσήμαντη για την αποκατάσταση της ανθρώπινης προσωπικότητας καί την εν γένει σωτηρία του ανθρώπου», παρατηρεί ό όσιος Μακάριος.
Συγκεκριμένα θα μας πει πώς «ό Χριστός είναι το εκμαγείο του αρχετύπου κάλλους καί ή απαράλλακτη εικόνα», όπου κάθε άνθρωπος μπορεί να βρει την πρωτότυπη καί άναμάρτητη εικόνα του. Μάλιστα θα μας πει χαρακτηριστικά πώς ό Χριστός με την άναμάρτητη ψυχή Του προσελκύει την ψυχή του ανθρώπου. Με τον καθαρότατο νου Του προσελκύει τον αμαρτωλό νου. Με την καθάρια βούληση Του διορθώνει την αμαρτωλή βούληση καί με το άναμάρτητο σώμα Του έξαγιάζει το σώμα του ανθρώπου. Έτσι ή ενανθρώπηση του Υιού καί Λόγου του Πατρός «το μόνον καινόν υπό τον ήλιον», κατά την έκφραση του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, έδωσε τη δυνατότητα αποκατάστασης καί σωτηρίας ολόκληρης της ψυχοσωματικής οντότητας του ανθρώπου, επιλέγει ό όσιος Μακάριος. Το να νικηθεί ή αμαρτία δεν ήταν έργο δικό μας, αλλά έργο του Ένανθρωπήσαντος Υιού καί Λόγου του Θεού - Πατρός. Δικό μας έργο είναι ή πάλη καί ό αόρατος πόλεμος κατά των δυνάμεων του σκότους καί της αμαρτίας. Η αποκατάσταση της προσωπικότητας του ανθρώπου - παρατηρεί ό όσιος Πατέρας - δε γίνεται μονομιάς, αλλά βαθμιαία στο μέτρο της ένωσης του ανθρώπου με το Χριστό. Αυτό επιτυγχάνεται καθώς σαρκώνεται εκ νέου ό Θεάνθρωπος Χριστός μέσα μας με την Πίστη, το άγιο Βάπτισμα, τα άλλα μυστήρια καί την άσκηση. Με όλα αυτά καί μέσω αυτών ό άνθρωπος προχωρεί «εις αυξησιν καί προκοπήν της προσωπικότητας του»

Περίγραμμα χριστιανικού ανθρωπισμού

Ό όσιος Μακάριος στα αναμφισβήτητα από θεολογικο-άσκητικής αξίας έργα του, μας δίνει το περίγραμμα του χριστιανικού ανθρωπισμού. «Γνώθι σου την εύγένειαν, ώ άνθρωπε, γράφει, καί το αξίωμα πώς τίμιος ει, αδελφός Χριστού καί φίλος βασιλέως». Δηλαδή γνώριζε, άνθρωπε μου, την έκταση της ευγενούς εξελίξεως σου καί το μέγεθος του αξιώματος σου. Πόση τιμή απόκτησες, γενόμενος αδελφός καί φίλος του Βασιλέως Χριστού. Μ' αυτά πού γράφει για την αξία του «εν Χριστώ» αναγεννημένου ανθρώπου ό όσιος Μακάριος διαγράφει τα Ορια του χριστιανικού ανθρωπισμού, ό όποιος δεν έχει καμιά σχέση με τα εγκόσμια ανθρωπιστικά συστήματα. Ίσως ελάχιστοι φιλόσοφοι τόνισαν με τόση σαφήνεια καί απλότητα την αξία του μεγάλου θησαυρού πού κρύβει μέσα του ό άνθρωπος. Για να φτάσει όμως ό άνθρωπος στην «εν Χριστώ» αναγέννηση, παρατηρεί ό όσιος Μακάριος,ο μεγάλος μελετητής του ανθρώπου, είναι αναγκαία «ή προσωπική καί βιωματική συνένωση του με το Χριστό πού επιτυγχάνεται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος δια του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας». Ανάγκαϊος επίσης είναι «ό αγώνας, ή νήψη καί ή αύτοκυβέρνηση». Ο αγώνας αυτός γίνεται αποτελεσματικός, όταν ό άνθρωπος αποκτάει «τάς πτέρυγας του Αγίου Πνεύματος, προς το ίπτασθαι άκωλύτως είς τον αέρα της Θεότητος». Δηλαδή ένδυναμώνεται ό πιστός, όταν αποκτάει τα φτερά του Αγίου Πνεύματος, γιατί αυτά τον βοηθούν, για να πετάει άφοβα στα αιθέρια ϋψη της Θεότητας.
Επιγραμματικά, θα λέγαμε, πώς ό άγιος Μακάριος παρομοιάζει τον αγωνιζόμενο Χριστιανό με τον ήλιο, ό όποιος δεν έχει κανένα μέρος του σκοτεινό ή ελλιπές. Έτσι καί ό καταλαμπώμενος από το άρρητο φως της Θεότητας, γίνεται όλος φως, γίνεται θεοειδής, φτάνοντας στην πληρότητα του Χριστού. Σίγουρα όσα διακηρύσσει τον 4ο αιώνα από την έρημο ό άγιος Μακάριος ό Αιγύπτιος, είναι πρωτοποριακά καί ιδιαζόντως χρήσιμα για κάθε εποχή, ιδιαίτερα για τη δική μας.

του Βασιλείου Σκιαδά/Θεολόγου-Συγγραφέως

Αναρτήθηκε από π.Γεώργιος ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ στις 1/18/2011

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 32

1. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ κατοικία καὶ ἡ ἀνάπαυση τοῦ ἀγαθοῦ Πνεύματος εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ ἀγάπη, ἡ πραότητα καὶ ὅλες οἱ ἄλλες ἐντολές τοῦ Χριστοῦ μας. Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ φτάσει μέσω ὅλων αὐτῶν στὴν τελειότητα, ἄς κάνει σύντροφό του τὴν πρώτη ἀρετή, τὴν Προσευχή. Μὲ αὐτὴ ἀποκτᾶ ὅλες τὶς ἀρετὲς καὶ τὴ μητέρα τους, ποὺ εἶναι ἡ Ταπεινοφροσύνη. Γιατὶ ὁ ταπεινός δὲν πέφτει ποτέ. Ποῦ δηλαδὴ νὰ πέσει ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὸν ἑαυτό του κάτω ἀπ' ὅλους; Ὥστε ἡ ὑψηλοφροσύνη εἶναι μεγάλη κατάπτωση, ἐνῶ ἀντίθετα μεγάλη ἐξύψωση καὶ μεγάλο ἀξίωμα εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη.

2. Ἐπειδὴ δὲν εἶναι μόνον ἡ φτώχεια καὶ ἡ ἀφάνεια, ἀλλὰ παρόμοια καὶ ὁ πλοῦτος καὶ ἡ τιμὴ γίνονται πειρασμοὶ γιὰ τὴν ψυχή. Καὶ αὐτὴ ἡ παρηγορία καὶ ἀνάπαυση, μὲ τὴν ὁποία γεμίζει τὴν ψυχὴ ἡ Χάρη εἶναι πολὺ εὔκολο νὰ τῆς γίνει πειρασμὸς καὶ ἐμπόδιο, προξενώντας τὴ χαύνωση καὶ τὴν ἀδιαφορία. Στὸν ἀμελὴ καὶ φτωχὸ στὴν πίστη καὶ νήπιο στὸ φρόνημα ὅλα γίνονται ἐμπόδιο γιὰ τὴν αἰώνια ζωή.

Δηλαδὴ τὰ λυπηρὰ καὶ ἐπίπονα, ἀσθένειες, φτώχεια καὶ ἀσημότητα ἤ καὶ τὰ ἀντίθετα, πλοῦτος, δόξα καὶ ἔπαινοι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, μαζὶ μὲ τὸν ἀφανὴ πόλεμο τοῦ πονηροῦ. Ἔτσι κατὰ τὸν θεῖο Ἀπόστολο «γιά ὅσους ἀγαποῦν τὸ Θεό, ὅλα συνεργοῦν στὴν ἀπόκτηση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ».

3. Τὸ τέλειο Μυστήριο τοῦ Χριστιανισμοῦ γίνεται γνωστὸ μὲ τὴν πεῖρα σὲ κάθε πιστὴ ψυχὴ διά μέσου Θείας ἐνεργείας, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ἔλλαμψη τοῦ ἐπουρανίου φωτὸς μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Λέει ὁ Θ. Ἀπόστολος: «Ὅλοι ἐμεῖς -ὅσοι γεννηθήκαμε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τέλεια πίστη- μὲ ἀκάλυπτο τὸ πρόσωπο τῆς ψυχῆς κοιτάζουμε σὰν σὲ καθρέπτη τὴ λαμπρότητα τοῦ Κυρίου καὶ μεταμορφωνόμαστε σ' αὐτὴ τὴ λαμπρὴ εἰκόνα Του, ἀνεβαίνοντας ἀπὸ λαμπρότητα σὲ λαμπρότητα μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος, τὸ Ὁποῖο εἶναι ὁ Κύριος». Τώρα ὅμως πιστεύουμε ὅτι μὲ τὴν ἔλλαμψη τοῦ Πνεύματος ἀφαιρεῖται τὸ σκοτεινὸ κάλυμμα τῆς ψυχῆς, ἀπὸ τὶς πραγματικὰ πιστὲς καὶ ἄξιες ψυχὲς. Γι' αὐτὸ ἦλθε στὴ γῆ μας ὁ Χριστὸς καὶ εὐδόκησε νὰ φτάσουν σὲ μέτρα ἁγιότητος ἐκεῖνοι ποὺ πιστεύουν ἀληθινά.

4. Αὐτὴ ἡ ἔλλαμψη τοῦ Πνεύματος δὲν εἶναι μόνο σὰν μιὰ ἀποκάλυψη νοημάτων καὶ φωτισμὸς τῆς Χάριτος, ἀλλὰ μιὰ βέβαιη καὶ ἀδιάκοπη ἔλλαμψη ὑποστατικοῦ φωτὸς μέσα στὶς ψυχὲς. Λέει ἡ Ἁγία Γραφή• «Ὁ Θεός, ποὺ εἶπε νὰ λάμψει φῶς ἀπὸ τὸ σκοτάδι, Αὐτὸς ἔλαμψε μέσα στὶς καρδιές μας καὶ μᾶς φώτισε νὰ γνωρίσουμε τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ» καὶ «φώτισε τὰ μάτια μου, γιὰ νὰ μὴ κοιμηθῶ γιὰ θάνατο». Δηλαδή, ὅταν χωρισθεῖ ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα, νὰ μὴ βρεθεῖ σκοτισμένη ἀπὸ τὸ κάλυμμα τοῦ θανάτου τῆς κακίας. «Ξεσκέπασε κι ἄλλο τὰ μάτια μου, γιὰ νὰ δῶ τὰ θαυμάσια τοῦ νόμου Σου». Καὶ «στεῖλε μου τὸ Φῶς Σου καὶ τὴν ἀλήθειά Σου. Αὐτὰ θὰ μὲ ὁδηγήσουν καὶ θὰ μὲ φέρουν στὸ Ἅγιο Ὄρος Σου καὶ στὸ ναό Σου». «Ἔλαμψε πάνω μας τὸ Φῶς τοῦ προσώπου Σου, Κύριε».

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 31

1. Οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, ἀφοῦ ὑπέφεραν πολλὰ βασανιστήρια καὶ ἔδειξαν καρτερία μέχρι τὸ θάνατο, ἔγιναν ἄξιοι γιὰ τὰ στεφάνια καὶ τὴ δόξα. Καὶ ὅσο περισσότερα καὶ σκληρότερα ἦταν τὰ βάσανα ποὺ ὑπέφεραν, τόση περισσότερη δόξα καὶ παρρησία ἀπέκτησαν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ οἱ ψυχὲς ποὺ παραδόθηκαν σὲ διάφορες θλίψεις (εἴτε ἐξ ἀνθρώπων, εἴτε ἐκ σωματικῶν ἀσθενειῶν), ἄν κάνουν μέχρι τέλους ὑπομονὴ καὶ δὲν γογγύσουν, θὰ ἀξιωθοῦν τὰ ἴδια στεφάνια καὶ τὴν ἴδια παρρησία μὲ τοὺς Μάρτυρες. Καὶ ὅλα αὐτὰ ὄχι μόνο στὸ μέλλον θὰ ἀπολαύσουν ἀπὸ τὸ Θεό, ἀλλὰ καὶ ἐδῶ θὰ ἀξιωθοῦν τὴν παρηγορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!

2. Ἐπειδὴ ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ στὴν οὐράνια ζωὴ εἶναι ὁμολογουμένως στενὸς καὶ γεμάτος θλίψεις, καὶ εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι ποὺ τὸν βαδίζουν, γι' αὐτὸ πρέπει γιὰ χάρη τῆς ἐλπίδας τοῦ Οὐρανοῦ νὰ ὑπομένουμε σταθερὰ κάθε δοκιμασία τοῦ πονηροῦ. Τὰ παθήματα τοῦ καιροῦ τούτου δὲν ἰσοσταθμίζουν τὴ δόξα ποὺ μέλλει νὰ μᾶς δοθεῖ!

Γιατί, ὅταν ἤμαστε στὸν κόσμο, δὲν μᾶς ἔβρισκαν τόσοι πειρασμοί, ἀλλὰ τώρα ποὺ ἤρθαμε νὰ ὑπηρετήσουμε τὸ Θεὸ;

Τοῦτο συμβαίνει ἐπειδὴ φθονεῖ ὁ ἐχθρὸς τὴν ἀνταπόδοση, ποὺ ἐλπίζουμε ἀπὸ τὸν Θεό. Καὶ θέλει νὰ βάλει μέσα στὶς ψυχές μας τὴ χαύνωση καὶ τὴ ραθυμία, γιὰ νὰ μὴ ζήσουμε εὐάρεστα στὸ Θεὸ καὶ ἀξιωθοῦμε τὴ Βασιλεία Του. Ἄς θυμηθοῦμε ὅτι καὶ Ἐκεῖνος ἔτσι πέρασε σ' αὐτὸν τὸν κόσμο, ὑβριζόμενος, διωκόμενος, ἐμπαιζόμενος καὶ τέλος θανατώθηκε μὲ ἀτιμωτικὸ τρόπο ἐπάνω στὸ Σταυρό.

3. Ἄν θέλουμε νὰ ὑποφέρουμε μὲ εὐκολία τὴν κάθε θλίψη καὶ τοὺς πειρασμούς, ἄς ἔχουμε ἐμπρὸς στὰ μάτια μας πάντοτε τὸ θάνατο γιὰ Χάρη τοῦ Χριστοῦ μας. Τέτοια ἐντολὴ ἔχουμε, νὰ σηκώνουμε τὸ σταυρό μας καὶ νὰ τὸν ἀκολουθοῦμε πρόθυμοι καὶ ἕτοιμοι γιὰ τὸ θάνατο. Γιατὶ ἐκεῖνος, ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ πεθάνει γιὰ τὸ Χριστό, καθόλου δὲν θὰ δυσκολευτεῖ στὰ ἐπίπονα καὶ λυπηρά. Καὶ ὅποιος θέλει νὰ γίνει κληρονόμος τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νὰ ἐπιθυμεῖ καὶ τὰ πάθη Του μὲ ζῆλο.

4. Πρέπει λοιπὸν καὶ χωρὶς νὰ θέλουμε, νὰ σπρώχνουμε τὸν ἑαυτό μας στὴν ἀρετή: Στήν ἀγάπη, ὅταν στερούμεθα ἀγάπης. Στήν πραότητα, ὅταν αὐτὴ μᾶς λείπει. Στὸ νὰ ἔχουμε συμπαθὴ καὶ φιλάνθρωπη καρδιά. Στήν προσευχή, ὅταν δὲν ἔχουμε πνευματικὴ προσευχή. Βλέποντας ὁ Θεὸς τὸν ἀγῶνα ν' ἀποκτήσουμε τὰ πιὸ πάνω ἔρχεται βοηθὸς καὶ μᾶς δίνει καὶ μᾶς γεμίζει μὲ ὅλους τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐπίσης στὸ νὰ μὴ κατηγορεῖ κανένα, νὰ μὴ κατακρίνει, νὰ μὴ ὑπερηφανεύεται. Ὅλα αὐτὰ γίνονται εὔκολα ὅταν ἐνωθοῦμε καὶ ἔλθει καὶ κατοικήσει μέσα μας ὁ Κύριος, ποὺ εἶναι τὸ κινοῦν καὶ τὸ αἴτιον ἐκπληρώσεως κάθε καλοῦ καὶ κάθε ἀρετῆς, ὅπως μᾶς τὸ εἶπε• «Χωρὶς ἐμοῦ, δὲν μπορεῖτε νὰ κάνετε τίποτε».

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 28

1. Συμβαίνει πολλές φορές νὰ σοῦ μιλάει μὲ λογισμούς ὁ σατανᾶς καὶ νὰ σοῦ λέει· "Κοίταξε πόσα κακὰ ἔργα ἔχεις κάνει. Ἡ ψυχή σου εἶναι γεμάτη ἀνομίες, βαρύνεσαι μὲ πολλές καὶ βαρύτατες ἁμαρτίες". Μή σὲ ξεγελάει μ' αὐτὰ ὁ σατανᾶς καὶ μὲ πρόφαση ταπεινώσεως σὲ σπρώχνει στὴν ἀπελπισία. Ἐσὺ λοιπὸν ἀποκρίσου του: "Ναί, ἀλλὰ ἔχω γραπτὲς τὶς διαβεβαιώσεις τοῦ Θεοῦ ποὺ λέει: «Δὲν ἐπιθυμῶ τὸ θάνατο τοῦ ἁμαρτωλού, ἀλλὰ νὰ ἐπιστρέψει μὲ τὴ μετάνοια καὶ νὰ ἔχει ζωή». Γιατὶ τότε τί ἤθελε νὰ κατεβεῖ ὁ Θεὸς στὴ γῆ, ἄν ὄχι γιὰ νὰ σώσει τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ νὰ φωτίσει αὐτοὺς ποὺ ζοῦνε στὸ σκοτάδι καὶ νὰ δώσει ζωὴ στοὺς νεκροὺς ἀπὸ τὴν ἁμαρτία;".

2. Ὅπως ἡ σατανικὴ δύναμη, ἔτσι καὶ ἡ Θεία Χάρη προτρέπει χωρὶς νὰ ἐξαναγκάζει. Καὶ αὐτὸ γιὰ νὰ διαφυλάσσεται ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ αὐτεξουσιότητά μας. Γι' αὐτὸ καὶ ὅσα κακὰ κάνει ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ σατανᾶ, δέχεται αὐτὸς καὶ ὄχι ὁ σατανᾶς τὴν τιμωρία, γιατί δὲν σύρθηκε μὲ τὴ βία, ἀλλὰ μὲ τὸ θέλημά του ὑπάκουσε στὴν κακία. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸ ἀγαθό. Οὔτε πάλι ἡ Χάρη δεσμεύει μὲ ἀναγκαστικὴ δύναμη τὴ θέληση του ἀνθρώπου, ὥστε νὰ μὴ μπορεῖ νὰ κάνει κάτι διαφορετικό. Ἀλλὰ δίνει τὸ προβάδισμα στὸ αὐτεξούσιο γιὰ νὰ φανερωθεῖ ἡ θέληση τοῦ ἀνθρώπου ποὺ κλίνει, στὴν ἀρετὴ ἤ στὴν κακία;

3. Ὅπως τὸ σῶμα μολύνεται ὅταν ἔρθει σὲ συνάφεια μὲ ἄλλο σῶμα καὶ διαπράξει τὴν ἁμαρτία, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ διαφθείρεται ὅταν δέχεται πονηροὺς καὶ ἀκάθαρτους λογισμοὺς καὶ συμφωνεῖ καὶ συγκατίθεται μὲ αὐτούς. Καὶ ὄχι μόνο τοὺς λογισμούς τῆς πονηρίας καὶ τῆς πορνείας, ἀλλὰ καὶ κάθε κακίας (π.χ. ἀπιστίας, δολιότητας, κενοδοξίας, ὀργῆς, φιλονεικίας κ.τ.ὅ). Αὐτὸ θὰ πεῖ νὰ καθαρίζουμε τὸν ἑαυτό μας ἀπὸ κάθε μολυσμὸ σαρκικὸ καὶ πνευματικό. Καὶ ὅπως ἐκεῖνος ποὺ διαφθείρει τὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τὸ σῶμα, θὰ τὸν ἀφανίσει ὁ Θεός, κατὰ τὸν Ἀπόστολο, ἔτσι κι' ἐκεῖνος ποὺ διαφθείρει τὴν ψυχὴ καὶ τὸν νοῦ μὲ τὸ νὰ συμφωνεῖ στὰ ἄτοπα, εἶναι ἄξιος νὰ τιμωρηθεῖ. Πρόσεξε τί λέει καὶ ἡ Γραφή· «Μὲ κάθε προσοχὴ φύλαγε τὴν καρδιά σου, γιατί ἀπ' αὐτὸ θὰ ὁδηγηθεῖς στὴ ζωή».

3. Ὁ καθένας μας ὀφείλει νὰ ἐξετάσει ποιές εἶναι οἱ κλίσεις τῆς ψυχῆς μας. Ἄς διατηροῦμε λοιπὸν τὴν ψυχή μας καθαρὴ ἀπὸ πονηροὺς λογισμοὺς γιὰ νὰ ἔρθει μέσα μας ὁ καθαρὸς Θεὸς νὰ κατοικήσει. Γιατὶ αὐτὸς ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ ἔρθει καὶ θὰ κατοικήσει μόνο στὶς καθαρὲς ψυχές, ποὺ ἀγαπᾶνε τὸ καλό.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 27

1. Ἡ ψυχὴ ποὺ δὲν ἔχει τὴν ἀκρίβεια τοῦ τρόπου ζωῆς καὶ ποὺ δὲν δέχτηκε ἀκόμη τὴν αἴσθηση τοῦ ἁγιασμοῦ τῆς καρδιᾶς, ἄς πενθεῖ καὶ ἄς ζητεῖ θερμὰ ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ τῆς δοθεῖ αὐτὸ τὸ ἀγαθὸ καὶ ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατὰ τὸ νόμο, ἐκεῖνοι ποὺ ἕπεσαν σὲ σωματικά ἁμαρτήματα, πρῶτα τιμωροῦνται ἀπὸ τὸν ἱερέα μὲ στέρηση τῆς Θείας Κοινωνίας. Ὅσοι ὅμως δὲν εἶχαν στὴ ζωή τους τέτοια καὶ εἶναι καθαροί, προβιβάζονται στὴν Ἱερωσύνη καὶ τοποθετοῦνται μέσα στὸ θυσιαστήριο, σὰν λειτουργοὶ τοῦ Κυρίου. Ἡ Ἁγία Τριάδα κατοικεῖ μέσα στὴν καθαρὴ ψυχή, ὅσο εἶναι κατάλληλος καὶ δεκτικός ὁ ἄνθρωπος. Ὅταν ὅμως ἀλλὰξει πορεῖα ὁ ἄνθρωπος καὶ λυπήσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, συστέλλονται ἡ Θεία Χάρη, ἡ ἀγάπη καὶ κάθε ἀγαθὴ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Στερεῖται ὁ νοῦς τὴν πνευματικὴ εὐφροσύνη καὶ παραδίνεται σὲ θλίψεις καὶ πειρασμούς τῶν πονηρῶν πνευμάτων, μέχρις ὅτου ὀρθοποδήσει καὶ πάλι ἡ ψυχή. Κατόπιν, ἀφοῦ δείξει τὴ μετάνοια μ' ἐξομολόγηση καὶ ταπείνωση, πάλι ἀξιώνεται Θείας Χάριτος καὶ ἀπολαμβάνει εὐφροσύνης περισσότερο ἀπὸ πρῶτα. Ἀντίθετα, ἄν δὲν λυπήσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τότε προκόβει ἡ ψυχὴ καὶ προχωρεῖ ἀπὸ δόξα σὲ δόξα καὶ ἀπὸ ἀνάπαυση σὲ τελειότερη ἀνάπαυση καὶ συγκαταριθμεῖται στοὺς τέλειους ἐργάτες καὶ ἄμεμπτους λειτουργοὺς τοῦ Χριστοῦ στὴν αἰώνια Βασιλεία Του.

2. Ἄν ὁ Χριστιανὸς κατορθώσει τὴ νηστεία, τὴν ἀγρυπνία, τὴν ψαλμωδία καὶ ὅλη τὴν ἄσκηση καὶ τὴν ἀρετή, ἀλλὰ ἡ μυστικὴ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δὲν κελαηδάει μέσα στὴν καρδιά του καὶ δὲν νοιώθει τὴν ἀγαλλίαση νὰ τὸν πλημμυρίζει, τότε ἀέρα δέρει καὶ μάτην ἐκοπίασε...

3. Καλὴ εἶναι ἡ νηστεῖα καὶ ἡ ἀγρυπνία, ἡ ἄσκηση καὶ ἡ ξενιτεία. Καὶ αὐτὰ εἶναι κάποια ἀρχὴ καὶ τὰ πρόθυρα τῆς θεάρεστης ζωής. Εἶναι ὅμως παράλογο νὰ θαρρεύει κανεὶς ὁλωσδιόλου σ' αὐτὰ μόνον. Τὸ θεμέλιο λοιπὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι, κι ἄν ἔχει κανεὶς ὅλες τὶς ἀρετές, νὰ μὴ ἐφησυχάζει, οὔτε νὰ παίρνει θάρρος, οὔτε νὰ νομίζει ὅτι κατόρθωσε κάτι σπουδαῖο. Καὶ ἄν ἀκόμη γίνει μέτοχος τῆς Χάριτος, νὰ μὴ νομίσει ὅτι πέτυχε κάτι, οὔτε νὰ κομπάζει, ἀλλὰ νὰ πενθεῖ καὶ νὰ κλαίει καὶ νἄχει τὴν καρδιά του ὁλότελα συντετριμμένη.

4. Στὰ πνευματικὰ ζητήματα, ἐκεῖνοι ποὺ πολεμοῦν ἐναντίον τῆς κοιλιᾶς καὶ τοῦ ὕπνου καὶ ἀσχολοῦνται διαρκῶς μὲ ψαλμοὺς καὶ προσευχές, ἄς μὴ νομίζουν ὅτι ἔφτασαν πιὰ στὸ τέλος καὶ στὴν ἀνάπαυση. Βρίσκονται ἀκόμη στὰ πρόθυρα καὶ τὶς αὐλές τῶν ἀνακτόρων. Καὶ ἄν ἀξιώθηκαν νὰ λάβουν κάποια πνευματικὴ χάρη εἶναι μακριά τῆς τελειότητος. Τέχνη τοῦ σατανᾶ εἶναι τὸ νὰ ὑποχωρεῖ θεληματικὰ ἀρκετὰ χρόνια, μὲ τὸ σκοπὸ νὰ βάλει στὸ νοῦ ὅσων ἀσκοῦνται τὴν ψεύτικη ἰδέα, ὅτι ἔφθασαν στὴν τελειότητα. Ὁ πονηρὸς ὅφις μὲ τὸ νὰ σπείρει ἐξαρχῆς μέσα στὸν Ἀδὰμ τὴν ἐπιθυμία νὰ γίνει Θεὸς σὲ ποιὰ ἀτιμία τὸν κατέβασε, μὲ αὐτὴ ἀκριβῶς τὴν ὑπερήφανη ἰδέα. Αὐτὰ λοιπὸν καὶ σύ, ἔχοντας στὸ νοῦ σου, φύλαγε τὸν ἑαυτό σου ὅσο μπορεῖς, καὶ φρόντιζε μὲ μεγάλη ἐπιμέλεια νὰ ἔχεις πάντοτε τὴν καρδιά σου ταπεινὴ καὶ συντριμμένη.

Ὅσοι μὲ τρῶνε θὰ πεινάσουν κι' ἄλλο, καὶ ὅσοι μὲ πίνουν θὰ διψάσουν

1. Οἱ ψυχὲς ποὺ ἀγαποῦν τὸν Θεὸ καὶ τὴν ἀλήθεια, δὲν ὑποφέρουν οὔτε τὴν παραμικρὴ ἐλάττωση τοῦ ἔρωτά τους πρὸς τὸν Κύριο. Ἀλλὰ καρφωμένες ὁλοκληρωτικὰ στὸ σταυρό Του αἰσθάνονται μέσα τους τὴν Πνευματικὴ προκοπή. Πληγωμένες λοιπὸν ἀπὸ τὸν πόθο Του, κι ἄν ἀκόμη ἀξιωθοῦν Θεία μυστήρια καὶ μετάσχουν εὐφροσύνης καὶ Χάριτος, δὲν ἔχουν πεποίθηση στὸν ἑαυτό τους, οὔτε νομίζουν ὅτι εἶναι τίποτε. Ἀλλὰ ὅσο ἀξιώνονται πνευματικὰ χαρίσματα τόσο ἐπιζητοῦν τὰ οὐράνια. Καὶ ὅσο περισσότερη προκοπὴ αἰσθάνονται, τόσο πιὸ λαίμαργες γίνονται γιὰ τὰ θεῖα. Καὶ ἐνῶ εἶναι πνευματικὰ πλούσιες, κάνουν σὰν νὰ εἶναι φτωχές. «Ὅσοι μὲ τρῶνε θὰ πεινάσουν κι' ἄλλο, καὶ ὅσοι μὲ πίνουν θὰ διψάσουν κι' ἄλλο», λέει ἡ Θεία Γραφή.

2. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους οἱ ψυχὲς ἀξιώνονται νὰ λάβουν τὴν τέλεια ἐλευθερία ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ν' ἀποκομίσουν τὴν ἔλλαμψη καὶ τὴν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὲ τὴν πληρότητα τῆς Χάρης. Ὅσες ὅμως εἶναι ὀκνηρές καὶ ἀποφεύγουν τοὺς κόπους καὶ δὲν ἐπιζητοῦν τὸν ἁγιασμὸ τῆς καρδιᾶς ἀπὸ αὐτὴ ἐδῶ τὴ ζωή, ὄχι ἐν μέρει, ἀλλὰ ὁλοκληρωτικά. Αὐτὲς ἄς μὴ ἐλπίζουν νὰ κοινωνήσουν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ν' ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ πάθη τῆς κακίας• αὐτὲς κι' ἄν ἀξιωθοῦν τὴ Θεία Χάρη, ἐπειδὴ ξεγελιοῦνται ἀπὸ τὴν κακία, ἀφήνουν κάθε πνευματικὴ φροντίδα, διότι ἀπολαμβάνουν ὀλίγη πνευματικὴ γλυκύτητα. Ἔτσι οἱ ψυχὲς αὐτὲς εἶναι εὔκολο νὰ πέσουν σὲ ἔπαρση, διότι δὲν ἀγωνίζονται νὰ φτάσουν τὴν τέλεια ἀπάθεια. Καὶ καθὼς ἀρκοῦνται στὴ λίγη αὐτὴ ἐνίσχυση τῆς Χάρης καὶ προκόβουν ὄχι στὴν ταπείνωση, ἀλλὰ στὴν ἔπαρση, ἀπογυμνώνονται κάποτε κι' ἀπὸ τὸ χάρισμα ποὺ ἔλαβαν. Γιατὶ ἡ ψυχή, ποὺ ἀγαπάει ἀληθινὰ τὸν Θεό, κι' ἄν ἀκόμη μυριάδες ἀρετὲς κατορθώσει, ἔχει τέτοια μετριοφροσύνη, σὰν νὰ μήν ἔχει ἀρχίσει ἀκόμη νὰ ζεῖ κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νοιώθει ἀπληστία καὶ ἔρωτα γιὰ τὴ Θεία ἀγάπη ποὺ ἐμπνέει ὁ Δεσπότης Χριστός.

3. Στὰ πνευματικὰ αὐτὰ μέτρα οὔτε μονομιᾶς οὔτε εὔκολα μπορεῖ νὰ φτάσει κανείς, ἀλλὰ ἀφοῦ προηγηθοῦν πολλοὶ κόποι καὶ ἀγῶνες καὶ περάσουν χρόνια μὲ δοκιμασίες καὶ ποικίλους πειρασμούς, μέχρι τὸ τέλειο μέτρο τῆς ἀπάθειας. Ἔτσι, ἀφοῦ δοκιμασθεῖ μὲ πόνους καὶ κόπους καὶ ὑποφέρει μὲ γενναιοψυχία ὅλους τοὺς πειρασμούς ποὺ προξενεῖ ἡ κακία, ἀξιώνεται νὰ λάβει τὶς μεγάλες τιμές καὶ τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὸν Θεϊκὸ πλοῦτο. Ἔπειτα γίνεται καὶ κληρονόμος τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 18

1. Ἄς προστρέξουμε μὲ προθυμία στὸ Δεσπότη Χριστὸ ποὺ μᾶς καλεῖ καί, ἀνοίγοντας σ' Αὐτὸν τὶς καρδιές μας, ἄς μὴ ἀπελπιζόμαστε γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ὁ ἐχθρός τῆς ψυχῆς μας, θυμίζοντάς μας περασμένες ἁμαρτίας, μᾶς ἀνοίγει τὸ δρόμο πρὸς τὴν ἀπόγνωση. Ὁ Κύριος, ποὺ θεράπευσε καὶ θεραπεύει τόσες ἀσθένειες τοῦ σώματος, δὲν θὰ θεραπεύσει καὶ τὴν ἀθάνατη ψυχή, ποὺ κυριεύθηκε ἀπὸ τὴν ἀσθένεια τῆς πολύμορφης ἁμαρτίας; Γιατὶ δικά Του εἶναι τὰ λόγια• «Ὁ οὐράνιος Πατέρας μου δὲν θ' ἀποδώσει δικαιοσύνη σ' ἐκείνους ποὺ φωνάζουν σ' Αὐτὸν νύχτα- μέρα;»· Καὶ «Αἰτεῖτε, καὶ θὰ σᾶς δοθεῖ• ζητᾶτε, καὶ θὰ βρεῖτε• χτυπᾶτε, καὶ θὰ σᾶς ἀνοίξει ἡ θύρα». Μονάχα ἐμεῖς νὰ προσηλωθοῦμε στὸν Κύριο, ἀπομακρυνόμενοι μ' ὅλη μας τὴ δύναμη ἀπὸ κάθε τι, ποὺ εἶναι καὶ λέγεται ἁμαρτία.
2. Ἕνας βαριά ἄρρωστος, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ φάει φαγητὸ ἤ νὰ πιεῖ νερό, ἀπελπίζεται καὶ τὸν κλαῖνε οἱ συγγενεῖς του. Ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς καὶ οἱ Ἄγγελοι λυποῦνται καὶ θρηνοῦν γιὰ τὶς ψυχές, ποὺ δὲν μποροῦν νὰ πάρουν τὴν ἐπουράνια τροφή (=θ. Κοινωνία). Ἄν λοιπὸν ἔγινες θρόνος τοῦ Θεοῦ, ἄν ἡ ψυχή σου ἔγινε ὅλη πνευματικός ὀφθαλμὸς κι' ὅλη Φῶς. Ἄν τράφηκες μὲ τὴν τροφὴ ἐκείνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἄν πίνεις ἀπὸ τὸ ζωντανὸ νερὸ καὶ ἀπὸ τὸ πνευματικὸ κρασί ποὺ εὐφραίνει τὴν καρδιά. Ἄν ἡ ψυχή σου φόρεσε τὰ ἐνδύματα τοῦ ἀνεκφράστου φωτός. Ἄν ὁ ἐσωτερικός σου ἄνθρωπος ἔλαβε πεῖρα καὶ βεβαιότητα ὅλων αὐτῶν, τότε ζεῖς ἀπὸ τώρα τὴν πραγματικὴ αἰώνια ζωὴ καὶ ἀναπαύεσαι ἀπὸ τώρα μαζὶ μὲ τὸ Δεσπότη Χριστό! Ἄν ὅμως ἀκόμη δὲν τὰ ἔλαβες αὐτά, οὔτε τὰ ἔκανες κτῆμα σου, νὰ κλαίς θερμὰ καὶ νὰ όδύρεσαι, ποὺ δὲν απέκτησες ἀκόμη αὐτὸν τὸν πλοῦτο καὶ νὰ παρακαλεῖς ἀδιάκοπα τὸν Κύριο γιὰ τὴ φτώχεια σου. Γιατὶ λέει ὁ Κύριος• «Καθένας ποὺ ζητᾶ εὐρίσκει• καὶ ὅποιος κτυπᾶ θὰ τοῦ ἀνοιχτεῖ ἡ θύρα».
3. Ἄν τὸ λάδι ἐκεῖνο τῶν προφητῶν ἔδινε τὸ βασιλικὸ ἀξίωμα, πόσο περισσότερο ἐκεῖνοι ποὺ χρίονται στὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο μὲ το ἁγιαστικὸ λάδι τῆς ἀγαλλιάσεως καὶ δέχονται τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, θὰ φτάσουν τὰ μέτρα τῆς τελειότητος καὶ θὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τοῦ Πανβασιλέως Χριστοῦ! Γιατὶ λόγω τοῦ ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ποὺ πῆραν εἶναι σίγουρες οἱ ἐλπίδες τους, ὅτι θὰ συμβασιλεύσουν μὲ τὸ πανβασιλέα Χριστό! Διότι ἀπὸ τούτη τὴ ζωή δοκίμασαν μέσα τους τὴν ἡδονὴ καὶ τὴ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Οἱ τέτοιοι ἄνθρωποι ἁρπάζονται ἀπὸ τώρα νοερά σ' ἐκεῖνον τὸν αἰῶνα καὶ βλέπουν τὰ κάλλη καὶ τὰ θαύματά του μὲ τὶς ἄδυτες λάμψεις τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 17

1. Παίρνει σῶμα ἀνθρώπινο ὁ ἀσώματος Κύριος ἀπὸ ἄπειρη ἀγαθότητα καὶ μικραίνει -μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς- τὸν ἑαυτό Του ὁ μέγας καὶ ὑπερούσιος, γιά νὰ μπορέσει νὰ ἐνωθεῖ μὲ τὶς ψυχὲς τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Ἀγγέλων, ὥστε να μπορέσουν καὶ αὐτὲς νὰ γίνουν μέτοχοι τῆς ἀθάνατης ζωῆς τῆς Θεότητάς Του. Καὶ ὅπως ἡ ψυχὴ πῆρε καὶ φόρεσε τὰ μέλη τοῦ σώματος, μάτια, αὐτιὰ κ.λ.π., κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ ἡ ἀγαθότητα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ παίρνει σῶμα κι' ἑνώνεται μὲ τὶς πιστὲς καὶ ἀγαπητὲς σ' Αὐτὸν ψυχὲς καὶ γίνεται ἕνα Πνεῦμα μ' αὐτές, κατὰ τὸν Θεῖο Παῦλο. Ἔτσι γίνεται ψυχὴ στὴν ψυχή, ὑπόσταση στὴν ὑπόσταση, ὥστε μιὰ τέτοια ψυχὴ νὰ ζήσει καὶ νὰ ὑπάρξει μέσα στήν Θεὸτητά Του, νὰ φτάσει στὴν ἀθάνατη ζωὴ καὶ ν' ἀπολαύσει ἄφθαρτη ἡδονὴ καὶ ἀνέκφραστη δόξα!...

2. Γιὰ τὴν ψυχὴ αὐτὴ ὁ Κύριος, ὅταν θέλει, γίνεται φωτιὰ καὶ κατακαίει κάθε κακὸ μέσα της. Ἄλλοτε γίνεται ἀνάπαυση ἀνείπωτη καὶ ἀνέκφραστη, κι' ἄλλοτε χαρὰ καὶ εἰρήνη, ποὺ περιθάλπει καὶ περικυκλώνει τὴν ψυχή. Μόνο ν' ἀγωνίζεται κανείς, νὰ Τὸν ἀγαπάει καὶ νὰ Τὸν εὐχαριστεῖ καὶ θὰ δεῖ μὲ τὴν πείρα καὶ τὴν αἴσθησή του ὅτι ἄγγιξε ἀνεκλάλητα ἀγαθά, «ποὺ μάτι δὲν τὰ εἶδε καὶ αὐτὶ δὲν τὰ ἄκουσε καὶ ἄνθρωπος δὲν τὰ διανοήθηκε». Ἔτσι τὸ Πνεῦμα Κυρίου γίνεται ἀνάπαυση, ἀγαλλίαση, τρυφὴ καὶ ζωή τῆς ψυχῆς, ποὺ ἀναδεικνύεται ἄξιά Του. Γιατὶ σωματοποιεῖ τὸν ἑαυτό Του καὶ τὸν κάνει πνευματικὴ τροφή, ἀλλὰ καὶ ἔνδυμα καὶ κάλλη ἀπερίγραπτα, γιὰ νὰ γεμίσει ἔτσι τὴν ψυχὴ πνευματικὴ χαρά· «Ἐγὼ εἶμαι -λέει- ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς». Καί• «Ὅποιος πίνει ἀπὸ τὸ νερὸ ποὺ θὰ τοῦ δώσω, θ' ἀναβρύσει μέσα του μία πηγή νεροῦ, ποὺ θὰ δίνει αἰώνια ζωή».

3. Ἡ ψυχὴ ποὺ ἀξιώθηκε νὰ δεχθεῖ ἔνοικό της τὴν οὐράνια δύναμη καὶ τὴ θεϊκὴ ἐκείνη φωτιά, καὶ ποὺ ἡ ἐπουράνια ἀγάπη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἑνώθηκε μὲ τὰ μέλη της, ἐλευθερώνεται ἐντελῶς ἀπὸ κάθε κοσμικὴ ἀγάπη. Ὁ σίδηρος καὶ ὁ χρυσός, ὅταν παραδοθοῦν στὴ φωτιά, λειώνουν, ἀλλὰζοντας τὴ σκληρή φύση τους σὲ μαλακὴ καὶ αποβάλλουν τὴ φυσική τους σκληρότητα ἐξ αἰτίας τῆς δυνάμεως τῆς φωτιᾶς· Ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ ποὺ δέχθηκε τὴν ἐπουράνια ἐκείνη φωτιὰ τῆς ἀγάπης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀποσύρεται ἀπὸ κάθε προσκόλληση στὸ κοσμικὰ πνεύμα. Ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς κακίας καὶ ἀποβάλλει τὴ φυσικὴ σκληρότητα τῆς ἁμαρτίας. Τὰ θεωρεῖ ὅλα μικρὰ καὶ ἄξια περιφρονήσεως. Λέω μάλιστα ὅτι ἡ ψυχὴ ποὺ κυριεύθηκε ἀπ' αὐτὸν τὸν ἔρωτα καὶ τοὺς ἀδελφούς της, ὅταν τὴν ἐμποδίζουν ἀπὸ τὴν θεϊκὴ ἀγάπη, τοὺς ἀπαρνεῖται!.

4. Ὁ Θεός, ἐπειδὴ εἶναι ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος, μακροθυμεῖ, περιμένοντας τὴ μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ, καὶ «γίνεται χαρὰ στὸν Οὐρανὸ γιὰ ἕνα ἁμαρτωλό, ποὺ μετανοεῖ». Ὅταν ὅμως δὲν ὑπάρχει ἀληθινὴ μετάνοια καὶ πληθαίνει ἡ ἁμαρτία, τότε ἡ Θεία δίκη τοὺς ἐξαφανίζει ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς. Κάτι τέτοιο συνέβη στὰ Σόδομα καὶ στὴν Ἐρυθρὰ θάλασσα μὲ τὸν καταποντισμὸ τῶν Αἰγυπτίων. Γι' αὐτὸ καὶ ἀπὸ τὸν Ἰσραήλ ἀφαίρεσε ὁ Θεὸς καὶ τὴν προφητεία καὶ τὴν ἱερωσύνη καὶ τὴ λατρεία καὶ τὰ ἐμπιστεύθηκε στὰ ἔθνη ποὺ πίστεψαν, διότι καὶ τοὺς Προφήτας καὶ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ σὲ θάνατο παρέδωκαν.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 16

1. Ὁ μακάριος Μωϋσῆς μὲ τὴ δόξα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ ἔλαμπε στὸ πρόσωπό του, τὴν ὁποία κανεὶς ἄνθρωπος δὲν μποροῦσε ν' ἀτενίσει, προτύπωσε πῶς θὰ δοξασθοῦν στὴν ἀνάσταση τῶν δικαίων τὰ σώματα τῶν Ἁγίων. Ὁ Μωϋσῆς ἔμεινε στὸ ὄρος 40 μέρες καὶ 40 νύχτες καὶ δὲν ἔφαγε οὔτε ἤπιε. Ἄρα δεχότανε κάποια τροφή πνευματική! Αὐτὴν τὴν τροφή γεύονται ἀπὸ τώρα οἱ ἅγιες ψυχὲς ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα!

2. Ὅταν ἔπλασε ὁ Θεός τὸν Ἀδάμ, δὲν τοῦ ἔβαλε στὸ σῶμα φτερά, ὅπως στὰ πουλιά, ἀφοῦ ἔμελλε νὰ τοῦ δώσει στὴν ἀνάσταση τὰ φτερά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος! Γιὰ νὰ ὑψώνεται μ' αὐτὰ καὶ ν' ἁρπάζεται, ὅπου θέλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτὰ τὰ φτερὰ ἔχουν δοθεῖ ἀπὸ τώρα στὶς ψυχὲς τῶν ἁγίων καὶ τὶς σηκώνουν ψηλὰ πρὸς τὸ Οὐράνιο φρόνημα. Μ' αὐτὴ τὴ σφραγίδα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θὰ τοὺς βάλει στὰ δεξιά Του, γιατί Τοῦ μοιάζουν καὶ εἶναι παιδιά Του καὶ θὰ εἶναι παντοτινὰ μαζί Του!

3. Θέλημα τῆς ψυχῆς εἶναι νὰ διατηρεῖ τὰ μέλη τοῦ σώματος ἀμόλυντα. Ν' ἀποκλείσει τὸν ἑαυτό της ἀπὸ τοὺς περισπασμούς τοῦ κόσμου. Νὰ φυλάξει τὴν καρδιὰ ἀπὸ κάθε χαμερπή φροντίδα καὶ ἡδονή. Ὁπότε τοῦ προσφέρεται καὶ ἡ βοήθεια τῆς Θείας Χάριτος. Τί ὅμως νὰ κάνει ὁ Θεὸς σ' ἐκεῖνον ποὺ προσφέρει τὸν ἑαυτό του στὸν κόσμο καὶ τρέχει πίσω ἀπὸ τὶς ἡδονές του;

4. Οἱ πέντε Παρθένες ποὺ ἀγρύπνησαν καὶ πῆραν μέσα στὴν καρδιά τους τὸ ξένο πρὸς τὴ φύση τους λάδι, δηλαδὴ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μπόρεσαν νὰ μποῦν μαζὶ μὲ τὸν Νυμφίο στὸν νυμφῶνα. Οἱ ἄλλες οἱ μωρές, ποὺ δὲν φρόντισαν ν' ἀποκτήσουν τὸ λάδι αὐτὸ τῆς ἀγαλλιάσεως μέσα στὶς καρδιές τους, ὅσο ἦταν ἀκόμη στὴ ζωή, κλείστηκαν ἔξω τοῦ νυμφώνος τῆς Βασιλείας. Γιατὶ δὲν έδωκαν ὅλη τὴν ἀγάπη τους στὸν ἐπουράνιο Νυμφίο. Γιατὶ οἱ ψυχὲς ποὺ ζητοῦν τὸν ἁγιασμὸ τοῦ Πνεύματος, ποὺ εἶναι ξένος πρὸς τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἀνάβουν ὅλη τὴν ἀγάπη τους γιὰ τὸ Χριστό, ἐκεῖ βαδίζουν, ἐκεῖ προσεύχονται, ἐκεῖ σκέφτονται, ἐκεῖ μελετοῦν καὶ ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπ' ὅλα τὰ ἄλλα.

5. Ἡ κακία εἶναι κάτι τὸ ξένο γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση, ποὺ μὲ τὴν παράβαση τοῦ Ἀδὰμ δεχτήκαμε καὶ μὲ τὸν καιρὸ ἔγινε δεύτερη φύση σὲ μᾶς. Ἐὰν δὲν διώξουμε ἀπὸ μέσα μας τὴν κακία μὲ πολλὴ προσευχὴ καὶ πίστη καὶ ἀποστροφὴ τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου, δὲν ἀποκτᾶμε τὴν ἀρχικὴ καθαρότητα καὶ δὲν μποροῦμε νὰ ἐπιτύχουμε τὴν Ἐπουράνια Βασιλεία.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 15

1. Ἄν κάποιος δελεάζεται θεληματικὰ ἀπὸ κάτι ποὺ ἀγαπάει, ἀποκαλύπτεται ὅτι δὲν παρέδωσε ἀκόμη ὅλη τὴν ἀγάπη του στὸ Θεό. Λόγου χάρη, ἀγάπησε ἕνας, κτήματα ἤ χρήματα ἤ τὴν κοιλιοδουλεία ἤ νὰ χαρίζεται στὶς ἁμαρτωλές σαρκικὲς ἐπιθυμίες ἤ στ' ἀξιώματα καὶ τὶς τιμές τῶν ἀνθρώπων ἤ στὴν ὀργὴ καὶ μνησικακία καὶ λοιπὰ πάθη... Ἄλλος ἀφήνει τὸ νοῦ του νὰ τρέχει ἐδῶ κι ἐκεῖ ἤ κάνει τὸ δάσκαλο γι' ἀνθρώπινη δόξα ἤ εὐχαριστεῖται νὰ στολίζεται μ' ὡραῖα ἐνδύματα κ.λ.π. Γιατί, ὅποιο πάθος δὲν πολεμάει καὶ δὲν τοῦ ἀντιστέκεται, μ' αὐτὸ τὸ πάθος ὁπωσδήποτε εὐχαριστεῖται. Καὶ αὐτὸ τὸ πάθος τὸν τραβάει πρὸς τὰ κάτω καὶ δὲν τὸν ἀφήνει ν' ἀνυψωθεῖ πρὸς τὸν Θεό.

2. Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι πιάνει φωτιὰ τὸ σπίτι κάποιου. Ἐὰν θελήσει νὰ σώσει τὸν ἑαυτό του, θὰ φύγει γυμνός, ἀφήνοντας ὅλα νὰ καίγονται...Ἄλλος ὅμως προσπαθώντας νὰ περισώσει μερικά σκεύη τοῦ σπιτιοῦ, περικυκλώνεται ἀπὸ τὴ φωτιὰ καὶ καίγεται κι' αὐτός. Βλέπεις πῶς ἀπὸ τὴν προσήλωσή του σὲ κάτι κοσμικὸ χάνει κανεὶς καὶ τὴν ψυχή του καὶ τὸ σῶμα του;

3. Εἶναι λίγοι πράγματι ἐκεῖνοι ποὺ απέκτησαν τὴν τέλεια ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ ἔχουν γιὰ μηδέν ὅλες τὶς ἡδονές καὶ τὶς ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου καὶ ὑπομένουν τοὺς πειρασμούς μὲ μακροθυμία. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι θέλουν νὰ πετύχουν τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν χωρὶς κόπους καὶ ἱδρῶτες. Μακαρίζουν βέβαια τοὺς ἁγίους, ἀλλὰ δὲν θέλουν νὰ μετέχουν στοὺς κόπους καὶ τὰ παθήματά τους. Ἀλλὰ γιὰ νὰ φανερωθεῖ ποιοί ἀγάπησαν ἀληθινὰ τὸν Κύριό τους, τοὺς στέλνει ὁ Θεὸς πειρασμοὺς καὶ δοκιμασίες, ὥστε δίκαια νὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

4. Πρέπει νὰ γνωρίζεις ὅτι μέσα στὶς θλίψεις καὶ τὰ παθήματα, στὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν πίστη εἶναι κρυμμένες αἱ ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἐπίσης καὶ ἡ δόξα καὶ ἡ ἀπόκτηση τῶν Οὐρανίων ἀγαθῶν. Τὰ ἴδια λέγει καὶ ὁ Ἀπόστολος: «Πρέπει νὰ περάσουμε πολλές θλίψεις, γιά νὰ μποῦμε στὴ βασιλεία των Οὐρανῶν». Καὶ ὁ Κύριος· «μέ τὴν ὑπομονή σας θὰ σώσετε τὶς ψυχές σας», καὶ «στὸν κόσμο θὰ ἔχετε θλίψεις».

5. Ὅσο ἀξιωθεῖ καθένας μας μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ἐπιμέλεια νὰ γίνει μέτοχος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τόσο ἐκείνη τὴ μέρα θὰ δοξασθεῖ καὶ τὸ σῶμα του.

Ὁ,τι ἀποθησαυρίσαμε ἐδῶ στὴν ψυχή μας, αὐτὰ θὰ ἐκδηλωθεῖ καὶ στὸ σῶμα μας. Γιατὶ τότε θὰ δοξασθοῦμε μὲ τὸ ἄρρητο φῶς, ποὺ ἔχουμε ἀπὸ τώρα μέσα μας, δηλαδὴ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ θὰ εἶναι τότε γι' αὐτοὺς ἔνδυμα, τροφή, ποτό, ἀγαλλίαση, χαρά, εἰρήνη, καὶ γενικά ζωή αἰώνια.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 14

1. Ὁ λόγος ποὺ εἶπεν ὁ Θεὸς στὸν Κάϊν, ὅτι «ἡ ζωή σου στὴ γῆ θὰ εἶναι γεμάτη στεναγμούς, τρόμο καὶ ἀγωνία» ταιριάζει γιὰ ὅλους τοὺς ἁμαρτωλούς. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, θέλοντας νὰ δείξει ὅτι ἐκεῖνοι, ποὺ ἀκολουθοῦν τὰ θελήματα τοῦ σατανᾶ, μοιάζουν τοῦ Κάιν, ἔλεγε· «Ἐσεῖς θέλετε νὰ ἐκτελεῖτε τὶς ἐπιθυμίες τοῦ πατέρα σας διαβόλου. Ἐκεῖνος ἦταν ἀνθρωποκτόνος ἀπὸ την ἀρχὴ καὶ δὲ στάθηκε ποτὲ μέσα στὴν ἀλήθεια».

2. Μόνο οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι ἀδιαφοροῦν γιὰ τὴν ἀνθρώπινη δόξα καὶ τὴν περιφρονοῦν, ἐπειδὴ ἔχουν πληγωθεῖ καὶ ἐπιθυμοῦν ἄλλη δόξα... Γι' αὐτὸ καὶ ἐλευθερώνουν τὸν ἑαυτό τους ἀπὸ κάθε φιλία τοῦ κόσμου γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ ἔχουν μόνο τὸν θεῖο πόθο στὴν καρδιά τους. Γιατί, ὅσοι θέλουν νὰ τρέξουν μ' ἀσφάλεια μέχρι τέλους τὸ δρόμο, δὲν ἀνέχονται ν' ἀναμείξουν ἄλλον ἔρωτα καὶ ἄλλη ἀγάπη μὲ ἐκείνη τὴν ἐπουράνια.

3. Ὅπως εἶναι μεγάλα κι ἀπερίγραπτα τ' ἀγαθὰ ποὺ μᾶς ὑποσχέθηκε ὁ Θεός, ἔτσι χρειάζονται καὶ πολλοὺς κόπους καὶ ἀγῶνες. Εἶπεν ὁ Κύριος «Ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει, ἄς ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του, ἄς σηκώσει τὸ σταυρό του καὶ ἄς μὲ ακολουθεῖ». Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι εἶναι τόσο ἀνόητοι, ὥστε θέλουν ν' ἀποκτήσουν τὴν οὐράνια βασιλεία καὶ νὰ κληρονομήσουν τὴν αἰώνια ζωὴ καὶ νὰ βασιλέψουν χωρὶς τέλος μαζὶ μὲ τὸ Χριστό μας, χωρὶς νὰ πάψουν νὰ ζοῦνε μὲ τὰ δικά τους θελήματα καὶ ν' ἀκολουθοῦνε αὐτά, ποὺ εἶναι μάταια καὶ ὁλοφάνερα βλαβερά...

4. Αὐτοὶ ποὺ παραμένουν μέχρι τὸ τέλος ἄπτωτοι, εἶναι ὅσοι μίσησαν ὅλες τὶς ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου καὶ τὶς φαντασιώσεις τοῦ κόσμου καὶ τὶς ἡδονές καὶ τὶς κοσμικὲς ἀσχολίες· "Ὥστε μὲ τὴ δική του θέληση ὁ καθένας διώχνεται ἀπὸ τὴ βασιλεία". Ἐπειδὴ δὲν προτίμησε ἀληθινὰ τοὺς κόπους καὶ δὲν ἀπαρνήθηκε τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ θέλει μαζὶ μὲ τὸν Θεϊκὸ πόθο νὰ δοκιμάζει καὶ μερικές εὐχαριστήσεις αὐτοῦ τοῦ κόσμου.

5. Καὶ αὐτὲς οἱ καλές πράξεις ἀκόμη πολλές φορές γίνονται ἀπὸ κενοδοξία, ἡ ὁποία κρίνεται ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅπως καὶ ἡ κλοπή, ἡ ἀδικία καὶ τ' ἄλλα ἁμαρτήματα. Γιατὶ λέει ἡ Γραφή «Ὁ Θεὸς διασκόρπισε ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων»· Ὥστε καὶ μὲ τὶς καλές πράξεις ἐπιδιώκει ὁ έχθρός νὰ ὑπηρετεῖται καὶ νὰ λατρεύεται···

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 13

1. Δὲν εἶναι μικρός ὁ ἀγώνας ποὺ χρειάζεται γιὰ νὰ συντρίψουμε τὸ θάνατο. Λέει βέβαια ὁ Κύριος «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι μέσα σας», βρίσκεται ὅμως καὶ ὁ θάνατος μέσα μας, ποὺ μᾶς πολεμάει καὶ μᾶς αἰχμαλωτίζει. Ἄν νικήσουμε σ' αὐτὸν τὸν πόλεμο, θὰ φύγει κάθε πόνος, λύπη καὶ στεναγμὸς καὶ ἡ ἔρημος καρδιὰ θὰ γεμίσει πηγές ὑδάτων. Ὁ Προφήτης μᾶς πληροφορεί• «Ἐγὼ θὰ δώσω νερὸ σ' ἐκείνους, ποὺ βαδίζουν στὴν κατάξερη ἔρημο καὶ διψούνε»· Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς λέει «Ὅποιος πίνει ἀπὸ τὸ νερό, ποὺ έγὼ θὰ τοῦ δώσω, δὲ θὰ διψάσει στὸν αἰῶνα»...

2. Ἡ ψυχὴ ποὺ κυριεύεται ἀπὸ τὴν ἀκηδία (=άφροντισιά) κατέχεται καὶ ἀπὸ τὴν ἀπιστία. Γι' αὐτὸ ἀναβάλλει ἀπὸ μέρα σὲ μέρα καὶ δὲ δέχεται τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ. Πολλές φορές μάλιστα δίνει φτερὰ στὸν ἑαυτό της μὲ ὄνειρα, γιατί τὴν ἔχει κυριεύσει ἡ οἴηση, ἡ ὁποία εἶναι ἀναπηρία ψυχῆς, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ δεῖ τὶς ἀδυναμίες της.

3. Ὅπως τὸ νεογέννητο βρέφος εἶναι εἰκόνα τοῦ τέλειου ἄνδρα, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ ψυχὴ εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὴν ἔπλασε. Ὅπως λοιπὸν τὸ παιδί ὅσο μεγαλώνει, τόσο γνωρίζει τὸν πατέρα του καὶ τὴν πατρικὴ περιουσία ποὺ μέλλει νὰ κληρονομήσει. Ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ πρίν ἀπ' τὴν παρακοή, προοδεύοντας θὰ έφτανε στὰ μέτρα τῆς τελειότητος τοῦ Χριστοῦ μας. Ἀφοῦ ὅμως παρήκουσε, ἀπεμακρύνθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ σκοτίστηκε καὶ πλανήθηκε μακριὰ ἀπὸ τὸ Θεό. Ὁ Θεὸς ὅμως δὲν έπαυσε νὰ τὴν καλεῖ κοντά Του ἄλλοτε μὲ τοὺς προφήτες: καὶ ἄλλοτε μὲ τὸν ἐρχομό Του στὴ γῆ. Χάριν τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ὑπομένει όνειδισμούς, ὕβρεις, ραπίσματα καὶ τέλος σταυρικὸ θάνατο. Γιὰ νὰ μᾶς ὑποδείξει ποιά διάθεση νὰ ἔχουμε σ' ἐκείνους ποὺ μᾶς ὀνειδίζουν καὶ ἐξευτελίζουν ἤ ἐπιδιώκουν καὶ τὸ θάνατό μας ἀκόμη. Νὰ γίνουμε δηλαδὴ σὰν κουφοὶ καὶ ἄλαλοι, παρακαλώντας τὸν Κύριο. «Νὰ μᾶς καθαρίσει ἀπὸ τὰ κρυμμένα πάθη μας», ὁπότε θὰ γίνουμε άμεμπτοι. Τότε θὰ βροῦμε Ἐκεῖνον καὶ θὰ βροῦμε τὴν αἰώνια ἀνάπαυση μαζὶ μὲ τὸν Χριστὸν μας.

4. Ἄν θέλεις ν' ἀποκτήσεις, ἄνθρωπε, τὴ δόξα, ποὺ εἶχες στὴν ἀρχὴ καὶ ποὺ χάθηκε κάνε τὸ ἑξῆς: Ὅπως παραμέλησες τὶς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καὶ ὑπέκυψες στὶς συμβουλές τοῦ σατανᾶ, ἔτσι τώρα νὰ ἐπιστρέψεις στὸν Κύριο, ὁπότε μὲ πολύ κόπο καὶ ἱδρῶτα θὰ πάρεις πίσω τὸν πλοῦτο σου. Ὅποιος λοιπὸν νοιάζεται γιὰ τὴν ψυχή του, πρέπει νὰ βιάζει τὸν ἑαυτό του νὰ διατηρήσει τὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ ἄσπιλο. Τότε ἔρχεται Ἐκεῖνος ποὺ ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ κατοικήσει μέσα μας καὶ θὰ περιπατήσει μαζὶ μας, ὁπότε ἡ ψυχή μας καταξιώνεται νὰ γίνει «ναὸς τοῦ Θεοῦ.»

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 12

1. Ὅπως κάποιος, ποὺ θέλει νὰ βεβαιωθεῖ γιὰ τὴ σωφροσύνη τῆς γυναίκας του, πηγαίνει σ' αὐτήν νύχτα σὰν ξένος, καὶ ἄν δεῖ ὅτι τὸν διώχνει, χαίρεται ποὺ εἶναι ἀπλησίαστη καὶ τὴν ἐπιδοκιμάζει. Ἔτσι πρέπει κι' ἐμεῖς νὰ εἴμαστε ἐπιφυλακτικοὶ κατὰ τὶς ἐπισκέψεις τῶν νοερῶν δυνάμεων. Γιατί, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος, γνωρίζει ὁ σατανάς νὰ μετασχηματίζεται σὲ φωτεινὸ ἄγγελο γιὰ νὰ ἐξαπατήσει. Ἀλλά, κι' ἄν παρουσιασθεῖ μὲ λαμπρὴ ἐμφάνιση, δὲν μπορεῖ νὰ δώσει ἀγαθὴ ἐνέργεια, ἀλλὰ ταραχή, καὶ ἀπὸ αὐτὸ φανερώνεται τὸ ψεύτικο προσωπεῖο του. Οὔτε δηλαδὴ ἀγάπη στὸ Θεὸ ἤ στὸν πλησίον, οὔτε πραότητα, οὔτε ταπείνωση, οὔτε χαρά, οὔτε εἰρήνη, οὔτε καθαρότητα λογισμῶν, οὔτε μῖσος τοῦ κόσμου, οὔτε ἀνάπαυση πνευματική, οὔτε ἐπιθυμία τῶν οὐρανίων, οὔτε καὶ νὰ καταστείλει τὶς ἡδονές καὶ τὰ πάθη. Ὅλα αὐτὰ εἶναι φανερά ἐνεργήματα τῆς Θείας Χάρης. Ἀντίθετα ἡ ἔπαρση καὶ ἡ ὑψηλοφροσύνη εἶναι τὰ χαρίσματα τοῦ σατανᾶ. Ἀπὸ τὴν ἐνέργεια λοιπὸν θὰ καταλάβεις ἄν τὸ φῶς ποὺ ἔλαμψε στὴν ψυχή σου εἶναι ἀπὸ τὸ Θεὸ ἤ ἀπὸ τὸν σατανᾶ. Ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ μπορεῖ νὰ διακρίνει τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὰ φαντάσματα τοῦ σατανᾶ, ἄν ἔχει δυνατή διάκριση.

2. Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ μπεῖ ἀπὸ τὴ στενὴ πύλη στὸ σπίτι τοῦ ἰσχυροῦ διαβόλου καὶ ν' ἁρπάξει τὰ σκεύη του, δὲν πρέπει νὰ ἐπιθυμεῖ τὴ μαλθακότητα, ἀλλὰ νὰ θυμᾶται πάντοτε Ἐκεῖνον, ποὺ εἶπε ὅτι• «σάρκα καὶ αἷμα δὲ θὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.» Πῶς πρέπει νὰ ἐνδυναμωθοῦμε ἀπὸ τὸ Πνεῦμα; Ὁ Ἀπόστολος λέει «ότι ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ θεωρεῖται μωρία ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους»· Ἐπίσης καὶ ὁ Προφήτης λέει• «Εἶδα τὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ μορφή του ἦταν χωρὶς καμμιά τιμή, καταφρονεμένη ὅσο κανενὸς ἄλλου ἀνθρώπου». Πρέπει λοιπὸν ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ γίνει υἱὸς τοῦ Θεοῦ, νὰ ὑποστεῖ πρῶτα τὴν ἴδια ταπείνωση, νὰ θεωρηθεῖ μωρὸς καὶ ἄτιμος, νὰ μὴ ἀποστρέφει τὸ πρόσωπό του ἀπὸ φτυσίματα, νὰ μὴ κυνηγάει οὔτε δόξα, οὔτε ὀμορφιά ἤ κάτι παρόμοιο αὐτοῦ τοῦ κόσμου, νὰ μὴ ἔχει ποῦ νὰ γείρει τὸ κεφάλι του, νὰ ὀνειδίζεται καὶ νὰ ἐξουθενώνεται, νὰ τὸν ἔχουν ὅλοι στὴν περιφρόνηση καὶ τὸν παραγκωνισμό, ν' ἀντιμετωπίζει κρυφὸ καὶ φανερὸ πόλεμο. Καὶ τότε ὁ ἴδιος ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Ἐκεῖνος πού εἶπε• «Θὰ κατοικήσω μέσα σας καὶ θὰ βαδίσω μαζὶ σας», θὰ φανερωθεῖ στὴν καρδιά του καὶ θὰ τοῦ δώσει δύναμη καὶ ἰσχύ, ὥστε νὰ δέσει τὸν ἰσχυρὸ καὶ ν' ἁρπάξει τὰ σκεύη του, καὶ νὰ πατήσει πάνω στὴν ἀσπίδα καὶ στὸ βασιλίσκο, καὶ πάνω σὲ σκορπιοὺς καὶ φίδια.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 11

1. Ἐκεῖνος ποὺ ζητάει καὶ χτυπάει τὴ θύρα καὶ ζητάει μέχρι τέλους, σύμφωνα μὲ τὸ λόγο τοῦ Κυρίου, ἐπιτυγχάνει τὰ αἰτήματά του. Γιατὶ εἶναι ἀψευδὴς Ἐκεῖνος, ποὺ εἶπε• «Κάθε τι ποὺ θὰ μοῦ ζητήσετε στὴν προσευχὴ μὲ πίστη, θὰ τὸ λάβετε». Ἄν, ἀκόμη καὶ ἕνα ποτήρι νερὸ κρῦο ποὺ δίνουμε, δὲν μένει χωρὶς μισθό, πόσο περισσότερο δὲν θὰ δώσει ὁ Θεὸς ὅ,τι ὑποσχέθηκε σ' ἐκείνους, ποὺ εἶναι προσηλωμένοι σ' Αὐτὸν μέρα καὶ νύκτα καὶ Τὸν παρακαλοῦν;

2. Σ' ἐκείνους ποὺ λένε ὅτι "ἔρχεται μέρα ποὺ καὶ μῖσος ἔχω κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ μου κ.ἀ.π. χωρὶς νὰ τὸ θέλω", πρέπει νὰ εἰπωθοῦν τὰ ἑξῆς: Ὅλος ὁ ἀγώνας καὶ ἡ ἐπιμέλεια τοῦ ἀνθρώπου ἄς εἶναι ν' ἀντιστέκεται στὸν πονηρὸ καὶ στοὺς πονηροὺς λογισμούς. Καὶ ὅπως τὸ σίδερο καθαρίζεται ὅταν πυρώνεται καὶ σφυροκοπιέται, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ καθαρίζεται ἀπὸ κάθε πάθος καὶ κάθε ἁμαρτία ὅταν πυρώνεται καὶ χτυπιέται ἀπὸ τὸ ἀγαθὸ Πνεῦμα μὲ τ' Ἄχραντα Μυστήρια.

3. Ὅπως τὸ σιτάρι, ποὺ εἶναι σπαρμένο στὸ ἴδιο χωράφι, δίνει διαφορετικοῦ μεγέθους στάχυα. Μαζεύεται ὅμως κι' ἀποθηκεύεται στὴν ἴδια ἀποθήκη. Ἔτσι καὶ στὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν θὰ ὑπάρχει διαφορὰ στὴ δόξα ἐκείνων ποὺ θ' ἀναστηθοῦν, ἀνάλογα μὲ τὴ μέθεξη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ θὰ ἔχει κατοικήσει σ' αὐτοὺς ἀπὸ τούτη τὴ ζωή. Αὐτὸ φανερώνει καὶ τὸ «Ἀστέρι ἀπὸ ἀστέρι διαφέρει στὴ λάμψη», ποὺ γράφει ὁ Ἀπόστολος.

4. Τοῦτο μόνο νὰ φροντίζει ὁ καθένας μας, ἀφοῦ γεννηθεῖ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, νὰ ξεπλυθεῖ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ποὺ βρίσκεται μέσα του. Καὶ ἐν συνεχεία νὰ προχωρεῖ πρὸς τὴν τελειότητα μὲ συνεργὸ πάντοτε τὴ χάρη τοῦ Κυρίου.

5. Ὁ Κύριος δὲν δίνει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ τὴ χάρη του γιὰ νὰ περιπέσει κανεὶς σὲ ἁμαρτίες. Οἱ ἄνθρωποι μόνοι τους γίνονται αἴτιοι τῶν κακῶν στοὺς ἑαυτούς τους, γιατί δὲν ἀκολουθοῦν τὴ Χάρη καὶ κυριεύονται ἀπὸ τὸν σατανᾶ. Έξ ἄλλου, ἄν δὲ δώσει ὁ ἄνθρωπος ἀφορμὴ στὸ σατανᾶ, δὲν μπορεῖ αὐτὸς νὰ κυριαρχήσει πάνω του μὲ τὴ βία. Γι' αὐτὸ τὸ λόγο κανεὶς δὲν εἶναι μὲ βεβαιότητα τοῦ Χριστοῦ ἤ τοῦ σατανᾶ. Ἀλλά, ἄν παραμείνει μὲ τὴ χάρη ὥς τὸ τέλος, πηγαίνει μὲ τὸ μέρος τοῦ Χριστοῦ, διαφορετικὰ πηγαίνει μὲ τὸ σατανά. Γιατί, ἄν εἴτε ὁ Κύριος εἴτε ὁ σατανᾶς ἐπαίρναν μαζὶ τους τὸν ἄνθρωπο μὲ τὴ βία, αὐτὸς δὲ θὰ ἦταν αἴτιος οὔτε στὴν κόλαση νὰ ριχτεῖ, οὔτε τὸν Παράδεισο νὰ κερδίσει.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 09

1. Τὸ ἔργο τῆς προσευχῆς, ὅταν γίνεται ὅπως πρέπει, εἶναι άνώτερο ἀπὸ κάθε ἀρετὴ καὶ ἐντολή. Μαρτυρεῖ γι' αὐτὸ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος• «Μάρθα, Μάρθα, μεριμνᾶς καὶ ἀγωνιᾶς γιὰ τόσα πολλά, ἐνῶ ἕνα μόνο χρειάζεται (=ἡ συνομιλία μὲ τὸν Θεὸ). Ἡ Μαρία ἔκανε τὴν καλὴ ἐκλογή, ποὺ δὲν θὰ τῆς ἀφαιρεθεῖ ποτέ». Αὐτὸ τὸ εἶπε γιὰ νὰ προτάξει τὸ μεγαλύτερο ἀπὸ τὸ μικρότερο. Τὸ ἴδιο καὶ oἱ Ἀπόστολοι, ἐνῶ στὴν ἀρχὴ ὑπηρετοῦσαν στὰ Τραπέζια τῶν πιστῶν, κατόπιν προέκριναν ν' ἀφιερωθοῦν στὴν προσευχὴ καὶ τὸ κήρυγμα τοῦ Θείου Λόγου.

2. Ἐκείνους ποὺ πειθαρχοῦν στὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, τοὺς συνοδεύουν τὰ ἑξῆς σημάδια: στεναγμοί, σκυθρωπότητα, ήσυχία, προσευχή, σιωπή, ἐπιμονή, ἀγρυπνία, νηστεία, ἐγκράτεια, πραότητα, μακροθυμία, ἀδιάλειπτη προσευχή, μελέτη τῶν Θ. Γραφῶν, πίστη, ταπείνωση, φιλαδελφία, ὑποταγή, κόπος, κακοπάθεια, ἀγάπη, καλωσύνη, κοσμιότητα, φῶς, ποὺ εἶναι ὁ Κύριος. Ἐκείνων ποὺ δὲν παράγουν καρπὸ ζωῆς σημάδια εἶναι: ἀφροντισιά, μετεωρισμός, περίεργο βλέμμα, ἀπροσεξία, γογγυσμός, κουφότητα, πολυφαγία, ὀργὴ, θυμός, καταλαλιά, ἔπαρση, ἀκαιρολογία, ἀπιστία, ἀκαταστασία, λησμοσύνη, ταραχή, αἰσχροκέρδεια, φιλαργυρία, ἄκαιρο γέλιο, ἐπιδίωξη δόξας καὶ σκότος, ποὺ εἶναι ὁ σατανᾶς.

3. Κατὰ Θεία Οἰκονομία, δὲν παραπέμφθηκε εὐθὺς ὁ πονηρός στὴ γέεννα, ποὺ μόνος του διάλεξε, ἀλλὰ ἀφέθηκε γιὰ δοκιμασία καὶ ἔλεγχο τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ αὐτεξουσίου του. Καὶ αὐτὸ γιὰ νὰ κάνει χωρὶς νὰ τὸ θέλει πιὸ ἄξιους μὲ τὴν ὑπομονή τους τοὺς Ἁγίους καὶ νὰ γίνει γι' αὐτοὺς αἴτιος μεγαλύτερης δόξας, τὸν ἑαυτό του δὲ νὰ κάνει ἀξιώτερο τῆς κολάσεως.

4. Ἀφοῦ ἐξαπάτησε ὁ διάβολος τὸν Ἀδὰμ καὶ κυριάρχησε πάνω του, τοῦ ἀφαίρεσε τὴν ἐξουσία καὶ ὀνομάστηκε ὁ ἴδιος «ἄρχοντας τοῦ κόσμου τούτου»... Ἄρχοντας ὅμως τοῦ κόσμου τούτου καὶ κύριος τῶν ὁρατῶν ἀρχικὰ ἦταν ὁ ἄνθρωπος, ὁρισμένος ἀπὸ τὸν Κύριο. Γιατὶ οὔτε ἡ φωτιὰ τὸν ἔκαιγε, οὔτε τὸ νερὸ τὸν ἔπνιγε, οὔτε τὰ θηρία τὸν ἔτρωγαν, οὔτε καὶ τὸ φίδι τὸν ἐφόβιζε. Ἀφοῦ ὅμως ὑποχώρησε στὴν ἀπάτη τοῦ διαβόλου, παρέδωσε σ' αὐτὸν τὴν ἀρχὴ ποὺ εἶχε. Ἀπ' αὐτὴ τὴν αἰτία μάγοι καὶ ἀγύρτες μὲ διαβολικὴ ἐνέργεια καὶ κατὰ παραχώρηση τοῦ Θεοῦ γίνονται θαυματοποιοί. Δηλαδὴ ἐξουσιάζουν φαρμακερά φίδια καὶ ἀψηφοῦν τὸ νερὸ καὶ τὴ φωτιὰ (πυροβάτες), ὅπως οἱ σύντροφοι τοῦ Ἰαννῆ καὶ Ἰαμβρῆ, ποὺ ἀντιτάχθηκαν στὸν Μωϋσῆ, καὶ ὅπως ὁ μάγος Σίμων, ποὺ ἀντιτάχθηκε στὸν Ἀπόστολο Πέτρο...

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 08

1. Ἐκεῖνος ποὺ καὶ στὴν προσευχὴ εἶναι ὀκνηρός, καὶ στὴν διακονία τῶν ἀδελφῶν νωθρὸς καὶ ἀμελής, ὀνομάζεται ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο άργὸς καὶ κρίνεται άνάξιος καὶ γι' αὐτὸ τὸ ψωμί του. «Ὁ ἀργὸς» εἶπε «οὔτε νὰ τρώει». Καὶ ἀλλοῦ• «Τοὺς ἀργοὺς τοὺς μισεῖ καὶ ὁ Θεὸς»• καὶ «Ὁ ἀργὸς οὔτε πιστός μπορεῖ νὰ εἶναι». Πρέπει λοιπὸν ὁ καθένας μας νὰ μὴ μένει ἀργὸς, γιὰ νὰ μὴ βρεθεῖ ἄκαρπος σὰν τὴ συκῆ καὶ στερηθεῖ τελείως τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν.

2. Σ' ἐκείνους ποὺ λένε, ὅτι εἶναι ἀδύνατο νὰ φτάσουμε τὴν τελειότητα καὶ ν' ἀπαλλαγοῦμε ὁλότελα ἀπὸ τὰ πάθη μας, τοὺς λέμε ὅτι μιλᾶνε ἀντίθετα πρὸς τὴν Ἁγία Γραφή. Ἔτσι ὁ Κύριος λέει• «Νὰ γίνετε τέλειοι, ὅπως ὁ Οὐράνιος Πατέρας σας εἶναι τέλειος». Ἴδιο νόημα ἔχουν καὶ τὰ λόγια τοῦ Ἀποστόλου• «Γιὰ νὰ παρουσιάσομε κάθε ἄνθρωπο τέλειο, σύμφωνο μὲ τὸ πρότυπο τοῦ Χριστοῦ». Ἔτσι δὲν μᾶς κυριεύει ἡ ὑπερηφάνεια, διότι τρέχομε πρὸς τὸ τέρμα τῆς τελειότητας, συνεχίζοντας σ' ὅλη μας τὴ ζωὴ ἀδιάκοπο καὶ ἐντατικὸ ἀγῶνα.

3. Ἐκείνους ποὺ νομίζουν ἀδύνατη αὐτήν τὴν τελειότητα, ποὺ συντελεῖται μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ποὺ εἶναι «ἡ καινὴ κτίσις» τῆς καθαρῆς καρδιᾶς, ὁ Ἀπόστολος τοὺς παρομοιάζει μ' ἐκείνους τοὺς Ἑβραίους ποὺ δὲν ἀξιώθηκαν νὰ μποῦνε στὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας, λόγω τῆς ἀπιστίας τους, καὶ γι' αὐτὸ ἄφησαν τὰ κόκκαλά τους στὴν ἔρημο. Ἡ ἀπαλλαγή μας ἀπὸ τὰ πάθη εἶναι ἡ ἀληθινὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Ἀπόστολος μᾶς συνιστᾶ• «Προσέχετε, ἀδελφοὶ μου, μήπως κανείς ἀπὸ σᾶς ἔχει πονηρὴ καρδιά, γεμάτη ἀπιστία, καὶ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν ἀληθινὸ Θεὸ». Μὲ τὴ λέξη «ἀπομακρυνθεί» δὲν ἐννοεῖ τὴν ἄρνηση τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ τὴν ἀπιστία στὶς ὑποσχέσεις Του. Μ' αὐτὴ τὴν ἀπιστία κυριεύτηκαν οἱ Ἑβραῖοι καὶ δὲν μπῆκαν στὴ γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Ἄς φροντίσουμε λοιπὸν νὰ μποῦμε σ' ἐκείνη τὴν ἀνάπαυση. Καὶ ποιά εἶναι ἡ ἀληθινὴ ἀνάπαυση τῶν Χριστιανῶν, παρὰ ἡ ἀπολύτρωση ἀπὸ τ' ἁμαρτωλὰ πάθη καὶ ἡ ἐνεργὸς κατοίκηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὴν καθαρὴ καρδιά μας; Ὁ Ἀπόστολος λέει• «Πόσο περισσότερο τὸ αἷμα τοῦ Ἰησοῦ θὰ καθαρίσει τὴ συνείδησή μας ἀπὸ τὰ ἔργα, ποὺ ὁδηγοῦν στὸ θάνατο...».

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 07

1. Ὁ παραδομένος στὴν ἁμαρτία θεωρεῖ φυσικά τὰ παρά φύση πάθη, δηλαδὴ τὴν ἀσέλγεια, τὴν πορνεία, τὴν πλεονεξία, τὸ μῖσος, τὴ δολιότητα καὶ τὰ κάνει μ' ἀπόλαυση καὶ ἡδονή. Ὁμοίως καὶ ὁ ἀληθινός Χριστιανός πραγματοποιεῖ σὰν φυσικές ὅλες τὶς ἀρετὲς δηλαδὴ τὴν ἀγάπη, τὴν εἰρήνη, τὴν ὑπομονή, τὴν πίστη, τὴν ταπείνωση μὲ μεγάλη ἀπόλαυση καὶ ἡδονή, ἄκοπα κι' εὔκολα. Καὶ δὲ μάχεται πλέον ἐναντίον τῶν παθῶν τῆς κακίας, γιατί λυτρώθηκε τελείως καί δέχθηκε στὴν καρδιά τὸ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ τὴν εἰρήνη καὶ ἀγαλλίαση τοῦ Χριστοῦ μας, μὲ τὸν Ὁποῖον ἔγινε «ἕνα πνεῦμα».
2. Ὅσοι δὲν μποροῦν νὰ ἐπιδοθοῦν στὸ ἔργο τῆς προσευχῆς, αὐτοὶ ἄς ἀναλαμβάνουν διάφορα διακονήματα τῆς μονῆς μ' εὐλάβεια καὶ χαρά, ὁπότε τὸ ἔργο τους θὰ γίνεται εὐσπρόσδεκτο ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ δὲν θὰ χάσουν τὸ μισθό τους.
3. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε: «Ὅποιος δώσει σέ κάποιον ἕνα ποτήρι κρύο νερό, μόνον ἐπειδὴ εἶναι μαθητής μου, σᾶς βεβαιώνω, ὅτι δὲν θὰ χάσει τὸ μισθό του». Καὶ πάλι• «Ἐφόσον τὸ κάνετε σ' ἕναν ἀπ' αὐτούς, σ' ἐμένα τὸ κάνετε». Μόνον ὅ,τι γίνεται, νὰ γίνεται γιατί τὸ θέλει ὁ Θεὸς καὶ ὄχι γι' ἀνθρώπινη δόξα. Καὶ κατηγορώντας ἐκείνους ποὺ κάνουν τὸ καλὸ ἐπιδεικτικά, κατέληξε: «Σᾶς βεβαιώνω, ὅτι δὲν θὰ πάρουν ἄλλη ἀνταμοιβή...».
4. Ἡ ἁπλότητα πρίν ἀπ' ὅλα καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ ἑνὸς πρός τὸν ἄλλο, ἡ χαρὰ καὶ ἡ ταπείνωση νὰ εἶναι σὰν θεμέλιο στὴν ἀδελφότητα, γιὰ νὰ μήν ὑπερηφανευόμαστε καὶ γογγύζουμε ὁ ἕνας κατὰ τοῦ ἄλλου. Ὁ προσευχόμενος ἀδιαλείπτως νὰ μήν ὑπερηφανεύεται καὶ ὁ διακονῶν νὰ μὴ γογγύζει κατὰ τοῦ σχολάζοντας στὴν προσευχή.
5. Τότε γίνεται τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ πάνω στὴ γῆ ὅπως στὸν Οὐρανό, ὅταν -ὅπως εἴπαμε- δὲν ὑπερηφανευόμαστε ὁ ἕνας κατὰ τοῦ ἄλλου. Καὶ ὅταν χωρὶς ζηλοτυπία, μὲ ἀπλότητα, ἀγάπη, εἰρήνη καὶ χαρά εἴμαστε ἑνωμένοι μεταξύ μας καὶ θεωροῦμε τὴν προκοπὴ τοῦ πλησίον σὰν δική μας, καὶ τὶς ἐλλείψεις του σὰν δική μας ζημία.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 06

1. Ὁ θεῖος Ἀπόστολος διδάσκει νὰ προσευχόμαστε ἀδιαλείπτως καὶ νὰ ἐπιμένουμε στὴν προσευχή. Ὁ Κύριος ἐπίσης μ' ἐκεῖνο ποὺ εἶπε• «Πόσο περισσότερο ὁ Θεὸς θ' ἀποδώσει τὸ δίκαιο σ' ἐκείνους ποὺ Τὸν παρακαλοῦν νύχτα—μέρα;». Καὶ μὲ τό: «Ἀγρυπνεῖτε καὶ προσεύχεσθε». Πρέπει λοιπὸν πάντοτε νὰ προσευχόμαστε καὶ νὰ μὴ ραθυμοῦμε. Πρέπει νὰ ξέρουμε ὅμως, ὅτι ὁ πονηρός φέρνει πολλὰ ἐμπόδια στὴν ἐπίμονη προσευχή. Δηλαδὴ ὕπνο, ἀκηδία, βάρος τοῦ σώματος, ἐκτροπή λογισμῶν, ἀκαταστασία νοῦ, ἀτονία κ.λ.π. Ἔπειτα θλίψεις καὶ ἐξεγέρσεις τῶν πονηρῶν πνευμάτων, ποὺ πολεμοῦν σφοδρὰ ἐναντίον μας καὶ ἐμποδίζουν νὰ πλησιάσει τὸ Θεὸ ἡ θεοφιλὴς ψυχή, ποὺ τὸν ζητάει ἀκατάπαυστα...
2. Πολύ λίγο μπορεῖ νὰ μᾶς ώφελήσει ἡ προσευχή, ποὺ δὲν στολίζεται μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη, τὴν ἀγάπη, τὴν ἁπλότητα καὶ τὴν ἀγαθότητα. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ κάθε έργασία καὶ κόπο, ποὺ κάνομε γιὰ χάρη τῆς ἀρετής. Ἄν δὲν δοῦμε• ὅτι έχομε μέσα μας τοὺς καρποὺς τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης, τῆς χαρᾶς, τῆς ἁπλότητας, τῆς ταπεινοφροσύνης, τῆς πραότητας, τῆς ἀπουσίας προσποιήσεως, τῆς ὀρθῆς πίστεως, τῆς μακροθυμίας, τῆς εὐπροσηγορίας, δὲν ὡφεληθήκαμε διόλου ἀπὸ τοὺς κόπους, ποὺ κάνομε γιὰ κάθε ἀρετή.
Ὥστε αὐτοί, ποὺ δὲν βλέπουν μέσα τους αὐτοὺς τοὺς καρπούς, δὲν διαφέρουν διόλου ἀπὸ τὶς πέντε μωρές παρθένες. Οἱ ὁποῖες, ἐπειδὴ δὲν εἶχαν ἀπ' αὐτὸν τὸν κόσμο• μέσα στὶς καρδιές τους τὸ πνευματικὸ λάδι, δηλαδὴ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὀνομάστηκαν μωρές καὶ ἀποκλείσθηκαν μὲ ἀξιοθρήνητο τρόπο ἀπ' τὸν βασιλικὸ νυμφῶνα, χωρὶς νὰ ὡφεληθοῦν καθόλου ἀπὸ τὸν κόπο τῆς παρθενίας. Ὅπως ὅταν καλλιεργοῦμε τὸ ἀμπέλι, ὅλη ἡ ἐπιμέλεια καὶ ὁ κόπος γίνεται γιὰ νὰ πάρουμε σταφύλια. Ἔτσι, ἄν μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος δὲ δοῦμε μέσα μας καρποὺς ἀγάπης, εἰρήνης, χαρᾶς κ.λ.π., τότε ἀποδεικνύεται περιττός ὁ κόπος τῆς παρθενίας, τῆς προσευχῆς, τῆς ψαλμωδίας, τῆς νηστείας καὶ τῆς ἀγρυπνίας. Ἄν τώρα κάποιος, ἀπὸ ἐλλειψη γνώσεως, τὴν ἐργασία καὶ τὸν κόπο του τὰ νομίζει καρποὺς τοῦ Πνεύματος, ἄς ξέρει ὅτι ἐξαπατάει καὶ παραπλανάει τὸν ἑαυτό του. Καὶ ἔτσι τὸν στερεῖ ἀπὸ τοὺς μεγάλους πράγματι καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 05

1. Κορωνίδα καὶ ξεκίνημα γιὰ τὴν ἀπόκτηση κάθε ἀρετῆς εἶναι ἡ ἐπίμονη προσευχή. Τότε ὁ Θεός μᾶς δίνει τὴ βοήθειά Του. Κατὰ τὴν προσευχὴ στοὺς ἀξίους γίνεται μετάδοση τῆς μυστικῆς ἐνέργειας τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀκούει στὸ ὄνομα, εὐφροσύνη!... «Ἔδωσες, λέει ὁ Ψαλμωδός, εὐφροσύνη στὴν καρδιά μου». Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος λέει: «Ἡ βασιλεία τῶν Οὐρανῶν βρίσκεται μέσα σας». Τὸ νὰ βρίσκεται μέσα μας ἡ βασιλεία τί ἄλλο σημαίνει, παρά ὅτι ἡ οὐράνια εὐφροσύνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος φανερώνεται μ' ἐνέργεια στὶς ἄξιες ψυχὲς; Γιατὶ οἱ ἄξιες ψυχές, μὲ τὴν ἐνεργὸ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀπὸ ἐδῶ ἤδη δέχονται τὸν ἀρραβῶνα καὶ προγεύονται τῆς χαρᾶς καὶ πνευματικῆς εὐφροσύνης, ποὺ ἀπολαμβάνουν οἱ ἅγιοι στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Κάτι ἀντίστοιχο ἐννοεῖ καὶ ὁ Θ. Ἀπόστολος, ποὺ λέει• «Ὁ Θεὸς μᾶς παρηγορεῖ στὶς θλίψεις μας, γιὰ νὰ μποροῦμε καὶ μεῖς νὰ παρηγοροῦμε ὅσους περνοῦν κάθε εἴδους θλίψεις, μὲ τὴν παρηγορία ποὺ παίρνουμε οἱ ἴδιοι ἀπὸ τὸ Θεὸ». Ἀλλὰ καὶ τὸ ρητό: «Ἡ καρδιά μου καὶ ἡ σάρκα μου ἀναγάλλιασαν στὴν παρουσία τοῦ ζῶντος Θεοῦ.» καὶ τὰ ὅμοια, ὑπαινίσσονται τὴν ἐνεργὸ εὐφροσύνη καὶ παρηγορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

2. Ὅσο μεγαλύτερο ἀπὸ τ' ἄλλα εἶναι τὸ ἔργο τῆς προσευχῆς, τόσο περισσότερο τὸ πολεμάει ὁ σατανᾶς. Γι' αὐτὸ ὁ προσευχόμενος χρειάζεται πολλὴ νήψη (=προσοχή) καὶ νὰ παρουσιάζει κάθε μέρα περισσότερους καρποὺς ἀγάπης καὶ ταπεινοφροσύνης καὶ ἁπλότητας καὶ ἀγαθότητας καθὼς θὰ παραμένει καρτερικὰ στὴν προσευχή. Οἱ καρποί αὐτοὶ θὰ κάνουν φανερή τὴν προκοπή του στὰ Θεία καὶ θὰ παρακινοῦν τοὺς ἄλλους στὸν ἴδιο ζῆλο.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 04

1. Πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι οἱ ἀρετὲς εἶναι δεμένες μεταξύ τους ἀποτελώντας μιὰ ἱερή ἁλυσίδα. Ἔτσι ἡ προσευχὴ ξεκινάει ἀπό τὴν ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη ἀπὸ τὴ χαρά. Ἡ χαρὰ ἀπὸ τὴν πραότητα. Ἡ πραότητα ἀπὸ τὴν ταπεινοφροσύνη. Ἡ ταπεινοφροσύνη ἀπὸ τὴ διακονία. Ἡ διακονία ἀπὸ τὴν ἐλπίδα. Ἡ ἐλπίδα ἀπὸ τὴν πίστη. Ἡ πίστη ἀπὸ τὴν ὑπακοή. Ἡ ὑπακοὴ ἀπὸ τὴν ἁπλότητα. Ἐπίσης καὶ οἱ κακίες εἶναι ἁλυσίδα μεταξύ τους: Τὸ μῖσος ἀπὸ τὸ θυμό. Ὁ θυμός ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια. Ἡ ὑπερηφάνεια ἀπὸ τὴν κενοδοξία. Ἡ κενοδοξία ἀπὸ τὴν ἀπιστία. Ἡ ἀπιστία ἀπὸ τὴ σκληροκαρδία. Ἡ σκληροκαρδία ἀπὸ τὴν ἀμέλεια. Ἡ ἀμέλεια ἀπὸ τὴ χαύνωση. Ἡ χαύνωση ἀπὸ τὴν ὀλιγωρία. Ἡ ὀλιγωρία ἀπὸ τὴν ἀκηδία (=ἀφροντισιά). Ἡ ἀκηδία ἀπὸ τὴν ἀνυπομονησία. Καὶ τέλος ἡ ἀνυπομονησία ἀπὸ τὴ φιληδονία.

2. Ὁ,τιδήποτε καλὸ κάνει ὁ ἄνθρωπος; ὁ πονηρὸς θέλει νὰ τὸ λερώνει μὲ τὰ δικά του σπέρματα. Δηλαδὴ μὲ τὴν κενοδοξία, τὴν οἴηση, τὸ γογγυσμό, οὕτως ὥστε τὸ καλὸ νὰ μὴ γίνεται πρὸς δόξαν Θεοῦ ἤ μὲ προθυμία. Ὁ Ἄβελ π.χ. πρόσφερε στὸ Θεὸ θυσία ἀπὸ τὰ λιπαρά μέρη καὶ ἀπὸ τὰ πρωτότοκα πρόβατα. Ἐπίσης καὶ ὁ Κάϊν πρόσφερε δώρα ἀπὸ τοὺς καρποὺς τῆς γής, ἀλλὰ ὄχι ἀπὸ τὰ πρῶτα. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Θεὸς δέχθηκε τὴ θυσία τοῦ Ἄβελ καὶ δὲν δέχθηκε τὰ δῶρα τοῦ Κάϊν. Ἀπ' αὐτὸ μαθαίνουμε ὅτι ἕνα καλό, ἄν τὸ κάνουμε μὲ ἀμέλεια ἤ καταφρονητικά ἤ γιὰ κάτι ἄλλο καὶ ὄχι γιὰ τὸ Θεό, δὲν γίνεται εὐπρόσδεκτο ἀπὸ τὸ Θεό.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 03

1. «Ἡ ἀγάπη ὅλα τὰ δέχεται, ὅλα τὰ ὑπομένει• ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ξεπέφτει», λέει ὁ Ἀπόστολος. Ἡ τέλεια ἀγάπη δὲν ὑπόκειται οὔτε σέ πτώση, οὔτε σέ πάθος, ἀλλὰ εἶναι τέτοια, ὥστε καὶ οἱ γλώσσες τῶν Ἀγγέλων καὶ ἡ προφητεία καὶ ὅλη ἡ γνώση καὶ τὰ χαρίσματα τῶν ἰαμάτων εἶναι μηδέν, ὅταν συγκριθοῦν μ' ἐκείνη.

Ἔτσι πρέπει καὶ οἱ προεστῶτες ὄχι ἀπὸ θυμὸ καὶ ὑψηλοφροσύνη, οὔτε γιὰ ἐκδίκηση, νὰ τιμωροῦν τοὺς ἀδελφοὺς ἐκείνους, ποὺ ἔχουν ἀνάγκη παιδεύσεως, ἀλλὰ μὲ σπλάχνα οἰκτιρμῶν καὶ μὲ σκοπὸ τὴν πνευματική τους ὠφέλεια καὶ διόρθωσή τους.

2. Περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο νὰ ἐπιδιώκουμε τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἱερὴ ἀγάπη, ἡ ὁποία ἔρχεται μέσα μας μὲ τὴ χάρη καὶ τὴ δωρεά τοῦ Χριστοῦ μας. Ἀπὸ αὐτὴ εὔκολα φθάνουμε στὴν πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι γυμνός ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ, τότε κυνηγάει τὴ δόξα καὶ τὸν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Ἀλλὰ τότε λέει ὁ Κύριος «Πῶς μπορεῖτε νὰ πιστεύετε σεῖς ποὺ δέχεσθε δόξα ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο καὶ δὲν ζητᾶτε τὴ δόξα ἀπὸ τὸν Θεὸ μόνον;».

3. Πρέπει διαρκῶς ὁ νοῦς μας —χωρὶς περισπασμό— νὰ χρονίζει στὴν ἀγάπη καὶ μνήμη τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν εὐχή. Ἀπ' αὐτὰ γεννιοῦνται ἡ πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη, ἡ ἁπλότητα, ἡ πραότητα, ἡ ταπείνωση, ἡ ἀκεραιότητα, ἡ ἀγαθότητα καὶ ἡ προσευχή. Ὁ διάβολος ἀγωνίζεται νὰ ἀπομακρύνει τὸ νοῦ μας ἀπὸ τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ, τὸ φόβο καὶ τὴν ἀγάπη Του, μὲ λογῆς - λογῆς γήϊνα δολώματα.

Ὁ πατριάρχης Ἀβραάμ, ὅταν συνάντησε τὸν ἱερέα τοῦ Θεοῦ Μελχισεδέκ, τοῦ ἔδωσε τὰ καλύτερα τῶν ὑπαρχόντων του καὶ πῆρε τὴν εὐλογία του. Ἔτσι καὶ μεῖς τοὺς καλύτερους λογισμούς μας νὰ τοὺς ἀφιερώνουμε στὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἀγάπη Του, ὁπότε ἀκόπως καὶ μὲ χαρά θὰ ἐκτελοῦμε τὶς ἐντολές τοῦ Κυρίου.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 18

1. Ἄς προστρέξουμε μὲ προθυμία στὸ Δεσπότη Χριστὸ ποὺ μᾶς καλεῖ καί, ἀνοίγοντας σ' Αὐτὸν τὶς καρδιές μας, ἄς μὴ ἀπελπιζόμαστε γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ὁ ἐχθρός τῆς ψυχῆς μας, θυμίζοντάς μας περασμένες ἁμαρτίας, μᾶς ἀνοίγει τὸ δρόμο πρὸς τὴν ἀπόγνωση. Ὁ Κύριος, ποὺ θεράπευσε καὶ θεραπεύει τόσες ἀσθένειες τοῦ σώματος, δὲν θὰ θεραπεύσει καὶ τὴν ἀθάνατη ψυχή, ποὺ κυριεύθηκε ἀπὸ τὴν ἀσθένεια τῆς πολύμορφης ἁμαρτίας; Γιατὶ δικά Του εἶναι τὰ λόγια• «Ὁ οὐράνιος Πατέρας μου δὲν θ' ἀποδώσει δικαιοσύνη σ' ἐκείνους ποὺ φωνάζουν σ' Αὐτὸν νύχτα- μέρα;»· Καὶ «Αἰτεῖτε, καὶ θὰ σᾶς δοθεῖ• ζητᾶτε, καὶ θὰ βρεῖτε• χτυπᾶτε, καὶ θὰ σᾶς ἀνοίξει ἡ θύρα». Μονάχα ἐμεῖς νὰ προσηλωθοῦμε στὸν Κύριο, ἀπομακρυνόμενοι μ' ὅλη μας τὴ δύναμη ἀπὸ κάθε τι, ποὺ εἶναι καὶ λέγεται ἁμαρτία.

2. Ἕνας βαριά ἄρρωστος, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ φάει φαγητὸ ἤ νὰ πιεῖ νερό, ἀπελπίζεται καὶ τὸν κλαῖνε οἱ συγγενεῖς του. Ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς καὶ οἱ Ἄγγελοι λυποῦνται καὶ θρηνοῦν γιὰ τὶς ψυχές, ποὺ δὲν μποροῦν νὰ πάρουν τὴν ἐπουράνια τροφή (=θ. Κοινωνία). Ἄν λοιπὸν ἔγινες θρόνος τοῦ Θεοῦ, ἄν ἡ ψυχή σου ἔγινε ὅλη πνευματικός ὀφθαλμὸς κι' ὅλη Φῶς. Ἄν τράφηκες μὲ τὴν τροφὴ ἐκείνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἄν πίνεις ἀπὸ τὸ ζωντανὸ νερὸ καὶ ἀπὸ τὸ πνευματικὸ κρασί ποὺ εὐφραίνει τὴν καρδιά. Ἄν ἡ ψυχή σου φόρεσε τὰ ἐνδύματα τοῦ ἀνεκφράστου φωτός. Ἄν ὁ ἐσωτερικός σου ἄνθρωπος ἔλαβε πεῖρα καὶ βεβαιότητα ὅλων αὐτῶν, τότε ζεῖς ἀπὸ τώρα τὴν πραγματικὴ αἰώνια ζωὴ καὶ ἀναπαύεσαι ἀπὸ τώρα μαζὶ μὲ τὸ Δεσπότη Χριστό! Ἄν ὅμως ἀκόμη δὲν τὰ ἔλαβες αὐτά, οὔτε τὰ ἔκανες κτῆμα σου, νὰ κλαίς θερμὰ καὶ νὰ όδύρεσαι, ποὺ δὲν απέκτησες ἀκόμη αὐτὸν τὸν πλοῦτο καὶ νὰ παρακαλεῖς ἀδιάκοπα τὸν Κύριο γιὰ τὴ φτώχεια σου. Γιατὶ λέει ὁ Κύριος• «Καθένας ποὺ ζητᾶ εὐρίσκει• καὶ ὅποιος κτυπᾶ θὰ τοῦ ἀνοιχτεῖ ἡ θύρα».

3. Ἄν τὸ λάδι ἐκεῖνο τῶν προφητῶν ἔδινε τὸ βασιλικὸ ἀξίωμα, πόσο περισσότερο ἐκεῖνοι ποὺ χρίονται στὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο μὲ το ἁγιαστικὸ λάδι τῆς ἀγαλλιάσεως καὶ δέχονται τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, θὰ φτάσουν τὰ μέτρα τῆς τελειότητος καὶ θὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τοῦ Πανβασιλέως Χριστοῦ! Γιατὶ λόγω τοῦ ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ποὺ πῆραν εἶναι σίγουρες οἱ ἐλπίδες τους, ὅτι θὰ συμβασιλεύσουν μὲ τὸ πανβασιλέα Χριστό! Διότι ἀπὸ τούτη τὴ ζωή δοκίμασαν μέσα τους τὴν ἡδονὴ καὶ τὴ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Οἱ τέτοιοι ἄνθρωποι ἁρπάζονται ἀπὸ τώρα νοερά σ' ἐκεῖνον τὸν αἰῶνα καὶ βλέπουν τὰ κάλλη καὶ τὰ θαύματά του μὲ τὶς ἄδυτες λάμψεις τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 01

1. Μὲ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁ καθένας μας κερδίζει τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Χρειάζεται ὅμως νὰ συνεισφέρει καὶ τοὺς δικούς του κόπους. Ὅπως λέει καὶ ὁ ψαλμωδός «ἄν ὁ Κύριος δὲν οἰκοδομήσει τὸ σπίτι ἤ δὲν φυλάξει τὴν πόλη, μάταια ἀγρυπνοῦν οἱ φύλακες καὶ μάταια κοπιάζουν οἱ οἰκοδόμοι.
2. Ἐρώτηση: Ποιό εἶναι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, στὸ ὁποῖο καλεῖ ὁ Ἀπόστολος τὸν καθένα νὰ φτάσει;
Ἀπάντηση: Ἡ τέλεια κάθαρση ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἡ ἐλευθερία ἀπὸ τὰ πάθη τῆς ἀτιμίας καὶ ἡ ἀπόκτηση τῆς ἀρετής. Δηλαδὴ ὁ καθαρισμὸς καὶ ὁ ἁγιασμὸς τῆς καρδιᾶς, ποὺ γίνεται μὲ τὴ μετοχὴ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ τὸ νιώθουμε μέσα μας. «Μακάριοι ὅσοι ἔχουν καθαρὴ καρδιά, γιατί αὐτοὶ θὰ δοῦν τὸ Θεό», εἶπε ὁ Κύριος. Καὶ ὁ Δαβὶδ λέει• «Ποιός εἶναι ἄξιος ν' ἀνέβει στὸ ὄρος τοῦ Κυρίου καὶ νὰ σταθεῖ στὸν ἅγιο τόπο Του;»• καὶ ἀπαντᾶ. « Αὐτὸς ποὺ ἔχει ἀθῶα χέρια καὶ καθαρὴ καρδιά».
3. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, γνωρίζοντας ὅτι τὰ κρυφὰ πάθη μας εἶναι βαθιά ριζωμένα στὴν ψυχὴ καὶ δύσκολα φεύγουν, μᾶς παρακινεῖ, μαζὶ μὲ τὴν ἀντίστασή μας πρὸς αὐτά, νὰ προσευχόμαστε θερμὰ πρὸς τὸν Κύριο, λέγοντας «ἐκ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με».
4. Καὶ ὁ Μωϋσῆς, θέλοντας μὲ παραδείγματα νὰ μᾶς δείξει ὅτι ἡ ψυχὴ δὲν πρέπει ν' ἀκολουθεῖ πότε τὸ καλό καὶ πότε τὸ κακό, ἀλλὰ μόνο τὸ καλό, λέει «στὸ ἁλώνι σου δὲν θὰ ζέψεις βόδι μὲ γαϊδούρι ν' ἁλωνίσεις τὰ σπαρτά σου», δηλαδὴ στὸ ἁλώνι τῆς καρδιᾶς μας νὰ μὴ ἁλωνίζουν μαζὶ ἀρετὴ καὶ κακία -καθαροὶ καὶ ἀκάθαρτοι λογισμοί- ἀλλὰ μόνον ἡ ἀρετή.. «Δὲν θὰ καλλιεργήσεις στὸ χωράφι σου μαζὶ δύο εἴδη καρπῶν καὶ δὲν θὰ διασταυρώσεις (=σμίξεις) ζῶα διαφορετικοῦ γένους». Μ' ἄλλα λόγια νὰ μὴ μετέχει ἡ ψυχὴ σέ δύο πνεύματα, στὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καὶ στὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου, ἀλλὰ μόνο στὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, καὶ νὰ καρποφορεῖ μόνο τοὺς καρποὺς τοῦ Πνεύματος (ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη κ.λ.π.). Καὶ ὁ ψαλμωδός• «Συμμορφωνόμουνα σ' ὅλες τὶς ἐντολές σου καὶ μίσησα κάθε δρόμο ἀδικίας».

Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος …και η κόλαση (19 Ιανουαρίου)

Πρωτοπρ. Αναστάσιος Δ. Σαλαπάτας
H Αγία Εκκλησία μας τιμά σήμερα την ιερή μνήμη ενός ξεχωριστού μέλους της. Στο Συναξάρι της ημέρας διαβάζουμε: «Τη ΙΘ΄ του αυτού μηνός, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Μακαρίου του Αιγυπτίου, και αναχωρητού».
Συνεχίζοντας το ιερό αυτό κείμενο μας πληροφορεί έγκυρα πως ο εν λόγω Άγιος «γέγονε της ερήμου θρέμμα και γέννημα.
Τοσαύτην γαρ καρτερίαν εν τοις της αρετής ιδρώσιν εκτήσατο, ως κατά πνευμάτων ακαθάρτων λαβείν εξουσίαν. Επήνθει δε αυτώ και το διακρίσεως χάρισμα, και τα μέλλοντα προύλεγε, και θαυμάτων άλλων αυτουργός γέγονε».
Ο Άγιος Μακάριος έζησε τον 4ο αι. μ.Χ., ο οποίος ονομάζεται«χρυσούς αιώνας της Εκκλησίας». Ήταν ασκητής στην έρημο και αποτελεί παράδειγμα μοναχικού βίου.

Οι βιογράφοι του αναφέρουν διάφορα θαύματά του και μεταξύ αυτών και δύο αναστάσεις νεκρών. Ο χριστιανικός βίος και τα εξαίρετα έργα του ήταν τόσο σημαντικά που η εκκλησιαστική ιστορία τον τιτλοφόρησε ως «Μέγα»!
Η Ιερή Παράδοση του αποδίδει πολλά συγγράμματα, όπως επιστολές, πραγματείες, ευχές, αποφθέγματα κι ένα σπουδαίο πνευματικό έργο, αποτελούμενο από τις θαυμαστές 50 ομιλίες του, που μοναχοί αλλά και λαϊκοί όλων των αιώνων τις θεωρούν ως λόγους υψηλής σοφίας και ήθους, οι οποίοι μπορούν να παράσχουν μεγάλη ωφέλεια στους αναγνώστες τους.

Σε ένα από τα κείμενα του Αγ. Μακαρίου σώζεται και η εξής ιστορία, την οποία διηγήθηκε ο ίδιος ο Άγιος, και αφορά τις συνθήκες της κόλασης:
«Περπατώντας κάποια φορά στην έρημο, βρήκε παραπεταμένο πάνω στο χώμα ένα κρανίο νεκρού. Το κούνησε λίγο με το φοινικένιο ραβδί του, λέγοντάς του:
-Συ, ποιος είσαι; Αποκρίσου με.
Το κρανίο του μίλησε και είπε:
-Εγώ ήμουν αρχιερέας των ειδωλολατρών που παρέμειναν σ’ αυτόν τον τόπο, κι εσύ είσαι ο αββάς Μακάριος που έχεις μέσα σου το Άγιο Πνεύμα.
Όποια ώρα λοιπόν σπλαχνίζεσαι αυτούς που είναι στην κόλαση, παρηγορούνται λίγο.
Τον ρωτάει ο αββάς Μακάριος:
-Και τί λογής παρηγοριά έχουν;
Και απαντά το κρανίο: