Η ΠΕΤΡΑ ΤΗΣ ΓΕΣΘΗΜΑΝΗΣ

H προσευχή του Χριστού στη Γεσθημανή

---

---

π. Σιλουανού Πεπονάκη
«Η εν Γεσθημανή προσευχή του Χριστού είναι αναμφιβόλως η υψίστη πασών των προσευχών κατά την εσωτερικήν αυτής αξίαν και την κοσμοσωτήριον δύναμιν…Ως ιστορικόν γεγονός δεν διήρκεσεν επί μακρόν’ ως πνευματική όμως πράξις Θείας αγάπης έλαβεν αρχήν πρό καταβολής κόσμου (βλ. Α’ Πέτρ. α’ 20), και δεν παύει να ενεργή μέχρι σήμερον».

Αυτά γράφει ο μακαριστός Αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος Σαχάρωφ στο βιβλίο του «Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί», περί της Γεσθημανίου προσευχής του Ιησού.
Τό γεγονός αυτό, που αποτελεί κατά τον ίδιο μία από τις πολυτιμότερες αποκαλύψεις περί Θεού και ανθρώπου, εικονίζεται από τούς δύο μεγάλους καλλιτέχνες Μιχαήλ Αστραπά και Ευτύχιο στον κύκλο του Πάθους, στο νότιο τοίχο της νότιας κεραίας του Σταυρού στην εκκλησία της Παναγίας της Περιβλέπτου στην Αχρίδα, (σήμερα Άγιος Κλήμης). Είναι επιβλητική και κατέχει εξέχουσα θέση στον κύκλο αυτό.
Ο Κύριος, συνεχίζει ο μακαριστός γέροντας, συμπεριέλαβε σ’ αυτή την προσευχή πάν ό,τι εγένετο από της εμφανίσεως στην ζωή του Πρώτου Αδάμ μέχρι του εσχάτου ανθρώπου, ο οποίος πρόκειται να γεννηθή εκ γυναικός. Αυτός που έκτισε την Θεία κοσμική αρμονία δεν μπορούσε να μήν θλίβεται συναντώντας παντού την αφόρητη διαστροφή του πρωτόκτιστου κάλλους από τις αισχρές και εγκληματικές ανθρώπινες πράξεις. Όλοι γνωρίζουμε ότι όσο βαθύτερα αγαπάμε, τόσο οδυνηρότερα ζούμε και την ελάχιστη ακόμη σύγκρουση. Τί όμως αισθανόταν Αυτός, η προαιώνιος Αγάπη, όταν με τόσο μίσος απέρριψαν την μαρτυρία Του περί του Πατρός; Αυτός τον οποίο η Εκκλησία ονομάζει Ήλιον της Δικαιοσύνης, παρέδωκε Εαυτόν εις την πονηρά κρίση εκείνων οι οποίοι Τόν κατεδίκασαν σε θάνατο. Αυτός, η Υποστατική Αλήθεια, συκοφαντήθηκε, ατιμάστηκε αναιδώς, επλήγη ασπλάχνως και χλευάστηκε χυδαίως.
Γιά να προσεγγίσουμε συνειδητά έστω και λίγο για την κατανόηση του γεγονότος εκείνων των τραγικών ημερών για όλη την ιστορία του κόσμου, για να κατοπτεύσουμε υπαρκτικώς έστω και «δι’εσόπτρου εν αινίγματι» την οδό που διήλθε ο Χριστός, είναι αναγκαίο να υποστούμε πλήθος δοκιμασιών.
Τά διαδοχικά επεισόδια στην παράσταση τιτλοφορούνται’ «Η Προσευχή», «Η Ραθυμία», «Η Δευτέρα Προσευχή», και με χωρία, από το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο (39&40) σημειώνονται η προσευχή και ο λόγος του Χριστού προς τούς Μαθητές. Ο φωτεινός και καθάριος όγκος του Όρους των Ελαιών, με όμορφες συστάδες δέντρων και θάμνων προσφέρει με πλατιές καμπύλες τον ανήσυχο τόπο του δράματος. Ένα ζεύγος μικρών αγγέλων Του παραστέκεται εκφραστικό. Οι μαθητές κοιμούνται αποκαμωμένοι και ο Κύριος έρχεται δεξιά και απευθύνει το λόγο στον Πέτρο που ξυπνά ταραγμένος. Τό ίδιο και ο Ιωάννης απέναντι , και πιό πέρα ο άλλος μαθητής που απλώνει το χέρι και εγείρει τον κοντινό του στο κέντρο. Οι ζωηρές και πολύτροπες στάσεις των Αποστόλων αποδίδουν με φυσικότητα αλλά και με επιτήδευση πληθωρικού δραματικού τόνου, που μεταφέρουν με πλαστική αντήχηση οι πτυχές στα φορέματα την ταραχή και τον φόβο που αποτύπωσε ο ύπνος. Ξεχωρίζει η στάση του Πέτρου που ανακάθεται ξαφνιασμένος με τα νώτα στον θεατή.

Η προσευχή είναι ατελεύτητος δημιουργία ανωτέρα πάσης τέχνης ή επιστήμης. Διά της προσευχής εισερχόμαστε σε κοινωνία με το Άναρχο Όν. Ή αλλιώς η ζωή του όντως Όντος Θεού εισχωρεί εν ημίν διά του αγωγού της προσευχής. (Αρχιμ. Σωφρονίου’ Περί προσευχής). Ο Κύριος προσηύχετο μέχρι αιματηρού ιδρώτα όχι για την δική του αμαρτία, αλλά για την δική μας απώλεια. Παρ’ όλα αυτά και ο Ίδιος κατά την ανθρώπινη φύση Του έπρεπε να διέλθη τον αγώνα της πλήρους κενώσεως όπως αυτή ήταν στον ουρανό ήδη τετελειωμένη στην θεότητά Του εν σχέσει προς τον Πατέρα. Περί του «ποτηρίου» τούτου προσευχόταν ο Κύριος ως άνθρωπος. Δι’ Αυτού απεκαλύθφη εις ημάς ο χαρακτήρας του Θεού της Αγάπης. Η τελειότητα αυτής της αγάπης έγκειται στο ότι η αγάπη αυτή είναι ταπεινή, δηλαδή προσφέρεται άνευ επιφυλάξεως. Ο Πατήρ εν τή γεννήσει του Υιού κενούται ολοτελώς .Αλλά και ο Υιός επιστρέφει το πάν εις τον Πατέρα. Αυτή ακριβώς την πράξη της τελείας κενώσεως τέλεσε ο Κύριος εν τή σαρκώσει Αυτού εν τή Γεσθημανή και επί του Γολγοθά. (Αρχιμ. Σωφρονίου’ Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί).
«Η καθαρά προσευχή δεν δίνεται σε όσους μελετούν πολύ».(Αρχιμ. Σωφρονίου’ Περί πνεύματος και ζωής). «Όταν επισκεφθή τον άνθρωπο έστω και σκιά τις της Γεθσημανίου προσευχής, θραύονται τα δεσμά του εγωϊστικού ατόμου και εισάγεται ούτος εις νέαν μορφήν προσωπικού, υποστατικού είναι, κατ’ εικόνα της υποστάσεως του Μονογενούς Υιού…Εάν τις ενωθή μετ’ Αυτού διά της ομοιώσεως του θανάτου εν βαθεία υπέρ του κόσμου προσευχή και αφορήτω δίψη διά την σωτηρία των ανθρώπων, προγεύεται την ομοίωσιν της αναστάσεως». (Αρχιμ. Σωφρωνίου’ Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί).

H Έγερση του Λαζάρου και ο Θάνατος των Αγαπημένων

π. Ανδρέα Αγαθοκλέους

Ο θάνατος του Λαζάρου, του φίλου του Χριστού, μας παραπέμπει στο θάνατο αγαπημένων προσώπων.

Αυτό το «εδάκρυσεν ο Ιησούς» (Ιω.11.35) δείχνει τον πόνο Του για το χωρισμό, την τέλεια ανθρώπινή Του φύση, καθώς και το οδυνηρό τού θανάτου ως αταίριαστο για τον άνθρωπο.

Μπροστά στον τάφο του τετραήμερου ξεδιπλώνεται το εσωτερικό του Ιησού, που χαρακτηρίζεται από αγάπη και στοργή για το πρόσωπο με την ιδιαίτερη και μοναδική σχέση της φιλίας. Γι’αυτό δεν κρύβει τη λύπη και την ταραχή Του.

«Ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν» (Ιω.11,33).

Στο μεγάλο πόνο αποκαλύπτουμε το βαθύτερο εαυτό μας, χωρίς μάσκα και χωρίς κοινωνικά καλουπώματα.

Η διήγηση του Ευαγγελίου για την έγερση του Λαζάρου είναι πέρα για πέρα αληθινή, όπως οποιοσδήποτε θάνατος αγαπημένου προσώπου.

Εκεί φαίνεται το γεγονός του θανάτου, τα αισθήματα των ζώντων, οι εσωτερικές τους καταστάσεις.

Φαίνεται όμως και η υπέρβασή του, καθότι ο Ιησούς Χριστός, ο φίλος του Λαζάρου, δεν είναι απλά ένας σπουδαίος δάσκαλος, ένας καλός φίλος ή ακόμη και ένας με το χάρισμα της θαυματουργίας. Είναι « η ανάστασις και η ζωή» , καθώς το αποκαλύπτει στη Μάρθα, την αδελφή του Λαζάρου.

Γι’ αυτό «όποιος πιστεύει σ’ Αυτόν, κι αν πεθάνει, θα ζήσει».

Η ανάσταση του Λαζάρου, μια βδομάδα πριν την ανάσταση του Κυρίου, βεβαιώνει την κοινή ανάσταση όλων των κεκοιμημένων, που θα συμβεί στη Δευτέρα Παρουσία. Μέχρι τότε ο θάνατος των αγαπημένων θα σχίζει την καρδιά, ο πόνος θα συντρίβει την ύπαρξη και η ανάγκη για επικοινωνία θα γίνεται αφόρητη. Ποιος είπε ότι το κλάμα για τον κεκοιμημένο μας είναι αμαρτία; Αμάρτησε δηλαδή κι ο Χριστός έξω από τον τάφο τού φίλου Του; Δεν είναι απάνθρωπο να καταπιέζουμε τα αισθήματά μας, βιώνοντας το μεγάλο πόνο;

Κι από την άλλη: Δεν προσδοκούμε ανάσταση νεκρών; Δεν είναι ο Κύριος και Θεός μας νικητής του θανάτου; Ζούμε ως άθεοι, μη έχοντες ελπίδα; Η έγερση του Λαζάρου τοποθετεί το θάνατο αγαπημένων μας προσώπων στη σωστή του βάση: έκφραση των οδυνηρών βιωμάτων μας κατά τον τρόπο που ο καθένας μας εκφράζεται και θέλει, αλλά και βεβαίωση ότι ο αγαπημένος μας «μεταβαίνει εκ του θανάτου εις την ζωήν», σε νέα διάσταση ζωής όπου « δεν υπάρχει ούτε πόνος ούτε λύπη ούτε στεναγμός».

Τελειώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω και τη φιλία του Χριστού με το Λάζαρο ως γεγονός που δείχνει την ανθρώπινη αυτή ανάγκη. Είναι θλιβερό να περνά η ζωή χωρίς φιλία, χωρίς σχέση. Αυτό είναι ένας άλλος τρόπος θανάτου που επιλέγουμε ελεύθερα, γι’ αυτό και χωρίς ελπίδα ζωής. Γιατί χωρίς φίλο, όταν θα βιώνεις εμπειρίες ψυχικού θανάτου – απογοήτευση, απόρριψη, μοναξιά – θα μείνεις στο θάνατο. Ο φίλος όμως – αν είναι όντως φίλος – θα σε αναστήσει ερχόμενος κοντά σου, πονώντας και κλαίοντας μαζί σου κι άρα παίρνοντας το δικό σου θάνατο και χαρίζοντάς σου την κοινωνία, τη σχέση, την ελπίδα. Άρα την όντως ζωή.

isagiastriados.com 

 http://blogs.sch.gr/kantonopou

 

Δυο απορίες μπροστά στο μνήμα του Λαζάρου…

Ο Κύριος είπε στους παριστάμενους όταν επρόκειτο να αναστήσει τον Λάζαρο: «ἄρατε τόν λίθον», σηκώστε δηλαδή την πέτρα του τάφου. Και αυτοί «ἦραν τόν λίθον οὗ ἦν ὁ τεθνηκώς κείμενος». Αφού με ένα λόγο θα πετούσε στην άκρη τον θάνατο και θα επανέφερε τον νεκρό στη ζωή, ήταν δύσκολο με αυτό τον λόγο να πετάξει και την πέτρα, την πλάκα του τάφου; Ένα ερώτημα αυτό.

Δεύτερο: αφού τον ανέστησε τον Λάζαρο, «ἐξῆλθεν (από τον τάφο) ὁ τεθνηκώς δεδεμένος τούς πόδας και τάς χεῖρας κειρίαις», δεμένος με επιδέσμους, όπως τον είχαν φασκιώσει πριν τον ενταφιάσουν. Τον ανέστησε, και πόσο δύσκολο ήταν να τον παρουσιάσει ελεύθερο από τα σάβανά του; Τον έλυσε από τα δεσμά του θανάτου. Δεν μπορούσε να τον λύσει από τα δεσμά των ανθρώπων, αλλά είπε στους ανθρώπους «λύσατε αὐτόν καί ἄφετε ὑπάγειν»; Δύσκολο; Όχι. Αδύνατο; Όχι.

Τι δύσκολο, τι αδύνατο υπάρχει στον Θεό; Τίποτε, απολύτως τίποτε. Αλλά ο Θεός κάνει ο ίδιος το αδύνατο στους ανθρώπους και αφήνει το δυνατό να το κάνουν μόνοι τους. Αδύνατο εδώ ήταν το θαύμα, η νεκρανάσταση. Αυτό το κάνει ο Χριστός. Δυνατό ήταν να σηκώσουν οι άνθρωποι την πλάκα του τάφου, να λύσουν τον Λάζαρο από τα σάβανά του. Αυτά να τα κάνουν οι άνθρωποι. Να συμβάλουν κι αυτοί στο μεγάλο καλό, να συνεισφέρουν ότι μπορούν στη μεγάλη χαρά.

Και αυτό πρέπει να γίνεται σε όλα. Ο Θεός για τη σωτηρία μας κάνει τα αδύνατα σε μας τους ανθρώπους. Αδύνατο σε μας ήταν να βρούμε τη σωτηρία. Ήλθε εκείνος και μας την έφερε. Είναι αδύνατο εμείς να τον κατεβάσουμε από τον ουρανό στη γη. Ήλθε μόνος του, απρόσκλητος, αυτεξούσιος και αυτεπάγγελτος. Ήταν αδύνατο εμείς ακόμα και να φανταστούμε το μέσο και τον τρόπο της σωτηρίας μας. Τα βρήκε η θεία σοφία και αγάπη και ευσπλαχνία Εκείνου. Αδύνατο σε μας το θαύμα, αδύνατη η Χάρη, αδύνατη και η απλή προσπάθεια για τη σωτηρία μας…

Όλα αυτά τα αδύνατα, όλα αυτά και άλλα τόσα, άλλα πολλά και αναρίθμητα αδύνατα τα έκανε ο Θεός. Αλλά άφησε και αφήνει σε μας τα δυνατά, την πίστη, τη μετάνοια, την ομολογία, την κατάνυξη, τον αγώνα, την προσπάθεια, την παράδοσή μας σ’ Αυτόν, την αφοσίωση στο άγιο θέλημά Του, την αγάπη μας σ’ Αυτόν, την πλήρη και τέλεια υπακοή μας.

Ο Θεός ανέλαβε τα αδύνατα. Σε μας άφησε τα δυνατά για τη σωτηρία μας. Τα έχουμε όμως αναλάβει; Έχουμε αναλάβει με πίστη και ζήλο και ενθουσιασμό και αγώνα ιερό της ψυχικής, της αιώνιας σωτηρίας μας το έργο;

Ας το αναλάβουμε. Η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή βοηθά τα μέγιστα σε αυτό το μεγάλο έργο μας. Να, μας κατευθύνει προς την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, μας παρουσιάζει τον Σωτήρα και Λυτρωτή μας που σταυρώθηκε για να εξασφαλίσουμε την αιώνια σωτηρία μας. Ας του προσφέρουμε, λοιπόν, τη σταθερή μας πίστη, την ολόθερμη αγάπη μας, την αγνή ζωή και λατρεία μας και ο Κύριος κάνοντας Εκείνος τα αδύνατα θα μας προσφέρει την αιώνια σωτηρία μας, την αιώνια δόξα και μακαριότητα και τιμή στην ουράνια Βασιλεία Του.

Αθανασίου Σ. Φραγκοπούλου
μεταγλωττισμένο απόσπασμα
από το βιβλίο το Στάδιον των Αρετών
εκδ. Ο Σωτήρ

Η ανάσταση του Λαζάρου: το θαύμα της αγάπης που θριαμβεύει πάνω στον θάνατο

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ολοκληρώνεται και καταλήγει σε δυο λαμπρές, εόρτιες ημέρες, ή μάλλον σε μια διπλή εορτή. Είναι το Σάββατο του Λαζάρου, κατά το οποίο μνημονεύουμε την έγερση του επιστήθιου φίλου του Χριστού Λαζάρου, και η Κυριακή των Βαΐων, που εορτάζουμε τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα έξι μέρες πριν προδοθεί και υποστεί το σταυρικό θάνατο. Κατά τις δύο αυτές λαμπρές ημέρες η Εκκλησία μάς αποκαλύπτει το αυθεντικό νόημα της εθελούσιας θυσίας του Χριστού και του λυτρωτικού Του θανάτου, πριν εισέλθουμε στη θλίψη και το σκοτάδι του πάθους, πριν ξαναγίνουμε μάρτυρες της οδύνης του Χριστού.

Ο Χριστός βρισκόταν μακριά από την Ιερουσαλήμ όταν πέθανε ο Λάζαρος, και μόλις τέσσερις μέρες αργότερα έφθασε στη Βηθανία όπου συνάντησε τις αδελφές του Λαζάρου, τη Μάρθα και τη Μαρία, και τους στενοχωρημένους και κλαμένους φίλους του. Το ευαγγέλιο του αγίου Ιωάννη εξιστορεί με λεπτομέρειες αυτή τη συνάντηση, αρχίζοντας από τη συζήτησή Του με τη Μάρθα και τη Μαρία.

Και οι δυο τους λένε στο Χριστό, «Κύριε ει ης ώδε, ουκ αν απέθανέ μου ο αδελφός» (Ιωαν. 11, 32). Και ο Χριστός απαντά: «αναστήσεται ο αδελφός σου» (Ιωαν. 11, 23). Άσχετα όμως από αυτή την απάντηση, όταν είδε το κλάμα των αδελφών και των φίλων τους, ο Ίδιος «ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν αυτόν…» (Ιωαν. 11, 36). Ο Χριστός διέταξε να απομακρυνθεί η πέτρα που σκέπαζε τον τάφο. Και όταν αφαιρέθηκε η πέτρα, «φωνή μεγάλη εκραύγασε Λάζαρε, δεύρο έξω, και εξήλθεν ο τεθνηκώς δεδεμένος τους πόδας και τας χείρας κειρίαις…» (Ιωαν. 11, 43- 44). Ποιο είναι το νόημα αυτού του γεγονότος που η Εκκλησία γιορτάζει τόσο λαμπρά, τόσο πανηγυρικά, τόσο νικητήρια το Σάββατο του Λαζάρου; Πώς μπορούμε να συμβιβάσουμε τη θλίψη και τα δάκρυα του Χριστού με τη δύναμη να εγείρει τους νεκρούς;

Με ολόκληρο τον εορτασμό η Εκκλησία επαναλαμβάνει πως ο Χριστός κλαίει επειδή, βλέποντας το θάνατο του φίλου Του, βλέπει επίσης και τη νίκη του θανάτου πάνω σ’ ολόκληρο τον κόσμο, βλέπει πως ο θάνατος, που δε δημιουργήθηκε από το Θεό, σφετερίστηκε το θρόνο Του και τώρα κυριαρχεί στον κόσμο, δηλητηριάζοντας τη ζωή, μετατρέποντας τα πάντα σε άσκοπο ρεύμα ημερών που κυλούν ανελέητα προς την άβυσσο. Κατόπιν έρχεται η εντολή, «Λάζαρε, δεύρο έξω»! Εδώ έχουμε το θαύμα της αγάπης που θριαμβεύει πάνω στο θάνατο, ακούμε μια εντολή που αναγγέλλει τον πόλεμο του Χριστού κατά του θανάτου, μια υπόσχεση πως ο ίδιος ο θάνατος θα καταστραφεί και θα εξαφανιστεί. Ο ίδιος ο Χριστός, που σημαίνει ο ίδιος ο Θεός, η ίδια η αγάπη και η ζωή, για να καταστρέψει το θάνατο και το σκοτάδι του, κατεβαίνει στον τάφο, για να αντιμετωπίσει πρόσωπο με πρόσωπο το θάνατο, για να τον εκμηδενίσει και να μάς χαρίσει την αιώνια ζωή την οποία ο Θεός μάς δημιούργησε να κατέχουμε.

Από το βιβλίο
«Εορτολόγιο – Ετήσιος Εκκλησιαστικός Κύκλος» Αλέξανδρος Σμέμαν Εκδ. Ακρίτας

.

Τροπάριον τοῦ Ὄρθρου
Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος,
ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός·
ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες,
τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες,
σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν·
Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις,
εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.
.
Στιχηρὰ Ἰδιόμελα τοῦ Ἁγίου Λαζάρου
Κύριε, ἡ φωνή σου κατέλυσε, τοῦ ᾍδου τὰ βασίλεια,
καὶ ὁ λόγος τῆς ἐξουσίας σου, ἤγειρεν ἐκ τάφου τετραήμερον,
καὶ γέγονεν ὁ Λάζαρος, τῆς παλιγγενεσίας, προοίμιον σωτήριον.
Πάντα δυνατά σοι Δέσποτα, τῷ πάντων Βασιλεῖ,
δώρησαι τοῖς δούλοις σου, ἱλασμὸν καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
.
Η ευαγγελική περικοπή της ημέρας που περιγράφει την Ανάσταση του Λαζάρου:
κατά Ιωάννην, κεφάλαιο ια, 1-45.

Ἑρμηνεία τῆς Εἰκόνας της Αναστάσεως του Λαζάρου.

Ἡ Εἰκόνα εἶναι ζωγραφισμένη τό 1546 ἀπό τόν Θεοφάνη καί εἶναι βασισμένη στήν Εὐαγγελική περικοπή πού ἀναφέρεται στό θαῦμα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου ἀπό τόν Χριστό (Ἰωάν. 11, 144).
Ἡ ἑορτή τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου ἀνάγεται στά πρῶτα χριστιανικά χρόνια καί θεωρεῖται ὡς προτύπωση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί μελλούσης ἀναστάσεως -κατά τήν Δευτέραν Παρουσίαν- ὅλων τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ παράσταση εἰκονίζεται ἀνάμεσα σέ δυό βουνά. Στό ἕνα ἀπό αὐτά βρίσκεται λαξευμένος ὁ τάφος τοῦ Λαζάρου.
Οἱ κορυφές τῶν βουνῶν κλίνουν πρός τά μέσα, σάν νά προσπαθοῦν νά περικλύσουν τό μυστήριο, τό ὁποῖο, ἄν καί ἄλογα, παρατηροῦν μέ ἔντονο ἐνδιαφέρον, προσπαθώντας νά κατανοήσουν τά τελούμενα καί νά προσκυνήσουν τόν Κύριο τοῦ θανάτου καί τῆς ζωῆς.
Σύμφωνα μέ ἄλλους ἑρ μηνευτές, ἡ κλίση τῶν βουνῶν εἰκονίζει τό χῶρο τοῦ θανάτου, πού βασίλευε πρίν ἀπό τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Χριστός μέ μεγαλοπρέπεια καί θεϊκή δύναμη, πορεύεται μαζί μέ τούς Μαθητές πρός τόν τάφο τοῦ Λαζάρου.
Βρίσκεται ἀκόμα ἐν κινήσει, καθώς ἀντι λαμβανόμαστε ἀπό τό ὑψωμένο δεξί Του πόδι, ἐνῶ μέ τό δεξί Του χέρι πού τό τείνει ἔντονα πρός τά ἐμπρός, ἀπευθύνει τό λόγο πρός τόν νεκρό Λάζαρο «ἐν δυνάμει καί ἐξουσία» καί τόν προστάζει νά βγεῖ ἀπό τόν τάφο.
Ὁ Χριστός εἶναι ντυμένος μεγαλόπρεπα μέ τό κλασσικό ἐσωτερικό πορφυρό χιτῶνα, πού συμβολίζει τή Θεϊκή-βασιλική Του φύση. ‘Εξωτερικά φοράει τό σκουροπράσινο ἔνδυμα, μέ τό ὁποῖο συμβολίζεται ἡ ἀνθρώπινη φύση, αὐτή πού προσέλαβε, γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο.
Αὐτά τά χρώματα εἶναι τά δυό βασικά πού συναντοῦμε καί στά ἐνδύ ματα τῆς Θεοτόκου, μέ τήν διαφορά ὅτι σ’ Ἐκείνην τά χρώματα τῶν ἐνδυμάτων εἶναι ἀντίστροφα, δηλαδή τό πρά σινο μέσα καί τό κόκκινο ἐξωτερικά.
Αὐτό δείχνει ὅτι ἡ Θεοτόκος ἦταν συνη θισμένος ἄνθρωπος (φύση χοϊκή-πρά σινο ἐσωτερικό ἔνδυμα), ἡ Ὁποία ὅμως μέ τήν ἅγια ζωή Της, θεώθηκε «κατά χάριν»(Θεϊκή φύση κόκκινο-ἐξωτερικό ἔνδυμα). Μέ τό ἐσωτερικό ἔνδυμα δηλώνεται ἡ «φύσις» καί μέ τό ἐξωτερικό «τό πρόσλημα».
Στήν εἴσοδο τοῦ κενοῦ πλέον μνη μείου ξεπροβάλλει ὁ Λάζαρος ζωντα νός καί ὀρθός, φέροντας φωτοστέφανο -δεῖγμα τῆς ἅγιας ζωῆς του- χλωμός καί μέ καταβεβλημένο πρόσωπο, πού προδίδει τήν ἐξ Ἅδου προέλευσή Του.
Ὁ Λάζαρος εἶναι ζωσμένος ἀκόμα τά συνήθη στούς Ἰουδαίους νεκρικά ὀθό νια καί τά σουδάρια, ἀπό αὐτά προσπαθεῖ ἐναγώνια νά τόν ἐλευθερώσει κάποιος νέος. Κάποιος ἄλλος ἀπό αὐτούς πού παραβρίσκονταν τήν ὥρα τοῦ, ἐνῶ ἄλλος κρατάει ἀκόμα τήν βαριά ταφόπετρα πού μόλις εἶχε ἀνασύρει.
Στά πόδια τοῦ Χριστοῦ προσπίπτουν μέ καταφανή ὀδύνη οἱ ἀδελφές τοῦ Λαζάρου Μάρθα καί Μαρία, ἔχοντας καλυμμένα τά χέρια τους, σέ ἔνδειξη τιμῆς καί σεβασμοῦ πρός τόν Μεγάλο Ἑπισκέπτη.
Ἡ στάση καί τῶν δυό ἀδελφῶν, σεμνή καί τεθλιμμένη, ἄν καί μέ διαφορετική θέση τοῦ σώματος, φανε ρώνει τήν εὐγνώμονα καί σεβαστική πρός τόν Κύριον στάση τῆς καρδιᾶς τους.
Ὁ Χριστός συνοδεύεται ἀπό τούς Ἀποστόλους, οἱ ὁποῖοι ἦσαν παρόντες καί βεβαιοῦντες τό θαῦμα. Στό βάθος διακρίνονται τά κτίρια τῆς πόλης. Ἔτσι καταδείχνεται ὅτι τό θαῦμα ἔγινε ἔξω τῆς πόλεως, ὅπου συνήθως, σέ ἰδιόκτητα ἀγροκτήματα, ἦταν καί οἱ τάφοι.
Κοντά στά κτίρια παριστάνεται ἡ σκηνή τῆς προσέλευσης πλήθους ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι παραβρέθηκαν τήν ὥρα τοῦ θαύματος. ‘Από αὐτούς ὁ πρῶτος καλύπτει μέ τήν ἄκρη τοῦ ἐνδύματός του τή μύτη του.
Ἔτσι παριστάνεται ζωγραφικά καί ἡ βαριά μυρωδιά πού σκόρπιζε ἡ ἀρχή τῆς ἀποσύνθεσης τοῦ νεκροῦ σώματος τοῦ Λαζάρου καί ἐπιβεβαιώνεται ὅτι τό θαῦμα εἶναι «μέγα» καί ἔγινε δημοσία.
Τό πλῆθος τοποθετεῖται πίσω ἀπό τήν κλίση τοῦ βράχου ἔτσι, ἐνῶ ἡ εἰκόνα ἔχει πολλά πρόσωπα, ὅμως διαχωρίζεται ἰσόμετρα καί γι’ αὐτό δέν κουράζει τό θεατή μέ τόν ὄγκο της.
Μέ τήν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου προεικονίζεται καί προαναγγέλεται τόσο ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ πού θά ἀκολουθήσει σέ λίγο, ὅσο καί ἡ ἐκ νεκρῶν ἀνάσταση κάθε ἀνθρώπου, καθώς λέει καί τό τροπάριο τῶν Αἴνων πού ψάλλουμε ἐκείνη τήν ἡμέρα.

Ὁμιλία, σὺν Θεῷ ἁγίῳ, τὸ Σάββατο τοῦ Δικαίου Λαζάρου

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακείμ Πανήγυρη λαμπρὴ καὶ κοσμοχαρμόσυνη ἡ σημερινὴ ἡμέρα, σεβαστὲς ἐν Χριστῷ ἀδελφές, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, προανάκρουσμα τῆς λαμπρᾶς ἡμέρας τοῦ Πάσχα. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ ὕμνοι σήμερα ἀναστάσιμοι καὶ ἡ ἀτμόσφαιρα πασχαλινή. Τελείωσε σὺν Θεῷ ἐχθὲς ἡ Μεγάλη Σαρακοστή, ὅπως τὸ ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας στὰ ὡραιότατα ἐκεῖνα τροπάρια, «Τὴν ψυχωφελῆ πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν», καὶ εἰσήλθαμε ἤδη στὸν κύκλο τῶν Δεσποτικῶν Ἑορτῶν καὶ γεγονότων τῆς ἐπὶ γῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου, ποὺ ὁδηγοῦν στὰ ἄχραντα Πάθη καὶ τὴ ζωηφόρο Του Ἀνάσταση. Σήμερα ὁ Ἅδης «στένων βοᾷ» προοιμιακά, ἐπαισθανόμενος τὸ ἐπερχόμενο τέλος του. Ὁ Δεσπόζων τοῦ θανάτου καὶ τῆς ζωῆς Κύριος ἀφήνει σκοπίμως νὰ παρέλθουν τέσσερεις ἡμέρες ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ δικαίου Λαζάρου, γιὰ νὰ πιστωθεῖ ἀσφαλέστατα ὁ θάνατος, μὰ καὶ τὸ ὑπερφυὲς τῆς ἀνάστασης τοῦ φίλου Του. Ἔρχεται λοιπὸν στὴ Βηθανία καὶ δακρύζει πορευόμενος πρὸς τὸ μνῆμα τοῦ Λαζάρου, ὄχι μόνο δείχνοντας τὴν πρὸς αὐτὸν ἀγάπη Του, μὰ καὶ τὴν φιλοικτίρμονα διάθεσή του στὴν πεσοῦσα στὴ φθορὰ ἀνθρώπινη φύση καὶ ἐπιβεβαιώνοντας, γιὰ μιὰ ἀκόμη φορά, τὴν ἀνθρώπινη φύση, ποὺ ὁ ἴδιος ἀληθῶς καὶ καθ’ ὁλοκληρία προσέλαβε. Ἡ παντεξούσια φωνὴ τοῦ Ζωοδότου Χριστοῦ σείει συνθέμελα τὰ ταμεῖα τοῦ ᾍδου, ὅπου καὶ ὁ τετραήμερος Λάζαρος βρισκόταν δέσμιος, δεσμοῖς ἀλύτοις ἀνθρωπίνως, καὶ ἄκων τὸν ἀπολύει. Τὸ δεσποτικὸ κέλευσμα, «Λάζαρε, δεῦρο ἔξω», ὡς ἄλλο δημιουργικὸ «Γενηθήτω» Αὐτοῦ, ποὺ εἶναι «ἡ Ζωὴ καὶ ἡ Ἀνάσταση», ἀναπλάθει τὴ φθορὰ τῆς φύσης, διώκει τὴ δυσωδία τῆς ἀποσύνθεσης τοῦ νεκροῦ, ἐπαναφέρει ἀπὸ τὰ καταχθόνια τὴν ψυχὴ τοῦ φίλου, καὶ εὐθὺς ὁ Λάζαρος ἀνίσταται. Καὶ τότε, θαῦμα τῷ θαύματι ἠκολούθη. Γιατὶ ὁ νεκρὸς ἐξέρχεται τοῦ μνημείου, ἂν καὶ «δεδεμένος κειρίαις», παρόλο δηλαδὴ ποὺ ἦταν σφιγκτοδεμένος καθ’ ὅλo του τὸ σῶμα χειροπόδαρα μὲ τὰ ἐντάφια σπάργανα, τὶς ρούχινες ἐκεῖνες λωρίδες, μὲ τὶς ὁποῖες οἱ Ἰουδαῖοι σαβάνωναν τοὺς νεκρούς. Ἐπαναφέρει λοιπὸν θαυμαστῶς ὁ Κύριος στὴ ζωὴ τῶν πέντε αἰσθήσεων τὸν τετραήμερο ὁ ἐκ νεκρῶν τριήμερος, πιστούμενος τὶς δύο φύσεις  τοῦ ἑνὸς Θεανδρικοῦ Του Προσώπου. Ἡ ὑπὲρ ἔννοιαν ἔγερση τοῦ Λαζάρου, ποὺ συνέβη «μικρὸν πρὸ τοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου», ἀποτελοῦσε καὶ ἀποτελεῖ ταυτόχρονα διαβεβαίωση γιὰ τὴν κοινὴ τῶν ἀνθρώπων ἐκ νεκρῶν ἀνάσταση, ὅπως ᾀσματομελῳδεῖται στὸ ὡραιότατο σημερινὸ ἀπολυτίκιο («Τὴν κοινὴν ἀνάστασιν, πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός»), ἀλλὰ καὶ ἐγγύηση τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἀνάστασης καὶ προανάκρουση τῆς τελειωτικῆς νίκης τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς ζωῆς κατὰ τοῦ ᾍδη καὶ τοῦ θανάτου, μὲ τὴ νεκρόζωη ταφὴ καὶ ἔγερσή Του. Κι ἐπειδὴ πολλοὶ Ἰουδαῖοι πίστευσαν μὲ τὸ μέγα τοῦτο σημεῖο στὸν Κύριο καὶ οἱ ἀρχιερεῖς ἀποφάσισαν νὰ θανατώσουν, ὄχι μόνο τὸν Χριστό, ἀλλὰ καὶ τὸν Λάζαρο, αὐτός, σύμφωνα μὲ ἀρχαιότατη παράδοση, φεύγει κρυφὰ ἀπὸ τὴ Βηθανία (ἦταν τότε τριάντα περίπου ἐτῶν) καὶ ἔρχεται στὴν ἀρχαία περίφημη πόλη τοῦ Κιτίου, τὴ σημερινὴ Λάρνακα, ὅπου, περὶ τὸ ἔτος 45, χειροτονεῖται ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους Παῦλο καὶ Βαρνάβα πρῶτος ἐπίσκοπος Κιτίου. Μετὰ ἀπὸ δεκαοκτὼ ἔτη ἱεραποστολικῆς ἐν Κύπρῳ δράσης καὶ τριάντα ἔτη μετὰ τὴν ἔγερσή του, ἐκοιμήθη καὶ πάλιν ὁ ἅγιος Λάζαρος στὸ Κίτιο. Ἐπάνω ἀπὸ τὸν τάφο του ἀνηγέρθη παλαιοχριστιανικὴ βασιλική, τῆς ὁποίας τὰ κατάλοιπα ἐντάχθηκαν στὸν σημερινὸ περίλαμπρο ναό, χρονολογούμενο στὸν 10ο αἰῶνα. Κατὰ τὶς ἐργασίες συντήρησης τοῦ ναοῦ, τὸ ἔτος 1972, ἀποκαλύφθηκε ταφικὴ κρύπτη κάτω ἀκριβῶς ἀπὸ τὸ ἱερὸ Βῆμα, μὲ μαρμάρινες ρωμαϊκὲς σαρκοφάγους. Σὲ μία ἀπ’ αὐτές, ποὺ φέρει χαραγμένη τὴν ἐπιγραφή, ΦΙΛΙΟΣ, δηλαδὴ φίλος, ἀγαπημένος, καὶ θεωρεῖται ὡς ὁ τάφος τοῦ ἁγίου Λαζάρου, βρέθηκε καὶ τμῆμα ἱερῶν λειψάνων, τὰ ὁποῖα ἀποδίδονται σ’ αὐτόν. Ἀξιώθηκα νὰ τὰ ἰδῶ μυροβλύζοντα. Καὶ ἡ μυροβλυσία τους συνεχίζεται μέχρι καὶ σήμερα. Πρὶν δὲ ἀπὸ δέκα περίπου χρόνια, τέτοια μέρα, μικρὰ ἀθώα παιδιά, κατεβαίνοντας ἐκεῖ, εἶδαν τὸν ἅγιο, μέσα σὲ ὑπέρλαμπρο φῶς, νὰ κάθεται ἐπάνω σ’ ἐκεῖνο ἀκριβῶς τὸν τάφο, ὁμολογῶντας στὰ παιδιὰ ὅτι εἶναι ὁ ἅγιος Λάζαρος. Κι ὅταν τὰ παιδιὰ φοβισμένα ἔτρεξαν καὶ κάλεσαν τοὺς γονεῖς τους, ἐκεῖνοι δὲν εἶδαν τὸν ἅγιο, ἀλλ’ ὀσφράνθηκαν μία ὑπερκόσμια εὐωδία διάχυτη στὸν χῶρο. Ἂς ἱκετεύσουμε τὸν ἅγιο Λάζαρο, μὲ τὴν πρὸς Θεὸν παρρησία του, νὰ ἀξιώσει κι ἐμᾶς νὰ ἰδοῦμε τὴν προσωπικὴ ἀνάσταση τῆς ψυχῆς μας ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς ἀναισθησίας καὶ τὸν λίθο τῆς πώρωσης. Γιὰ νὰ γίνει τοῦτο ὅμως, χρειάζεται, κατὰ τὴν ἀναγωγικὴ ἑρμηνεία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ κοπιώδης πράξη καὶ ἐργασία τῶν ἀρετῶν, ποὺ συμβολίζει ἡ μεριμνῶσα περὶ πολλὰ ἀδελφὴ τοῦ Λαζάρου Μάρθα· καὶ ὕστερα, τὸ φιλόθεο χαρμόσυνο πένθος καὶ ἡ πνευματικὴ θεωρία, σύμβολο τῆς ὁποίας εἶναι ἡ ἄλλη ἀδελφὴ τοῦ Λαζάρου, ἡ Μαρία, «ἥτις τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο». Κι ὅταν ἐμεῖς κι ὁ τόπος μας ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς ποικιλώνυμης ἁμαρτίας καὶ τῶν ξένων στὴν Πίστη μας ἠθῶν, θὰ τροχιοδρομηθεῖ ἀναμφίβολα καὶ ἡ ἔγερση ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς βαρβαρικῆς δουλείας, τὴν ὁποία ἐλπίζουμε καὶ προσευχητικὰ ὁραματιζόμαστε ἐρχομένη, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος Χριστοῦ, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν ἁγίων. Ἀμήν.

Ὁμιλία, σὺν Θεῷ ἁγίῳ, τὸ Σάββατο τοῦ Δικαίου Λαζάρου

ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Τροπάριον τοῦ Ὄρθρου
Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος,
ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός·
ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες,
τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες,
σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν·
Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις,
εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.

Στιχηρὰ Ἰδιόμελα τοῦ Ἁγίου Λαζάρου
Κύριε, ἡ φωνή σου κατέλυσε, τοῦ ᾍδου τὰ βασίλεια,
καὶ ὁ λόγος τῆς ἐξουσίας σου, ἤγειρεν ἐκ τάφου τετραήμερον,
καὶ γέγονεν ὁ Λάζαρος, τῆς παλιγγενεσίας, προοίμιον σωτήριον.
Πάντα δυνατά σοι Δέσποτα, τῷ πάντων Βασιλεῖ,
δώρησαι τοῖς δούλοις σου, ἱλασμὸν καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
Η ευαγγελική περικοπή της ημέρας που περιγράφει την Ανάσταση του Λαζάρου:
κατά Ιωάννην, κεφάλαιο ια, 1-45.
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ολοκληρώνεται και καταλήγει σε δυο λαμπρές, εόρτιες ημέρες, ή μάλλον σε μια διπλή εορτή. Είναι το Σάββατο του Λαζάρου, κατά το οποίο μνημονεύουμε την έγερση του επιστήθιου φίλου του Χριστού Λαζάρου, και η Κυριακή των Βαΐων, που εορτάζουμε τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα έξι μέρες πριν προδοθεί και υποστεί το σταυρικό θάνατο.
Κατά τις δύο αυτές λαμπρές ημέρες η Εκκλησία μάς αποκαλύπτει το αυθεντικό νόημα της εθελούσιας θυσίας του Χριστού και του λυτρωτικού Του θανάτου, πριν εισέλθουμε στη θλίψη και το σκοτάδι του πάθους, πριν ξαναγίνουμε μάρτυρες της οδύνης του Χριστού.Ο Χριστός βρισκόταν μακριά από την Ιερουσαλήμ όταν πέθανε ο Λάζαρος, και μόλις τέσσερις μέρες αργότερα έφθασε στη Βηθανία όπου συνάντησε τις αδελφές του Λαζάρου, τη Μάρθα και τη Μαρία, και τους στενοχωρημένους και κλαμένους φίλους του. Το ευαγγέλιο του αγίου Ιωάννη εξιστορεί με λεπτομέρειες αυτή τη συνάντηση, αρχίζοντας από τη συζήτησή Του με τη Μάρθα και τη Μαρία.
Και οι δυο τους λένε στο Χριστό, «Κύριε ει ης ώδε, ουκ αν απέθανέ μου ο αδελφός» (Ιωαν. 11, 32). Και ο Χριστός απαντά: «αναστήσεται ο αδελφός σου» (Ιωαν. 11, 23). Άσχετα όμως από αυτή την απάντηση, όταν είδε το κλάμα των αδελφών και των φίλων τους, ο Ίδιος «ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν αυτόν...» (Ιωαν. 11, 36). Ο Χριστός διέταξε να απομακρυνθεί η πέτρα που σκέπαζε τον τάφο. Και όταν αφαιρέθηκε η πέτρα, «φωνή μεγάλη εκραύγασε Λάζαρε, δεύρο έξω, και εξήλθεν ο τεθνηκώς δεδεμένος τους πόδας και τας χείρας κειρίαις...» (Ιωαν. 11, 43- 44). Ποιο είναι το νόημα αυτού του γεγονότος που η Εκκλησία γιορτάζει τόσο λαμπρά, τόσο πανηγυρικά, τόσο νικητήρια το Σάββατο του Λαζάρου; Πώς μπορούμε να συμβιβάσουμε τη θλίψη και τα δάκρυα του Χριστού με τη δύναμη να εγείρει τους νεκρούς;
Με ολόκληρο τον εορτασμό η Εκκλησία επαναλαμβάνει πως ο Χριστός κλαίει επειδή, βλέποντας το θάνατο του φίλου Του, βλέπει επίσης και τη νίκη του θανάτου πάνω σ' ολόκληρο τον κόσμο, βλέπει πως ο θάνατος, που δε δημιουργήθηκε από το Θεό, σφετερίστηκε το θρόνο Του και τώρα κυριαρχεί στον κόσμο, δηλητηριάζοντας τη ζωή, μετατρέποντας τα πάντα σε άσκοπο ρεύμα ημερών που κυλούν ανελέητα προς την άβυσσο. Κατόπιν έρχεται η εντολή, «Λάζαρε, δεύρο έξω»! Εδώ έχουμε το θαύμα της αγάπης που θριαμβεύει πάνω στο θάνατο, ακούμε μια εντολή που αναγγέλλει τον πόλεμο του Χριστού κατά του θανάτου, μια υπόσχεση πως ο ίδιος ο θάνατος θα καταστραφεί και θα εξαφανιστεί. Ο ίδιος ο Χριστός, που σημαίνει ο ίδιος ο Θεός, η ίδια η αγάπη και η ζωή, για να καταστρέψει το θάνατο και το σκοτάδι του, κατεβαίνει στον τάφο, για να αντιμετωπίσει πρόσωπο με πρόσωπο το θάνατο, για να τον εκμηδενίσει και να μάς χαρίσει την αιώνια ζωή την οποία ο Θεός μάς δημιούργησε να κατέχουμε.
Από το βιβλίο
«Εορτολόγιο – Ετήσιος Εκκλησιαστικός Κύκλος» Αλέξανδρος Σμέμαν Εκδ. Ακρίτας
Το Σάββατο του Λαζάρου – Ήπειρος
Άρθρο του Συλλόγου Ηπειρωτών Αγίων Αναργύρων «Ο ΠΥΡΡΟΣ»
Απ' τα χαράματα την ημέρα του Λαζάρου, το χωριό άλλαζε τόνο ζωής. Στις γειτονιές αντιλαλούσε ο σκοπός του Λάζαρη με τις γλυκιές και πολλές φορές παράφωνες φωνές των μικρών. Τα παιδιά από πολλές μέρες πριν βρίσκονταν στο πόδι. Έπρεπε να εξασφαλίσουν τη συντροφιά για το Λάζαρη! Ποτέ δεν πήγαινε κανένας μόνος. Έφτιαχναν συντροφιές δύο τριών ατόμων για καλύτερη απόδοση στο τραγούδι.
Τα κάλαντα αυτά ήταν η πρώτη ευκαιρία να ψάξουν οι μικροί να βρουν το Βλάμη τους κι από τότε συνδέονταν για να παραμείνουν Βλάμηδες σε όλη τους τη ζωή. Μόλις έβρισκαν τη συντροφιά, το Βλάμη, ή τους Βλάμηδες, άρχιζαν την προπαίδεια για το τραγούδισμα των καλάντων, να μάθουν και τα λόγια, να τα τραγουδούν κι ωραία.
Τρίτη φροντίδα τους ήταν να βρουν το καλάθι για τ' αυγά. Λάζαρης σήμαινε αυγά, γιατί αυγά έδιναν οι νοικοκυρές. Ύστερα κατάστρωναν το σχέδιο πορείας στα σπίτια, από που θα αρχίσουν και που θα τελειώσουν. Τα παιδιά ήξεραν ποια θα δώσει και ποια είναι τσιγκούνα, ποια θα δώσει αυγά και ποια σύκα ή καρύδια ή μύγδαλα ή ζαχαρικά αλλά και ποιες πόρτες θα βρουν κλειστές.
Το καλάθι ήταν το κυρίαρχο στοιχείο, χωρίς καλάθι δεν πήγαινε κανένας για κάλαντα. Υπήρχαν δύο είδη καλαθιών που χρησιμοποιούσαν για το Λάζαρη. Το ένα το κυλινδρικό το συνηθισμένο με το χερούλι από πάνω και το άλλο το κομψό "σπόρτα" σε σχήμα αυγοειδές με το χερούλι από πάνω κολλημένο στις δύο άκρες της έλλειψης. Τα έφτιαχναν μόνοι τους οι μεγαλύτεροι, που πήγαιναν στο σχολείο, με βέργες ιτιάς που τις μάζευαν στην Τύρια και τον Καλαμά το καλοκαίρι και τις είχαν έτοιμες για να τις χρησιμοποιήσουν. Την παραμονή το απόγευμα όλα ήταν έτοιμα. Μέσα στο καλάθι ο καθένας της παρέας έβαζε ένα αβγό, για φόλι, ώστε να βλέπουν οι κυράδες την επόμενη μέρα ότι κι οι άλλες έδωσαν αυγό για να παρακινηθούν να δώσουν κι αυτές. Για να μη σπάνε τα αυγά μέσα στο καλάθι έβαζαν λίγο κοπανισμένο λινάρι, ή λίγο μαλλί ή άν δεν είχαν απ' αυτά έβαζαν λίγα άχυρα.
Από νωρίς το πρωί παρέες – παρέες αρχίζανε να λένε τα κάλαντα διασταυρώνονταν στους δρόμους, έκαναν απολογισμούς τι μάζεψαν και τι απομένει ακόμα να μαζέψουν, ποιος μάζεψε περισσότερα και γιατί και ποιος στο τέλος θα βρεθεί με τα περισσότερα αυγά. Το μεσημέρι γινόταν η μοιρασιά με απόλυτη δικαιοσύνη, ένα σου κι ένα μου. Μετά τη μοιρασιά τα αυγά πήγαιναν στο σπίτι να παραδοθούν στη μητέρα με εξαίρεση ένα δύο που πήγαιναν στον μπακάλη του χωριού για λίγο χαλβά.
Στα κάλαντα έλεγαν πολλές φορές τα εξής λόγια σαν εισαγωγή:
Αυτού στα σπίτια τα ψηλά/ τα μαρμαροχτισμένα/ μέσα κοιμάται ο Νούτσικος με την Αρχοντοπούλα ...........................................
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια/ ήρθε κι ο Χριστός από τη Βαθανία/Μάρθα κλαίει και Μαρία/ Λάζαρον τον αδελφόν τους./ Αν εδώ ήσουν Χριστέ μου/ Κύριέ μου και Θεέ μου/δε θα πέθαιν΄ο αδελφός μου/ και ο φίλος ο δικός Σου./ Βλέπει ο Χριστός το μνήμα/ και δακρύζει παραχρήμα/ Δεύρο έξω, Λάζαρέ μου/ φίλε μου κι αγαπητέ μου./ Ήρθε ο Λάζαρος........................ Πες μας Λάζαρε τι είδες/ εις τον Άδην που επήγες./ είδα φόβους, είδα τρόμους/ είδα βάσανα και πόνους.

ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Ο θάνατος του Λαζάρου, του φίλου του Χριστού, μας παραπέμπει στο θάνατο αγαπημένων προσώπων. Αυτό το «εδάκρυσεν ο Ιησούς» (Ιω.11.35) δείχνει τον πόνο Του για το χωρισμό, την τέλεια ανθρώπινή Του φύση, καθώς και το οδυνηρό τού θανάτου ως αταίριαστο για τον άνθρωπο.Μπροστά στον τάφο του τετραήμερου ξεδιπλώνεται το εσωτερικό του Ιησού, που χαρακτηρίζεται από αγάπη και στοργή για το πρόσωπο με την ιδιαίτερη και μοναδική σχέση της φιλίας. Γι’αυτό δεν κρύβει τη λύπη και την ταραχή Του.«Ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν» (Ιω.11,33).
Στο μεγάλο πόνο αποκαλύπτουμε το βαθύτερο εαυτό μας, χωρίς μάσκα και χωρίς κοινωνικά καλουπώματα.Η διήγηση του Ευαγγελίου για την έγερση του Λαζάρου είναι πέρα για πέρα αληθινή, όπως οποιοσδήποτε θάνατος αγαπημένου προσώπου.
Εκεί φαίνεται το γεγονός του θανάτου, τα αισθήματα των ζώντων, οι εσωτερικές τους καταστάσεις.Φαίνεται όμως και η υπέρβασή του, καθότι ο Ιησούς Χριστός, ο φίλος του Λαζάρου, δεν είναι απλά ένας σπουδαίος δάσκαλος, ένας καλός φίλος ή ακόμη και ένας με το χάρισμα της θαυματουργίας. Είναι « η ανάστασις και η ζωή» , καθώς το αποκαλύπτει στη Μάρθα, την αδελφή του Λαζάρου. 
Γι’ αυτό «όποιος πιστεύει σ’ Αυτόν, κι αν πεθάνει, θα ζήσει».Η ανάσταση του Λαζάρου, μια βδομάδα πριν την ανάσταση του Κυρίου, βεβαιώνει την κοινή ανάσταση όλων των κεκοιμημένων, που θα συμβεί στη Δευτέρα Παρουσία. Μέχρι τότε ο θάνατος των αγαπημένων θα σχίζει την καρδιά, ο πόνος θα συντρίβει την ύπαρξη και η ανάγκη για επικοινωνία θα γίνεται αφόρητη. Ποιος είπε ότι το κλάμα για τον κεκοιμημένο μας είναι αμαρτία; Αμάρτησε δηλαδή κι ο Χριστός έξω από τον τάφο τού φίλου Του; Δεν είναι απάνθρωπο να καταπιέζουμε τα αισθήματά μας, βιώνοντας το μεγάλο πόνο;
Κι από την άλλη: Δεν προσδοκούμε ανάσταση νεκρών; Δεν είναι ο Κύριος και Θεός μας νικητής του θανάτου; Ζούμε ως άθεοι, μη έχοντες ελπίδα; Η έγερση του Λαζάρου τοποθετεί το θάνατο αγαπημένων μας προσώπων στη σωστή του βάση: έκφραση των οδυνηρών βιωμάτων μας κατά τον τρόπο που ο καθένας μας εκφράζεται και θέλει, αλλά και βεβαίωση ότι ο αγαπημένος μας «μεταβαίνει εκ του θανάτου εις την ζωήν», σε νέα διάσταση ζωής όπου « δεν υπάρχει ούτε πόνος ούτε λύπη ούτε στεναγμός».
Τελειώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω και τη φιλία του Χριστού με το Λάζαρο ως γεγονός που δείχνει την ανθρώπινη αυτή ανάγκη. Είναι θλιβερό να περνά η ζωή χωρίς φιλία, χωρίς σχέση. Αυτό είναι ένας άλλος τρόπος θανάτου που επιλέγουμε ελεύθερα, γι’ αυτό και χωρίς ελπίδα ζωής. Γιατί χωρίς φίλο, όταν θα βιώνεις εμπειρίες ψυχικού θανάτου – απογοήτευση, απόρριψη, μοναξιά – θα μείνεις στο θάνατο. Ο φίλος όμως – αν είναι όντως φίλος – θα σε αναστήσει ερχόμενος κοντά σου, πονώντας και κλαίοντας μαζί σου κι άρα παίρνοντας το δικό σου θάνατο και χαρίζοντάς σου την κοινωνία, τη σχέση, την ελπίδα. Άρα την όντως ζωή.
π. Ανδρέα Αγαθοκλέους

 

Πηγή:isagiastriados.com

ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ - ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ Τον ταπεινό «υψώνει» και δοξάζει ό Θεός

Όπως ή χάρη του Θεού πλησιάζει τον ταπεινόφρονα, έτσι στον υπερήφανο έρχονται οδυνηρές περιστάσεις. Οι οφθαλμοί του Κυρίου είναι στους ταπεινόφρονες, για να τους κάνει να ευφραίνονται στους υπερήφανους όμως εναντιώνεται, για να τους ταπεινώσει. Ό ταπεινός δέχεται συνεχώς το έλεος του Θεού, ενώ ό σκληρόκαρδος και ολιγόπιστος βρίσκει στο δρόμο του συναπαντήματα φοβερά. Ταπείνωσε τον εαυτό σου για όλες τίς δωρεές πού δέχθηκες από το Θεό, μπροστά σε όλους τους ανθρώπους, και θα δοξαστείς πιο πολύ παρά οι άρχοντες αυτού του κόσμου. Να προλαβαίνεις και να χαιρετάς όλους τους ανθρώπους, και να υποκλίνεσαι μπροστά τους, και έτσι θα τιμηθείς πιο πολύ παρά αυτοί πού προσφέρουν ως δώρο χρυσάφι καθαρό.


Εξευτέλισε τον αμαρτωλό εαυτό σου, και θα δεις μέσα σου τη δόξα του Θεού. Γιατί όπου βλαστάνει ή ταπείνωση, εκεί αφθονεί ή δόξα του Θεού. Εάν αγωνισθείς να εξευτελιστείς φανερά από τους ανθρώπους, για να εξαλείψεις την υπερηφάνεια σου και τον εγωισμό σου, ό Θεός θα σε κάνει να δοξαστείς. Εάν όμως ταπεινώνεσαι μέσα στην καρδιά σου, χωρίς να σε βλέπουν οί άλλοι, τότε ό Θεός φανερώνει τη δόξα του στην καρδιά σου. Όταν έχεις μεγάλα αξιώματα ή χαρίσματα, να γίνεις ευκαταφρόνητος, για να μην υψηλοφρονήσεις και χάσεις τη χάρη του Θεού όταν πάλι βλέπεις ότι είσαι πολύ μικρός και αδύναμος πνευματικά, μη κάνεις τον σπουδαίο. Να δέχεσαι με προθυμία την καταφρόνια των ανθρώπων, και θα γεμίσεις από την τιμή του Θεού. Δε βλέπεις μέσα σου τα πολλαπλά τραύματα της αμαρτίας σου και ζητάς να σε τιμήσουν; Απόφυγε τίς τιμές των ανθρώπων, για να σε τιμήσει ό Θεός, και μην αγαπήσεις τίς τιμές, για να μην ατιμασθείς. Όποιος κυνηγάει την τιμή, αύτη φεύγει από μπροστά του, και όποιος την αποφεύγει, ή τιμή θα τον κυνηγήσει | και θα γίνει κήρυκας της ταπείνωσης του σε όλους τους ανθρώπους. Εάν καταφρονείς τον εαυτό σου ότι τίποτε δεν είσαι χωρίς τη χάρη του Θεού, για να μην τιμηθείς από τους ανθρώπους, θα σε φανερώσει για την ταπείνωση σου. Εάν από αληθινή ταπείνωση κατηγορήσεις τον εαυτό σου, θα επιτρέψει ό Θεός σε όλα τα κτίσματα του να σε επαινέσουν. Και θα ανοίξει μπροστά σου ή πόρτα της δόξας του Πλαστουργού σου, και θα σε επαινέσουν, διότι έγινες στην πραγματικότητα κατ' εικόνα και καθ' όμοίωσιν του Θεού.

Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος,ο Διάβολος και ο μοναχός

Ο Αββάς Μακάριος όταν κατοικούσε στην Πανέρημο ήταν ο μόνος αναχωρητής σε αυτή, ενώ παρακάτω ήταν άλλη έρημος με περισσοτέρους αδελφούς.
Παρατηρούσε ο γερών την οδό, και βλέπει το Σατανά με μορφή ανθρώπου να περνά δίπλα του καθώς ανέβαινε. Φαινόταν να φορά κεντητό χιτώνα από λίνο διάτρητο και από κάθε τρύπα κρεμόντουσαν φιαλίδια. Και του λέγει ο μεγάλος γέροντας.
-Που πηγαίνεις; Και του είπε.
-Πηγαίνω να υπενθυμίσω τους αδελφούς.
Ο δε γέρων του λέει.

-Και τι σου χρειάζονται αυτά τα φιαλίδια;
Και είπε.

-Φέρνω γεύματα στους αδελφούς.
Και είπε ο γέρων.

-Και όλα αυτά;
Αποκρίθηκε ο Σατανάς.
-Ναι. Εάν δεν αρέσει σε κάποιον το ένα, φέρω το άλλο, Εάν δε ούτε τούτο, του δίνω το άλλο.
Οπωσδήποτε από αυτό κάποιο θα του αρέσει.
Και αφού είπε αυτά έφυγε. Ο δε γέρων εξακολουθούσε να παρατηρεί τους δρόμους, μέχρι που επέστρεψε εκείνος. Και καθώς τον είδε ο γέρων του λέει.

-Να σωθείς.
Αυτός αποκρίθηκε.

-Που μπορώ να σωθώ; Του λέει ο γέρων.

-Γιατί; Αυτός του απαντά.
-Γιατί όλοι μου έγιναν άγριοι και κανένας δεν με ανέχεται.
Του λέει ο γέρων.

-Δεν έχεις λοιπόν εκεί κανένα φίλο;
Αυτός του λέει. Ναι, έχω ένα φίλο και αυτός τουλάχιστον με υπακούει και όταν με βλέπει στρέφεται σαν ανέμη.
Του λέει ο γέρων.

-Και πώς λέγετε ο αδελφός;
Αυτός του απαντά.

-Θεόπεμπτος.
Όταν είπε αυτά έφυγε. Και αφού σηκώθηκε ο αββάς Μακάριος, πηγαίνει στην παρακάτω έρημο.
Και μόλις έμαθαν οι αδελφοί, πήραν βάια και εξήλθαν να τον υποδεχτούν. Και μάλιστα ο καθένας ευπρεπιζόταν, νομίζοντας ότι ο γέρων επρόκειτο να καταλύσει σε αυτόν.
Αυτός όμως ζητούσε να μάθη ποιος ήταν στο όρος που ονομάζονταν Θεόπεμπτος. Και, όταν τον βρήκε, μπήκε στο κελί του. Ο Θεόπεμπτος τον υποδέχτηκε χαρούμενος. Όταν δε άρχισε να εξοικειώνεται μαζί του, λέει ο γέρων.
-Πώς πηγαίνουν τα προβλήματα σου αδελφέ;
Αυτός του είπε.

-Με τις ευχές σας καλά.
Είπε ο γέρων.

-Μήπως σε πολεμούν οι λογισμοί;
Αυτός είπε.

-Για την ώρα καλά είμαι. Γιατί φοβόταν να πει. Του λέει ο γέρων.
-Ιδού πόσα χρόνια είμαι ασκητής και τιμούμε από όλους, κι εμένα το γέροντα ενοχλεί το πνεύμα της πορνείας.
Αποκρίθηκε ο Θεόπεμπτός λέγοντας.

-Πράγματι κι εμένα Αββά.
Ο δε αββάς προφασιζόταν ότι και άλλοι λογισμοί τον πολεμούν, μέχρι να τον κάνει να ομολογήσει. Μετά του λέει.
-Πώς νηστεύεις;

-Μέχρι την ένατη ώρα του λέει.
Του λέει ο γέρων.
-Νήστευε έως το βράδυ, κάνε άσκηση και αποστήθιζε το Ευαγγέλιο και τις άλλες γραφές, και αν σου έλθει λογισμός, μην προσέξεις ποτέ κάτω, αλλά πάντοτε επάνω και αμέσως ο Κύριος θα σε βοηθήσει.
Και αφού σταύρωσε ο γέρων τον αδελφό, πήγε στην δική του έρημο. Και παρατηρώντας πάλι βλέπει τον δαίμονα και του λέει.
-Που πάλι πηγαίνεις; Να υπενθυμίσω τους αδελφούς του λέει. Και έφυγε.
Όταν επέστρεφε του λέει ο άγιος.
-Πως πηγαίνουν οι αδελφοί; Αυτός του λέει.

-Κακώς. Ο δε γέρων του λέει.

-Γιατί; Και απάντησε.

ΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΝ ΤΩΝ ΑΡΣΕΝΟΚΟΙΤΩΝ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΤΜΙΟΥ

Τίς Μακάριος οὗτος οὗ κλέος μέγα;

᾿Εν ὀρθοδόξοις καὶ σοφοῖς νήσου Πάτμου

῝Ος τήν δε βίβλον εὐφυῶς τάξεν φίλε;

Πάτμιος ἀνήρ· εὖγε τῆς εὐφυΐας.









Πρόλογος



῾Ο ἱεροδιάκονος Μακάριος Καλογερᾶς ὑπῆρξε γέννημα καὶ θρέμμα τῆς ἱερᾶς νήσου Πάτμου, στὴν ὁποία γεννήθηκε γύρω στὸ 1685 καὶ πέθανε τὸ 1737. Πληροφορίες γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του ἀντλοῦμε κυρίως ἀπὸ τὸν μαθητή του καὶ ἐκδότη ὡρισμένων ἔργων του ᾿Εφραὶμ τὸν ἐξ ᾿Αθηνῶν, ἀπὸ τὸν Δημήτριο Προκοπίου, λόγιο μοναχὸ καὶ ἰατρὸ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, καὶ ἀπὸ ἀναφορὲς τοῦ νεωτέρου βυζαντινολόγου Νικολάου Βέη.

῾Ο Μακάριος σπούδασε στὴν Κωνσταντινούπολι, ὅπου ἔλαβε εὐρύτατη μόρφωσι τόσο στὴν θεία ὅσο καὶ στὴν κατὰ κόσμο σοφία, καὶ ἀναδείχθηκε σὲ ἐπίσημο λόγιο τοῦ ἑλληνισμοῦ τῶν ἀρχῶν τοῦ 18ου αἰῶνος. Ἦταν ἐπίσης καλὸς γνώστης τῆς λατινικῆς γλώσσης. Μετὰ τὶς σπουδές του χειροτονήθηκε διάκονος, ἀλλὰ σύντομα ἐπέστρεψε στὴν γενέθλια νῆσο καὶ ἵδρυσε τὴν περίφημη Πατμιάδα ἑλληνικὴ σχολή, στὴν ὁποία διετέλεσε διδάσκαλος καὶ πρῶτος διευθυν­τής της μέχρι τὸν πρόωρο θάνατό του.

᾿Ανέδειξε πολλοὺς καὶ ἀξιόλογους μαθητές, οἱ ὁποῖοι διέδωσαν τὴν διδασκαλία του καὶ τὰ κηρύγματά του σὲ κάθε γωνιὰ τοῦ ἑλληνισμοῦ, ἐνῷ διακρίθηκε κατ᾿ ἐξοχὴν ὡς ἐκκλησιαστικὸς ῥήτωρ ξεπερνῶντας στὴν δεινότητα τοῦ λόγου καὶ στὴν φήμη ὅλους σχεδὸν τοὺς συγχρόνους του. Συνέγραψε διάφορα ἔργα, ἀνέκδοτα τὰ περισσότερα μέχρι σήμερα, συνέταξε περισσότε­ρους ἀπὸ 2000 ἐκκλησιαστικοὺς λόγους «εἰς ἁπλῆν φράσιν», μετέφρασε ἀπὸ τὴν λατινικὴ στὰ ἑλληνικὰ τὴν «Ἔκθεσιν κανόνων ῥητορικῶν» (ἐξεδόθη στὴν Βενετία τὸ 1755) καὶ ἄλλα κείμενα φιλολογικοῦ κυρίως χαρακτῆρος, ἐνῷ ἔχουν διασωθῆ κάπου 250 ἐπιστολές του. Στοὺς μαθητές του ἀνήκει ὁ προαναφερθεὶς ἱερομόναχος καὶ διδάσκαλος ἐν Κύπρῳ ᾿Εφραὶμ ὁ ᾿Αθηναῖος, ὁ ὁποῖος εἶχε ὑμνογραφικὸ τάλαντο καὶ φρόντισε γιὰ τὴν ἔκδοσι καὶ διάδοσι μερικῶν ἔργων τοῦ Μακαρίου, ἐνῷ τὸ 1766 ἀνεδείχθη πατριάρχης ᾿Ιεροσολύμων.

῾Ο Μακάριος ὑπῆρξε διάπυρος ζηλωτὴς καὶ γενναιότατος προασπιστὴς τῆς «πατρῴας εὐσεβείας», ἀλλὰ καὶ δοκιμώτατος ἐργάτης τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν. Χαρακτηρίστηκε σοφὸς καὶ πολυμαθὴς διδάσκαλος τοῦ γένους, ἐνῷ μελετοῦσε συνεχῶς τὴν ῾Αγία Γραφὴ καὶ τὰ κείμενα τῶν ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων καὶ πατέρων. Μὲ ἰδιαίτερη ἔμπνευσι καὶ ἐπιτυχία ὑπερασπί­στηκε προφορικῶς καὶ γραπτῶς τὴν ὀρθόδοξη πίστι ἔναντι τῶν παπικῶν καινοτομιῶν καὶ ἀλλοι­ώσεων, κάτι ποὺ ἐξώργισε τὴν δυτικὴ λογοκρισία, καθὼς ὁ λόγος τοῦ Μακαρίου ἦταν εὐπρόσ­δεκτος ἀπὸ τὸν λαό. ῾Ο ἴδιος ἔζησε στὴν Πάτμο καθ᾿ ὁλοκληρίαν ἀσκητικὸ βίο, μένοντας ἐπι­μελῶς ἔξω ἀπὸ τοὺς βιοτικοὺς θορύβους καὶ χωρὶς νὰ λάβῃ ποτὲ τὴν χειροτονία τοῦ δευτέρου βαθμοῦ τῆς ἱερωσύνης. Ἦταν ἄνθρωπος νηστείας, προσευχῆς, ταπεινοφροσύνης, ἀλλὰ καὶ φιλά­σθενος, καθὼς ὑπέφερε ἀπὸ ἀρθριτικὰ καὶ ποδαλγία. Στοὺς μαθητές του, ποὺ προσέρχονταν ἀπὸ ὅλες τὶς περιοχὲς τοῦ ἑλληνισμοῦ, δίδασκε συνεχῶς μαθήματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς καὶ τῆς θύραθεν παιδείας καὶ τοὺς μετέδιδε γνῶσι καὶ ἦθος μέχρι τὸ μακάριο τέλος του στὶς 17 ἰανουα­ρίου 1737.

῾Ο Μακάριος συνέτασσε τὶς ὁμιλίες του σὲ γλῶσσα ἁπλή, σαφή, «καθαρὰν» καὶ κατανοη­τὴ ἀπὸ τοὺς ἁπλοὺς πιστούς, ἀκολουθῶντας ἄλλωστε σχετικὲς ὁδηγίες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πα­τριαρχείου. Σ᾿ αὐτὴν τὴν γλῶσσα ἑρμήνευε τὶς βιβλικὲς περικοπὲς καὶ δίδασκε στὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ τὶς σωτηριώδεις ἀλήθειες καὶ τὰ ὀρθόδοξα δόγματα. Πρόκειται γιὰ τὴν λεγόμενη «δημώ­δη γλῶσσα» τῆς ἐποχῆς ἢ ἐκκλησιαστικὴ καθαρεύουσα, τὴν ὁποία ὑπηρέτησαν οἱ περισσότεροι ἐκκλησιαστικοὶ κήρυκες ἐπὶ τουρκοκρατίας καὶ βενετοκρατίας ὅπως ὁ Μελέτιος Πηγᾶς, ὁ Κύ­ριλλος Λούκαρις, ὁ ᾿Αγάπιος ὁ Κρής, ὁ Νικηφόρος Θεοτόκης, ὁ πατρο-Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς καὶ ἄλλοι.

ΑΓΙΟΣ ΜΑΚΑΡΙΟΣ Ο ΑΙΓΥΠΤΙΟΣ-Τύπος και παράδειγμα πνευματικού βίου

Σημερα πού πολλοί διεκδικούν το χαρακτηρισμό τού «πνευματικού» άνθρωπου, αξίζει να γνωρίσουμε από κοντά έναν πραγματικό πνευματικό άνθρωπο και καθοδηγητή ψυχών - τον άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο - ο όποιος συνδυασε κατά τον καλύτερο τρόπο την άσκητικότητα με την πνευματική ακτινοβολία. Εξαιτίας της υπάρξεως πολλών ασκητών με το όνομα «Μακάριος» για τον «εν λόγω» Μακάριο χρησιμοποιούμε τον πατριδωνυμικό του όρο «Αιγύπτιος», για να τον ξεχωρίζουμε από τους άλλους.

Στά ίχνη της ζωής του

Ό άγιος Μακάριος γεννήθηκε στην "Ανω Αίγυπτο γύρω οτό 300 μ.Χ. καί πέθανε το 390. Σοβαρός καθώς ήταν, από την παιδική του ακόμη ηλικία έδειχνε πώς θα ακολουθούσε το μοναχικό στάδιο. Έτσι σε ηλικία 30 ετών έγινε μοναχός στην έρημο της Σκήτεως. Εκεί στην «Ακαδημία της Έρημου», κατά τη φράση του Ζαμπέλιου, ό άγιος Μακάριος διακρίθηκε για τους πνευματικούς του αγώνες, τη σπουδή καί τη διατύπωση της χαριτωμένης θεογνωσίας καί άνθρωπογνωσίας του. Χειροτονήθηκε ιερέας καί άσκήτευσε στην έρημο για 60 περίπου χρόνια. Έκκλησιαστικώς έτιμάτο ως «άγιος μαθητής του Μ. Αντωνίου». Ή φήμη του ως θεραπευτή ασθενών καί προφήτη απλώθηκε πολύ πιο πέρα από τον τόπο της ασκήσεως του. Τη μνήμη του τιμάει ή Εκκλησία μας στις 19 Ιανουαρίου, υστέρα από τίς μνήμες Αντωνίου του Μεγάλου καί Αθανασίου καί Κυρίλλου πατριαρχών Αλεξανδρείας. Πολλοί ασκητικοί καί νηπτικοί πατέρες στις διάφορες φάσεις των πνευματικών τους αγώνων επικαλούνταν τίς ομιλίες καί διδαχές του άγ. Μακαρίου, για να κατοχυρώσουν τίς θέσεις τους. Το ίδιο έκαμε καί ό μέγας Γρηγόριος ό Παλαμάς το 14ο αιώνα, προκειμένου να «θεμελιώσει τίς κοινές μεταξύ των Αγίων εμπειρίες του»,κατέφυγε στον άγ. Μακάριο τον Αιγύπτιο, του οποίου το όνομα καί το έργο είχαν επικυρωθεί συνοδικά από την Εκκλησία.
 Ό άγ. Μακάριος άφού μελέτησε σε μέγιστο βαθμό τίς "Αγιες Γραφές,συνέγραψε 50 λόγους γεμάτους από ψυχική ωφέλεια καί θεία σοφία. Τους λόγους αυτούς μετέφρασε καί χώρισε σε 150 κεφάλαια ό επιφανής Συμεών ό Μεταφραστής κατά τον 9ο αιώνα. Τα συγγράμματα του αγίου Μακαρίου έγιναν αντικείμενο μελέτης καί θαυμασμού από τη μεγάλη χορεία των πατέρων της Εκκλησίας. Μάλιστα έθαυμάζονταν από τους Κολλυβάδες του Άγιου Όρους, τους νεότερους αγίους Στάρετς της Ρωσίας καί τους άλλους μελετητές της Όρθόδοξης Παράδοσης καί ζωής. 'Απ' αυτόν λοιπόν τον πνευματικό λειμώνα του αγίου Πατρός - Μακαρίου του Αιγυπτίου - θα δρέψουμε κάποια πνευματικά άνθη.

Ο άγιος Μακάριος για τη διάσπαση της  ανθρώπινης προσωπικότητας

Ό άγ. Μακάριος παρατηρεί ότι ύστερα από τη διάπραξη της αμαρτίας ό άνθρωπος αποσπάται από το Θεό, απομονώνεται καί «τη ίδία φύσει ζή». Μ' αυτό θέλεί να πει ότι έγινε μια μεταφορά του κέντρου της προσωπικότητας από το Θεό, στο γυμνό από αρετή άνθρωπο. Έτσι συνδέθηκε ή αμαρτία με την ψυχή,το νου καί τη βούληση του ανθρώπου καί επήλθε κατά κάποιον τρόπο ή διάσπαση της προσωπικότητας του. Ακολουθώντας τον απόστολο Παύλο ό όσιος Μακάριος ονομάζει την ψυχή «σώμα της αμαρτίας» καί «σώμα του θανάτου» (Ρωμ. 7, 24). Έτσι ή ψυχή σιγά - σιγά δέχεται όλες τίς ιδιότητες της αμαρτίας, αφομοιώνεται με το διάβολο καί γίνεται θα μας πει «κοινωνική καί αδελφή των δαιμόνων». Η συνάφεια αυτή της αμαρτίας με την ψυχή δεν έχει χαρακτήρα ουσιαστικής ένωσης αλλά απλής συμβίωσης. Αυτό έχει εξαιρετική σημασία για μας, γιατί έτσι έχει νόημα ό αγώνας μας εναντίον της αμαρτίας, ενώ διαφορετικά εάν ή ένωση της ψυχής με την αμαρτία ήταν ουσιαστική ό αγώνας μας δεν θα είχε νόημα καί σκοπό.
Ό όσιος Μακάριος βλέπει να επεκτείνεται ή διείσδυση της αμαρτίας καί στο «νου» του ανθρώπου, ό όποιος βαθμιαία γίνεται καί αυτός αμαρτωλός. Το νου του ανθρώπου τον βλέπει ό σοφός μελετητής να γίνεται έτσι «ναός του Σατανά». Τότε το βασιλικό αυτό μέρος της ψυχής, ό νους, με τον όποιο «καθοράται ή θεότητα», γίνεται ό κύριος στόχος της δραστηριότητας του Σατανά. Άλλα καί τη «βούληση» των ανθρώπων τη βλέπει ό όσιος να γίνεται υπεύθυνη για την αμαρτία. Με τη σειρά της τότε καί «ή βούληση περνάει άπ' όλες τίς βαθμίδες της αμαρτίας καί μολύνεται άπ' αυτήν», θα μας πει ό σοφός μελετητής των ανθρωπίνων πραγμάτων. Ύστερα λοιπόν από την είσοδο της αμαρτίας στον κόσμο, συμπληρώνει συμπερασματικά ό όσ. Μακάριος, ή ανθρώπινη προσωπικότητα φτάνει στη διάσπαση, την αποσύνθεση καί το θάνατο.

Πώς επιτυγχάνεται ή αποκατάσταση της ανθρώπινης προσωπικότητας

Ο όσιος Μακάριος δεν μένει στην αρνητική εικόνα της ανθρώπινης προσωπικότητας, αλλά προχωρεί στους πρακτικούς τρόπους καί τα μέσα με τα οποία κατορθώνεται ή αποκατάσταση αυτής. Τούτο επιτυγχάνεται - παρατηρεί ό όσιος Μακάριος - με την απελευθέρωση του ανθρώπου από την αμαρτία, πράγμα το όποιο αδυνατούσε να πράξει μόνος του ο άνθρωπος, προτού να έρθει ό Χριστός. Ή απελευθέρωση από την αμαρτία καί ή αποκατάσταση της ανθρώπινης προσωπικότητας έγινε πλέον εφικτή με τη συνεργασία του ανθρώπου καί της Άγιας Τριάδος. Μάλιστα «ή συμμετοχή ενός προσώπου της τρισυπόστατης θεότητας, του Σωτήρος Χρίστου, ήταν καί είναι πολυσήμαντη για την αποκατάσταση της ανθρώπινης προσωπικότητας καί την εν γένει σωτηρία του ανθρώπου», παρατηρεί ό όσιος Μακάριος.
Συγκεκριμένα θα μας πει πώς «ό Χριστός είναι το εκμαγείο του αρχετύπου κάλλους καί ή απαράλλακτη εικόνα», όπου κάθε άνθρωπος μπορεί να βρει την πρωτότυπη καί άναμάρτητη εικόνα του. Μάλιστα θα μας πει χαρακτηριστικά πώς ό Χριστός με την άναμάρτητη ψυχή Του προσελκύει την ψυχή του ανθρώπου. Με τον καθαρότατο νου Του προσελκύει τον αμαρτωλό νου. Με την καθάρια βούληση Του διορθώνει την αμαρτωλή βούληση καί με το άναμάρτητο σώμα Του έξαγιάζει το σώμα του ανθρώπου. Έτσι ή ενανθρώπηση του Υιού καί Λόγου του Πατρός «το μόνον καινόν υπό τον ήλιον», κατά την έκφραση του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, έδωσε τη δυνατότητα αποκατάστασης καί σωτηρίας ολόκληρης της ψυχοσωματικής οντότητας του ανθρώπου, επιλέγει ό όσιος Μακάριος. Το να νικηθεί ή αμαρτία δεν ήταν έργο δικό μας, αλλά έργο του Ένανθρωπήσαντος Υιού καί Λόγου του Θεού - Πατρός. Δικό μας έργο είναι ή πάλη καί ό αόρατος πόλεμος κατά των δυνάμεων του σκότους καί της αμαρτίας. Η αποκατάσταση της προσωπικότητας του ανθρώπου - παρατηρεί ό όσιος Πατέρας - δε γίνεται μονομιάς, αλλά βαθμιαία στο μέτρο της ένωσης του ανθρώπου με το Χριστό. Αυτό επιτυγχάνεται καθώς σαρκώνεται εκ νέου ό Θεάνθρωπος Χριστός μέσα μας με την Πίστη, το άγιο Βάπτισμα, τα άλλα μυστήρια καί την άσκηση. Με όλα αυτά καί μέσω αυτών ό άνθρωπος προχωρεί «εις αυξησιν καί προκοπήν της προσωπικότητας του»

Περίγραμμα χριστιανικού ανθρωπισμού

Ό όσιος Μακάριος στα αναμφισβήτητα από θεολογικο-άσκητικής αξίας έργα του, μας δίνει το περίγραμμα του χριστιανικού ανθρωπισμού. «Γνώθι σου την εύγένειαν, ώ άνθρωπε, γράφει, καί το αξίωμα πώς τίμιος ει, αδελφός Χριστού καί φίλος βασιλέως». Δηλαδή γνώριζε, άνθρωπε μου, την έκταση της ευγενούς εξελίξεως σου καί το μέγεθος του αξιώματος σου. Πόση τιμή απόκτησες, γενόμενος αδελφός καί φίλος του Βασιλέως Χριστού. Μ' αυτά πού γράφει για την αξία του «εν Χριστώ» αναγεννημένου ανθρώπου ό όσιος Μακάριος διαγράφει τα Ορια του χριστιανικού ανθρωπισμού, ό όποιος δεν έχει καμιά σχέση με τα εγκόσμια ανθρωπιστικά συστήματα. Ίσως ελάχιστοι φιλόσοφοι τόνισαν με τόση σαφήνεια καί απλότητα την αξία του μεγάλου θησαυρού πού κρύβει μέσα του ό άνθρωπος. Για να φτάσει όμως ό άνθρωπος στην «εν Χριστώ» αναγέννηση, παρατηρεί ό όσιος Μακάριος,ο μεγάλος μελετητής του ανθρώπου, είναι αναγκαία «ή προσωπική καί βιωματική συνένωση του με το Χριστό πού επιτυγχάνεται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος δια του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας». Ανάγκαϊος επίσης είναι «ό αγώνας, ή νήψη καί ή αύτοκυβέρνηση». Ο αγώνας αυτός γίνεται αποτελεσματικός, όταν ό άνθρωπος αποκτάει «τάς πτέρυγας του Αγίου Πνεύματος, προς το ίπτασθαι άκωλύτως είς τον αέρα της Θεότητος». Δηλαδή ένδυναμώνεται ό πιστός, όταν αποκτάει τα φτερά του Αγίου Πνεύματος, γιατί αυτά τον βοηθούν, για να πετάει άφοβα στα αιθέρια ϋψη της Θεότητας.
Επιγραμματικά, θα λέγαμε, πώς ό άγιος Μακάριος παρομοιάζει τον αγωνιζόμενο Χριστιανό με τον ήλιο, ό όποιος δεν έχει κανένα μέρος του σκοτεινό ή ελλιπές. Έτσι καί ό καταλαμπώμενος από το άρρητο φως της Θεότητας, γίνεται όλος φως, γίνεται θεοειδής, φτάνοντας στην πληρότητα του Χριστού. Σίγουρα όσα διακηρύσσει τον 4ο αιώνα από την έρημο ό άγιος Μακάριος ό Αιγύπτιος, είναι πρωτοποριακά καί ιδιαζόντως χρήσιμα για κάθε εποχή, ιδιαίτερα για τη δική μας.

του Βασιλείου Σκιαδά/Θεολόγου-Συγγραφέως

Αναρτήθηκε από π.Γεώργιος ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ στις 1/18/2011

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 32

1. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ κατοικία καὶ ἡ ἀνάπαυση τοῦ ἀγαθοῦ Πνεύματος εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ ἀγάπη, ἡ πραότητα καὶ ὅλες οἱ ἄλλες ἐντολές τοῦ Χριστοῦ μας. Ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ φτάσει μέσω ὅλων αὐτῶν στὴν τελειότητα, ἄς κάνει σύντροφό του τὴν πρώτη ἀρετή, τὴν Προσευχή. Μὲ αὐτὴ ἀποκτᾶ ὅλες τὶς ἀρετὲς καὶ τὴ μητέρα τους, ποὺ εἶναι ἡ Ταπεινοφροσύνη. Γιατὶ ὁ ταπεινός δὲν πέφτει ποτέ. Ποῦ δηλαδὴ νὰ πέσει ἐκεῖνος ποὺ ἔχει τὸν ἑαυτό του κάτω ἀπ' ὅλους; Ὥστε ἡ ὑψηλοφροσύνη εἶναι μεγάλη κατάπτωση, ἐνῶ ἀντίθετα μεγάλη ἐξύψωση καὶ μεγάλο ἀξίωμα εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη.

2. Ἐπειδὴ δὲν εἶναι μόνον ἡ φτώχεια καὶ ἡ ἀφάνεια, ἀλλὰ παρόμοια καὶ ὁ πλοῦτος καὶ ἡ τιμὴ γίνονται πειρασμοὶ γιὰ τὴν ψυχή. Καὶ αὐτὴ ἡ παρηγορία καὶ ἀνάπαυση, μὲ τὴν ὁποία γεμίζει τὴν ψυχὴ ἡ Χάρη εἶναι πολὺ εὔκολο νὰ τῆς γίνει πειρασμὸς καὶ ἐμπόδιο, προξενώντας τὴ χαύνωση καὶ τὴν ἀδιαφορία. Στὸν ἀμελὴ καὶ φτωχὸ στὴν πίστη καὶ νήπιο στὸ φρόνημα ὅλα γίνονται ἐμπόδιο γιὰ τὴν αἰώνια ζωή.

Δηλαδὴ τὰ λυπηρὰ καὶ ἐπίπονα, ἀσθένειες, φτώχεια καὶ ἀσημότητα ἤ καὶ τὰ ἀντίθετα, πλοῦτος, δόξα καὶ ἔπαινοι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, μαζὶ μὲ τὸν ἀφανὴ πόλεμο τοῦ πονηροῦ. Ἔτσι κατὰ τὸν θεῖο Ἀπόστολο «γιά ὅσους ἀγαποῦν τὸ Θεό, ὅλα συνεργοῦν στὴν ἀπόκτηση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ».

3. Τὸ τέλειο Μυστήριο τοῦ Χριστιανισμοῦ γίνεται γνωστὸ μὲ τὴν πεῖρα σὲ κάθε πιστὴ ψυχὴ διά μέσου Θείας ἐνεργείας, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ἔλλαμψη τοῦ ἐπουρανίου φωτὸς μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Λέει ὁ Θ. Ἀπόστολος: «Ὅλοι ἐμεῖς -ὅσοι γεννηθήκαμε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τέλεια πίστη- μὲ ἀκάλυπτο τὸ πρόσωπο τῆς ψυχῆς κοιτάζουμε σὰν σὲ καθρέπτη τὴ λαμπρότητα τοῦ Κυρίου καὶ μεταμορφωνόμαστε σ' αὐτὴ τὴ λαμπρὴ εἰκόνα Του, ἀνεβαίνοντας ἀπὸ λαμπρότητα σὲ λαμπρότητα μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος, τὸ Ὁποῖο εἶναι ὁ Κύριος». Τώρα ὅμως πιστεύουμε ὅτι μὲ τὴν ἔλλαμψη τοῦ Πνεύματος ἀφαιρεῖται τὸ σκοτεινὸ κάλυμμα τῆς ψυχῆς, ἀπὸ τὶς πραγματικὰ πιστὲς καὶ ἄξιες ψυχὲς. Γι' αὐτὸ ἦλθε στὴ γῆ μας ὁ Χριστὸς καὶ εὐδόκησε νὰ φτάσουν σὲ μέτρα ἁγιότητος ἐκεῖνοι ποὺ πιστεύουν ἀληθινά.

4. Αὐτὴ ἡ ἔλλαμψη τοῦ Πνεύματος δὲν εἶναι μόνο σὰν μιὰ ἀποκάλυψη νοημάτων καὶ φωτισμὸς τῆς Χάριτος, ἀλλὰ μιὰ βέβαιη καὶ ἀδιάκοπη ἔλλαμψη ὑποστατικοῦ φωτὸς μέσα στὶς ψυχὲς. Λέει ἡ Ἁγία Γραφή• «Ὁ Θεός, ποὺ εἶπε νὰ λάμψει φῶς ἀπὸ τὸ σκοτάδι, Αὐτὸς ἔλαμψε μέσα στὶς καρδιές μας καὶ μᾶς φώτισε νὰ γνωρίσουμε τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ» καὶ «φώτισε τὰ μάτια μου, γιὰ νὰ μὴ κοιμηθῶ γιὰ θάνατο». Δηλαδή, ὅταν χωρισθεῖ ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα, νὰ μὴ βρεθεῖ σκοτισμένη ἀπὸ τὸ κάλυμμα τοῦ θανάτου τῆς κακίας. «Ξεσκέπασε κι ἄλλο τὰ μάτια μου, γιὰ νὰ δῶ τὰ θαυμάσια τοῦ νόμου Σου». Καὶ «στεῖλε μου τὸ Φῶς Σου καὶ τὴν ἀλήθειά Σου. Αὐτὰ θὰ μὲ ὁδηγήσουν καὶ θὰ μὲ φέρουν στὸ Ἅγιο Ὄρος Σου καὶ στὸ ναό Σου». «Ἔλαμψε πάνω μας τὸ Φῶς τοῦ προσώπου Σου, Κύριε».

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 31

1. Οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, ἀφοῦ ὑπέφεραν πολλὰ βασανιστήρια καὶ ἔδειξαν καρτερία μέχρι τὸ θάνατο, ἔγιναν ἄξιοι γιὰ τὰ στεφάνια καὶ τὴ δόξα. Καὶ ὅσο περισσότερα καὶ σκληρότερα ἦταν τὰ βάσανα ποὺ ὑπέφεραν, τόση περισσότερη δόξα καὶ παρρησία ἀπέκτησαν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ οἱ ψυχὲς ποὺ παραδόθηκαν σὲ διάφορες θλίψεις (εἴτε ἐξ ἀνθρώπων, εἴτε ἐκ σωματικῶν ἀσθενειῶν), ἄν κάνουν μέχρι τέλους ὑπομονὴ καὶ δὲν γογγύσουν, θὰ ἀξιωθοῦν τὰ ἴδια στεφάνια καὶ τὴν ἴδια παρρησία μὲ τοὺς Μάρτυρες. Καὶ ὅλα αὐτὰ ὄχι μόνο στὸ μέλλον θὰ ἀπολαύσουν ἀπὸ τὸ Θεό, ἀλλὰ καὶ ἐδῶ θὰ ἀξιωθοῦν τὴν παρηγορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!

2. Ἐπειδὴ ὁ δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ στὴν οὐράνια ζωὴ εἶναι ὁμολογουμένως στενὸς καὶ γεμάτος θλίψεις, καὶ εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι ποὺ τὸν βαδίζουν, γι' αὐτὸ πρέπει γιὰ χάρη τῆς ἐλπίδας τοῦ Οὐρανοῦ νὰ ὑπομένουμε σταθερὰ κάθε δοκιμασία τοῦ πονηροῦ. Τὰ παθήματα τοῦ καιροῦ τούτου δὲν ἰσοσταθμίζουν τὴ δόξα ποὺ μέλλει νὰ μᾶς δοθεῖ!

Γιατί, ὅταν ἤμαστε στὸν κόσμο, δὲν μᾶς ἔβρισκαν τόσοι πειρασμοί, ἀλλὰ τώρα ποὺ ἤρθαμε νὰ ὑπηρετήσουμε τὸ Θεὸ;

Τοῦτο συμβαίνει ἐπειδὴ φθονεῖ ὁ ἐχθρὸς τὴν ἀνταπόδοση, ποὺ ἐλπίζουμε ἀπὸ τὸν Θεό. Καὶ θέλει νὰ βάλει μέσα στὶς ψυχές μας τὴ χαύνωση καὶ τὴ ραθυμία, γιὰ νὰ μὴ ζήσουμε εὐάρεστα στὸ Θεὸ καὶ ἀξιωθοῦμε τὴ Βασιλεία Του. Ἄς θυμηθοῦμε ὅτι καὶ Ἐκεῖνος ἔτσι πέρασε σ' αὐτὸν τὸν κόσμο, ὑβριζόμενος, διωκόμενος, ἐμπαιζόμενος καὶ τέλος θανατώθηκε μὲ ἀτιμωτικὸ τρόπο ἐπάνω στὸ Σταυρό.

3. Ἄν θέλουμε νὰ ὑποφέρουμε μὲ εὐκολία τὴν κάθε θλίψη καὶ τοὺς πειρασμούς, ἄς ἔχουμε ἐμπρὸς στὰ μάτια μας πάντοτε τὸ θάνατο γιὰ Χάρη τοῦ Χριστοῦ μας. Τέτοια ἐντολὴ ἔχουμε, νὰ σηκώνουμε τὸ σταυρό μας καὶ νὰ τὸν ἀκολουθοῦμε πρόθυμοι καὶ ἕτοιμοι γιὰ τὸ θάνατο. Γιατὶ ἐκεῖνος, ποὺ ἐπιθυμεῖ νὰ πεθάνει γιὰ τὸ Χριστό, καθόλου δὲν θὰ δυσκολευτεῖ στὰ ἐπίπονα καὶ λυπηρά. Καὶ ὅποιος θέλει νὰ γίνει κληρονόμος τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νὰ ἐπιθυμεῖ καὶ τὰ πάθη Του μὲ ζῆλο.

4. Πρέπει λοιπὸν καὶ χωρὶς νὰ θέλουμε, νὰ σπρώχνουμε τὸν ἑαυτό μας στὴν ἀρετή: Στήν ἀγάπη, ὅταν στερούμεθα ἀγάπης. Στήν πραότητα, ὅταν αὐτὴ μᾶς λείπει. Στὸ νὰ ἔχουμε συμπαθὴ καὶ φιλάνθρωπη καρδιά. Στήν προσευχή, ὅταν δὲν ἔχουμε πνευματικὴ προσευχή. Βλέποντας ὁ Θεὸς τὸν ἀγῶνα ν' ἀποκτήσουμε τὰ πιὸ πάνω ἔρχεται βοηθὸς καὶ μᾶς δίνει καὶ μᾶς γεμίζει μὲ ὅλους τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐπίσης στὸ νὰ μὴ κατηγορεῖ κανένα, νὰ μὴ κατακρίνει, νὰ μὴ ὑπερηφανεύεται. Ὅλα αὐτὰ γίνονται εὔκολα ὅταν ἐνωθοῦμε καὶ ἔλθει καὶ κατοικήσει μέσα μας ὁ Κύριος, ποὺ εἶναι τὸ κινοῦν καὶ τὸ αἴτιον ἐκπληρώσεως κάθε καλοῦ καὶ κάθε ἀρετῆς, ὅπως μᾶς τὸ εἶπε• «Χωρὶς ἐμοῦ, δὲν μπορεῖτε νὰ κάνετε τίποτε».

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 28

1. Συμβαίνει πολλές φορές νὰ σοῦ μιλάει μὲ λογισμούς ὁ σατανᾶς καὶ νὰ σοῦ λέει· "Κοίταξε πόσα κακὰ ἔργα ἔχεις κάνει. Ἡ ψυχή σου εἶναι γεμάτη ἀνομίες, βαρύνεσαι μὲ πολλές καὶ βαρύτατες ἁμαρτίες". Μή σὲ ξεγελάει μ' αὐτὰ ὁ σατανᾶς καὶ μὲ πρόφαση ταπεινώσεως σὲ σπρώχνει στὴν ἀπελπισία. Ἐσὺ λοιπὸν ἀποκρίσου του: "Ναί, ἀλλὰ ἔχω γραπτὲς τὶς διαβεβαιώσεις τοῦ Θεοῦ ποὺ λέει: «Δὲν ἐπιθυμῶ τὸ θάνατο τοῦ ἁμαρτωλού, ἀλλὰ νὰ ἐπιστρέψει μὲ τὴ μετάνοια καὶ νὰ ἔχει ζωή». Γιατὶ τότε τί ἤθελε νὰ κατεβεῖ ὁ Θεὸς στὴ γῆ, ἄν ὄχι γιὰ νὰ σώσει τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ νὰ φωτίσει αὐτοὺς ποὺ ζοῦνε στὸ σκοτάδι καὶ νὰ δώσει ζωὴ στοὺς νεκροὺς ἀπὸ τὴν ἁμαρτία;".

2. Ὅπως ἡ σατανικὴ δύναμη, ἔτσι καὶ ἡ Θεία Χάρη προτρέπει χωρὶς νὰ ἐξαναγκάζει. Καὶ αὐτὸ γιὰ νὰ διαφυλάσσεται ἡ ἐλευθερία καὶ ἡ αὐτεξουσιότητά μας. Γι' αὐτὸ καὶ ὅσα κακὰ κάνει ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ σατανᾶ, δέχεται αὐτὸς καὶ ὄχι ὁ σατανᾶς τὴν τιμωρία, γιατί δὲν σύρθηκε μὲ τὴ βία, ἀλλὰ μὲ τὸ θέλημά του ὑπάκουσε στὴν κακία. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὸ ἀγαθό. Οὔτε πάλι ἡ Χάρη δεσμεύει μὲ ἀναγκαστικὴ δύναμη τὴ θέληση του ἀνθρώπου, ὥστε νὰ μὴ μπορεῖ νὰ κάνει κάτι διαφορετικό. Ἀλλὰ δίνει τὸ προβάδισμα στὸ αὐτεξούσιο γιὰ νὰ φανερωθεῖ ἡ θέληση τοῦ ἀνθρώπου ποὺ κλίνει, στὴν ἀρετὴ ἤ στὴν κακία;

3. Ὅπως τὸ σῶμα μολύνεται ὅταν ἔρθει σὲ συνάφεια μὲ ἄλλο σῶμα καὶ διαπράξει τὴν ἁμαρτία, ἔτσι καὶ ἡ ψυχὴ διαφθείρεται ὅταν δέχεται πονηροὺς καὶ ἀκάθαρτους λογισμοὺς καὶ συμφωνεῖ καὶ συγκατίθεται μὲ αὐτούς. Καὶ ὄχι μόνο τοὺς λογισμούς τῆς πονηρίας καὶ τῆς πορνείας, ἀλλὰ καὶ κάθε κακίας (π.χ. ἀπιστίας, δολιότητας, κενοδοξίας, ὀργῆς, φιλονεικίας κ.τ.ὅ). Αὐτὸ θὰ πεῖ νὰ καθαρίζουμε τὸν ἑαυτό μας ἀπὸ κάθε μολυσμὸ σαρκικὸ καὶ πνευματικό. Καὶ ὅπως ἐκεῖνος ποὺ διαφθείρει τὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τὸ σῶμα, θὰ τὸν ἀφανίσει ὁ Θεός, κατὰ τὸν Ἀπόστολο, ἔτσι κι' ἐκεῖνος ποὺ διαφθείρει τὴν ψυχὴ καὶ τὸν νοῦ μὲ τὸ νὰ συμφωνεῖ στὰ ἄτοπα, εἶναι ἄξιος νὰ τιμωρηθεῖ. Πρόσεξε τί λέει καὶ ἡ Γραφή· «Μὲ κάθε προσοχὴ φύλαγε τὴν καρδιά σου, γιατί ἀπ' αὐτὸ θὰ ὁδηγηθεῖς στὴ ζωή».

3. Ὁ καθένας μας ὀφείλει νὰ ἐξετάσει ποιές εἶναι οἱ κλίσεις τῆς ψυχῆς μας. Ἄς διατηροῦμε λοιπὸν τὴν ψυχή μας καθαρὴ ἀπὸ πονηροὺς λογισμοὺς γιὰ νὰ ἔρθει μέσα μας ὁ καθαρὸς Θεὸς νὰ κατοικήσει. Γιατὶ αὐτὸς ὑποσχέθηκε ὅτι θὰ ἔρθει καὶ θὰ κατοικήσει μόνο στὶς καθαρὲς ψυχές, ποὺ ἀγαπᾶνε τὸ καλό.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 27

1. Ἡ ψυχὴ ποὺ δὲν ἔχει τὴν ἀκρίβεια τοῦ τρόπου ζωῆς καὶ ποὺ δὲν δέχτηκε ἀκόμη τὴν αἴσθηση τοῦ ἁγιασμοῦ τῆς καρδιᾶς, ἄς πενθεῖ καὶ ἄς ζητεῖ θερμὰ ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ τῆς δοθεῖ αὐτὸ τὸ ἀγαθὸ καὶ ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατὰ τὸ νόμο, ἐκεῖνοι ποὺ ἕπεσαν σὲ σωματικά ἁμαρτήματα, πρῶτα τιμωροῦνται ἀπὸ τὸν ἱερέα μὲ στέρηση τῆς Θείας Κοινωνίας. Ὅσοι ὅμως δὲν εἶχαν στὴ ζωή τους τέτοια καὶ εἶναι καθαροί, προβιβάζονται στὴν Ἱερωσύνη καὶ τοποθετοῦνται μέσα στὸ θυσιαστήριο, σὰν λειτουργοὶ τοῦ Κυρίου. Ἡ Ἁγία Τριάδα κατοικεῖ μέσα στὴν καθαρὴ ψυχή, ὅσο εἶναι κατάλληλος καὶ δεκτικός ὁ ἄνθρωπος. Ὅταν ὅμως ἀλλὰξει πορεῖα ὁ ἄνθρωπος καὶ λυπήσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, συστέλλονται ἡ Θεία Χάρη, ἡ ἀγάπη καὶ κάθε ἀγαθὴ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Στερεῖται ὁ νοῦς τὴν πνευματικὴ εὐφροσύνη καὶ παραδίνεται σὲ θλίψεις καὶ πειρασμούς τῶν πονηρῶν πνευμάτων, μέχρις ὅτου ὀρθοποδήσει καὶ πάλι ἡ ψυχή. Κατόπιν, ἀφοῦ δείξει τὴ μετάνοια μ' ἐξομολόγηση καὶ ταπείνωση, πάλι ἀξιώνεται Θείας Χάριτος καὶ ἀπολαμβάνει εὐφροσύνης περισσότερο ἀπὸ πρῶτα. Ἀντίθετα, ἄν δὲν λυπήσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τότε προκόβει ἡ ψυχὴ καὶ προχωρεῖ ἀπὸ δόξα σὲ δόξα καὶ ἀπὸ ἀνάπαυση σὲ τελειότερη ἀνάπαυση καὶ συγκαταριθμεῖται στοὺς τέλειους ἐργάτες καὶ ἄμεμπτους λειτουργοὺς τοῦ Χριστοῦ στὴν αἰώνια Βασιλεία Του.

2. Ἄν ὁ Χριστιανὸς κατορθώσει τὴ νηστεία, τὴν ἀγρυπνία, τὴν ψαλμωδία καὶ ὅλη τὴν ἄσκηση καὶ τὴν ἀρετή, ἀλλὰ ἡ μυστικὴ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δὲν κελαηδάει μέσα στὴν καρδιά του καὶ δὲν νοιώθει τὴν ἀγαλλίαση νὰ τὸν πλημμυρίζει, τότε ἀέρα δέρει καὶ μάτην ἐκοπίασε...

3. Καλὴ εἶναι ἡ νηστεῖα καὶ ἡ ἀγρυπνία, ἡ ἄσκηση καὶ ἡ ξενιτεία. Καὶ αὐτὰ εἶναι κάποια ἀρχὴ καὶ τὰ πρόθυρα τῆς θεάρεστης ζωής. Εἶναι ὅμως παράλογο νὰ θαρρεύει κανεὶς ὁλωσδιόλου σ' αὐτὰ μόνον. Τὸ θεμέλιο λοιπὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι, κι ἄν ἔχει κανεὶς ὅλες τὶς ἀρετές, νὰ μὴ ἐφησυχάζει, οὔτε νὰ παίρνει θάρρος, οὔτε νὰ νομίζει ὅτι κατόρθωσε κάτι σπουδαῖο. Καὶ ἄν ἀκόμη γίνει μέτοχος τῆς Χάριτος, νὰ μὴ νομίσει ὅτι πέτυχε κάτι, οὔτε νὰ κομπάζει, ἀλλὰ νὰ πενθεῖ καὶ νὰ κλαίει καὶ νἄχει τὴν καρδιά του ὁλότελα συντετριμμένη.

4. Στὰ πνευματικὰ ζητήματα, ἐκεῖνοι ποὺ πολεμοῦν ἐναντίον τῆς κοιλιᾶς καὶ τοῦ ὕπνου καὶ ἀσχολοῦνται διαρκῶς μὲ ψαλμοὺς καὶ προσευχές, ἄς μὴ νομίζουν ὅτι ἔφτασαν πιὰ στὸ τέλος καὶ στὴν ἀνάπαυση. Βρίσκονται ἀκόμη στὰ πρόθυρα καὶ τὶς αὐλές τῶν ἀνακτόρων. Καὶ ἄν ἀξιώθηκαν νὰ λάβουν κάποια πνευματικὴ χάρη εἶναι μακριά τῆς τελειότητος. Τέχνη τοῦ σατανᾶ εἶναι τὸ νὰ ὑποχωρεῖ θεληματικὰ ἀρκετὰ χρόνια, μὲ τὸ σκοπὸ νὰ βάλει στὸ νοῦ ὅσων ἀσκοῦνται τὴν ψεύτικη ἰδέα, ὅτι ἔφθασαν στὴν τελειότητα. Ὁ πονηρὸς ὅφις μὲ τὸ νὰ σπείρει ἐξαρχῆς μέσα στὸν Ἀδὰμ τὴν ἐπιθυμία νὰ γίνει Θεὸς σὲ ποιὰ ἀτιμία τὸν κατέβασε, μὲ αὐτὴ ἀκριβῶς τὴν ὑπερήφανη ἰδέα. Αὐτὰ λοιπὸν καὶ σύ, ἔχοντας στὸ νοῦ σου, φύλαγε τὸν ἑαυτό σου ὅσο μπορεῖς, καὶ φρόντιζε μὲ μεγάλη ἐπιμέλεια νὰ ἔχεις πάντοτε τὴν καρδιά σου ταπεινὴ καὶ συντριμμένη.

Ὅσοι μὲ τρῶνε θὰ πεινάσουν κι' ἄλλο, καὶ ὅσοι μὲ πίνουν θὰ διψάσουν

1. Οἱ ψυχὲς ποὺ ἀγαποῦν τὸν Θεὸ καὶ τὴν ἀλήθεια, δὲν ὑποφέρουν οὔτε τὴν παραμικρὴ ἐλάττωση τοῦ ἔρωτά τους πρὸς τὸν Κύριο. Ἀλλὰ καρφωμένες ὁλοκληρωτικὰ στὸ σταυρό Του αἰσθάνονται μέσα τους τὴν Πνευματικὴ προκοπή. Πληγωμένες λοιπὸν ἀπὸ τὸν πόθο Του, κι ἄν ἀκόμη ἀξιωθοῦν Θεία μυστήρια καὶ μετάσχουν εὐφροσύνης καὶ Χάριτος, δὲν ἔχουν πεποίθηση στὸν ἑαυτό τους, οὔτε νομίζουν ὅτι εἶναι τίποτε. Ἀλλὰ ὅσο ἀξιώνονται πνευματικὰ χαρίσματα τόσο ἐπιζητοῦν τὰ οὐράνια. Καὶ ὅσο περισσότερη προκοπὴ αἰσθάνονται, τόσο πιὸ λαίμαργες γίνονται γιὰ τὰ θεῖα. Καὶ ἐνῶ εἶναι πνευματικὰ πλούσιες, κάνουν σὰν νὰ εἶναι φτωχές. «Ὅσοι μὲ τρῶνε θὰ πεινάσουν κι' ἄλλο, καὶ ὅσοι μὲ πίνουν θὰ διψάσουν κι' ἄλλο», λέει ἡ Θεία Γραφή.

2. Αὐτοῦ τοῦ εἴδους οἱ ψυχὲς ἀξιώνονται νὰ λάβουν τὴν τέλεια ἐλευθερία ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ν' ἀποκομίσουν τὴν ἔλλαμψη καὶ τὴν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὲ τὴν πληρότητα τῆς Χάρης. Ὅσες ὅμως εἶναι ὀκνηρές καὶ ἀποφεύγουν τοὺς κόπους καὶ δὲν ἐπιζητοῦν τὸν ἁγιασμὸ τῆς καρδιᾶς ἀπὸ αὐτὴ ἐδῶ τὴ ζωή, ὄχι ἐν μέρει, ἀλλὰ ὁλοκληρωτικά. Αὐτὲς ἄς μὴ ἐλπίζουν νὰ κοινωνήσουν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ν' ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὰ πάθη τῆς κακίας• αὐτὲς κι' ἄν ἀξιωθοῦν τὴ Θεία Χάρη, ἐπειδὴ ξεγελιοῦνται ἀπὸ τὴν κακία, ἀφήνουν κάθε πνευματικὴ φροντίδα, διότι ἀπολαμβάνουν ὀλίγη πνευματικὴ γλυκύτητα. Ἔτσι οἱ ψυχὲς αὐτὲς εἶναι εὔκολο νὰ πέσουν σὲ ἔπαρση, διότι δὲν ἀγωνίζονται νὰ φτάσουν τὴν τέλεια ἀπάθεια. Καὶ καθὼς ἀρκοῦνται στὴ λίγη αὐτὴ ἐνίσχυση τῆς Χάρης καὶ προκόβουν ὄχι στὴν ταπείνωση, ἀλλὰ στὴν ἔπαρση, ἀπογυμνώνονται κάποτε κι' ἀπὸ τὸ χάρισμα ποὺ ἔλαβαν. Γιατὶ ἡ ψυχή, ποὺ ἀγαπάει ἀληθινὰ τὸν Θεό, κι' ἄν ἀκόμη μυριάδες ἀρετὲς κατορθώσει, ἔχει τέτοια μετριοφροσύνη, σὰν νὰ μήν ἔχει ἀρχίσει ἀκόμη νὰ ζεῖ κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ νοιώθει ἀπληστία καὶ ἔρωτα γιὰ τὴ Θεία ἀγάπη ποὺ ἐμπνέει ὁ Δεσπότης Χριστός.

3. Στὰ πνευματικὰ αὐτὰ μέτρα οὔτε μονομιᾶς οὔτε εὔκολα μπορεῖ νὰ φτάσει κανείς, ἀλλὰ ἀφοῦ προηγηθοῦν πολλοὶ κόποι καὶ ἀγῶνες καὶ περάσουν χρόνια μὲ δοκιμασίες καὶ ποικίλους πειρασμούς, μέχρι τὸ τέλειο μέτρο τῆς ἀπάθειας. Ἔτσι, ἀφοῦ δοκιμασθεῖ μὲ πόνους καὶ κόπους καὶ ὑποφέρει μὲ γενναιοψυχία ὅλους τοὺς πειρασμούς ποὺ προξενεῖ ἡ κακία, ἀξιώνεται νὰ λάβει τὶς μεγάλες τιμές καὶ τὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὸν Θεϊκὸ πλοῦτο. Ἔπειτα γίνεται καὶ κληρονόμος τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Μακάριος ο Αιγύπτιος - Mελέτημα 18

1. Ἄς προστρέξουμε μὲ προθυμία στὸ Δεσπότη Χριστὸ ποὺ μᾶς καλεῖ καί, ἀνοίγοντας σ' Αὐτὸν τὶς καρδιές μας, ἄς μὴ ἀπελπιζόμαστε γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ὁ ἐχθρός τῆς ψυχῆς μας, θυμίζοντάς μας περασμένες ἁμαρτίας, μᾶς ἀνοίγει τὸ δρόμο πρὸς τὴν ἀπόγνωση. Ὁ Κύριος, ποὺ θεράπευσε καὶ θεραπεύει τόσες ἀσθένειες τοῦ σώματος, δὲν θὰ θεραπεύσει καὶ τὴν ἀθάνατη ψυχή, ποὺ κυριεύθηκε ἀπὸ τὴν ἀσθένεια τῆς πολύμορφης ἁμαρτίας; Γιατὶ δικά Του εἶναι τὰ λόγια• «Ὁ οὐράνιος Πατέρας μου δὲν θ' ἀποδώσει δικαιοσύνη σ' ἐκείνους ποὺ φωνάζουν σ' Αὐτὸν νύχτα- μέρα;»· Καὶ «Αἰτεῖτε, καὶ θὰ σᾶς δοθεῖ• ζητᾶτε, καὶ θὰ βρεῖτε• χτυπᾶτε, καὶ θὰ σᾶς ἀνοίξει ἡ θύρα». Μονάχα ἐμεῖς νὰ προσηλωθοῦμε στὸν Κύριο, ἀπομακρυνόμενοι μ' ὅλη μας τὴ δύναμη ἀπὸ κάθε τι, ποὺ εἶναι καὶ λέγεται ἁμαρτία.
2. Ἕνας βαριά ἄρρωστος, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ φάει φαγητὸ ἤ νὰ πιεῖ νερό, ἀπελπίζεται καὶ τὸν κλαῖνε οἱ συγγενεῖς του. Ἔτσι καὶ ὁ Θεὸς καὶ οἱ Ἄγγελοι λυποῦνται καὶ θρηνοῦν γιὰ τὶς ψυχές, ποὺ δὲν μποροῦν νὰ πάρουν τὴν ἐπουράνια τροφή (=θ. Κοινωνία). Ἄν λοιπὸν ἔγινες θρόνος τοῦ Θεοῦ, ἄν ἡ ψυχή σου ἔγινε ὅλη πνευματικός ὀφθαλμὸς κι' ὅλη Φῶς. Ἄν τράφηκες μὲ τὴν τροφὴ ἐκείνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἄν πίνεις ἀπὸ τὸ ζωντανὸ νερὸ καὶ ἀπὸ τὸ πνευματικὸ κρασί ποὺ εὐφραίνει τὴν καρδιά. Ἄν ἡ ψυχή σου φόρεσε τὰ ἐνδύματα τοῦ ἀνεκφράστου φωτός. Ἄν ὁ ἐσωτερικός σου ἄνθρωπος ἔλαβε πεῖρα καὶ βεβαιότητα ὅλων αὐτῶν, τότε ζεῖς ἀπὸ τώρα τὴν πραγματικὴ αἰώνια ζωὴ καὶ ἀναπαύεσαι ἀπὸ τώρα μαζὶ μὲ τὸ Δεσπότη Χριστό! Ἄν ὅμως ἀκόμη δὲν τὰ ἔλαβες αὐτά, οὔτε τὰ ἔκανες κτῆμα σου, νὰ κλαίς θερμὰ καὶ νὰ όδύρεσαι, ποὺ δὲν απέκτησες ἀκόμη αὐτὸν τὸν πλοῦτο καὶ νὰ παρακαλεῖς ἀδιάκοπα τὸν Κύριο γιὰ τὴ φτώχεια σου. Γιατὶ λέει ὁ Κύριος• «Καθένας ποὺ ζητᾶ εὐρίσκει• καὶ ὅποιος κτυπᾶ θὰ τοῦ ἀνοιχτεῖ ἡ θύρα».
3. Ἄν τὸ λάδι ἐκεῖνο τῶν προφητῶν ἔδινε τὸ βασιλικὸ ἀξίωμα, πόσο περισσότερο ἐκεῖνοι ποὺ χρίονται στὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο μὲ το ἁγιαστικὸ λάδι τῆς ἀγαλλιάσεως καὶ δέχονται τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, θὰ φτάσουν τὰ μέτρα τῆς τελειότητος καὶ θὰ κληρονομήσουν τὴ Βασιλεία τοῦ Πανβασιλέως Χριστοῦ! Γιατὶ λόγω τοῦ ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ποὺ πῆραν εἶναι σίγουρες οἱ ἐλπίδες τους, ὅτι θὰ συμβασιλεύσουν μὲ τὸ πανβασιλέα Χριστό! Διότι ἀπὸ τούτη τὴ ζωή δοκίμασαν μέσα τους τὴν ἡδονὴ καὶ τὴ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Οἱ τέτοιοι ἄνθρωποι ἁρπάζονται ἀπὸ τώρα νοερά σ' ἐκεῖνον τὸν αἰῶνα καὶ βλέπουν τὰ κάλλη καὶ τὰ θαύματά του μὲ τὶς ἄδυτες λάμψεις τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.